ORBIT vzw pleit voor een rechtvaardig migratiebeleid en werkt al jaren rond de rechten van migranten met en zonder papieren. Zoals het recht op een woning voor erkende vluchtelingen en subsidiair beschermden. We stellen momenteel vast dat er wél een prangende vraag is naar advies en samenwerking voor het zoeken naar woningen voor deze doelgroep.

We krijgen namelijk bijna dagelijks vragen van burgers, vrijwilligers en organisaties die dringend op zoek zijn naar woningen voor erkende vluchtelingen. Door de verhoogde instroom van asielzoekers én een hoge erkenningsgraad van hun aanvragen tot bescherming, moeten veel erkende vluchtelingen na de opvang in grote centra of lokale opvanginitiatieven, doorstromen naar de gewone woningmarkt.

Het gaat om een grote groep. 50 tot 60 procent van de asielaanvragen wordt goedgekeurd. De gemiddelde duur van de asielprocedure is nu ongeveer 9 maanden. Na erkenning moeten vluchtelingen de asielopvang binnen twee maanden verplicht verlaten. De cijfers van het aantal aanvragen en erkenningen van het laatste jaar wijzen in onze berekening uit dat tussen de 13.500 en 15.000 huishoudens in 2016 een woning in Vlaanderen zoeken.

Medewerkers van lokale opvanginitiatieven laten ons weten dat de doorstroom van de opvang naar de woningmarkt moeizaam verloopt. Zij moeten erkende vluchtelingen doorsturen naar de daklozenopvang in de grootsteden. Andere erkende vluchtelingen gaan bij gebrek aan alternatief inwonen bij anderen, die vaak al in een te kleine ruimte wonen.

Niet enkel het middenveld, maar ook lokale besturen beseffen dat de wachtlijst voor sociale woningen te lang is en het aanbod van Sociale Verhuurkantoren te klein. Het vinden van een huurwoning op de privé-markt verloopt eveneens erg moeizaam. Nieuwkomers hebben onvoldoende middelen om de huurwaarborg meteen te betalen. Verhuurders haken vaak af als ze horen dat kandidaten steun krijgen van het OCMW. Velen komen terecht in slecht onderhouden woningen met in verhouding een veel te hoge huur.

Er is algemeen genomen sprake van een acute woningnood. Het tekort aan sociale huisvesting is groot, huurwoningen zijn veelal privé-eigendom. De eigenaars weigeren vaak aan mensen met een migratiegeschiedenis of met een laag inkomen te verhuren. Het zal nog moeilijker zijn om privé-eigenaars te overtuigen aan erkende vluchtelingen te verhuren. Daarom is bemiddeling en maatschappelijke inzet van lokale groepen zo belangrijk.

Maar er is meer nodig. Iedereen heeft namelijk recht op een goed dak boven het hoofd. De Vlaamse regering moet dringend de privésector activeren. Inspiratie moet niet ver gezocht worden. Vlak over de grens – in Eindhoven – werd begin deze week een akkoord getekend met woningcorporaties om 800 extra woningen te bouwen die een mix van doelgroepen zal huisvesten. Een Vlaams crisisoverleg is nu nodig. Wellicht is het goed daar alle actoren bij te betrekken. Ook de VBO taskforce vluchtelingen, want er zullen hoe dan ook woningen moeten worden gebouwd.

Didier Vanderslycke is directeur ORBIT vzw
ORBIT vzw is thuis in de wereld van diversiteit & migratie.