(Foto: low.gent)

‘Plan Malem’: dromen over het nieuwe wonen

De aarde warmt op en de zeespiegel stijgt – en de Gentse wijk Malem dreigt in de Leie te verdrinken. Kunstenares Elly Van Eeghem en een tiental inwoners bundelen daarom de krachten in collectief LOW. Ze ontwerpen duurzame woonmodellen, als reddingsboei voor hun geliefde wijk. Kunstencentrum Vooruit organiseerde tijdens haar toekomstfestival (im)Possible Futures trips naar hun atelier. Op bezoek in de stad van morgen.

maandag 23 maart 2015 21:36
Spread the love

Malem kan je ook als
buitenstaander makkelijk herkennen. Zo blijft het feeërieke brugje
dat dienstdoet als toegangsweg tot de sociale woonwijk in je geheugen gegrift. Onder dat brugje
stromen armen van de Leie die de wijk volledig omsluiten. Dit stadsgedeelte wordt
door de Gentenaren dan ook vaak ‘eiland Malem’ genoemd. Terzelfdertijd vormen de
identieke, witte huisjes met zwarte daken en omgeven door opvallend veel groen,
een handig identificatiepunt. Het meest opvallende aan deze buurt – die zich
niet zo gek ver van het centrum bevindt – is evenwel de kalmte.

Het is op het centrale
Heldenplein van deze oase van rust dat LOW (Laboratorium voor de
Ontwikkeling van het nieuwe Wonen) haar tenten heeft opgeslagen. Aan een grote
witte knutseltafel midden in het LOW-werkatelier tref ik de deelnemende inwoners
aan. Daar broedt het collectief op een reddingsplan. “Een plan dat ervoor moet
zorgen dat Malem ook leefbaar blijft als het in de toekomst onder water komt te
staan”, stelt Van Eeghem, de drijvende kracht achter het project. De wijk zou
bij een zeespiegelstijging van vijf meter immers volledig
onder lopen.

Is dat geen verre
toekomstmuziek? Zeer zeker. Iets wat Van Eeghem ook erkent.
“Voor alle duidelijkheid: wij beweren niet dat Malem morgen zal overstromen hé.
Wel zou dat in de verre toekomst het geval kunnen zijn. Daarom zijn wij van
mening dat er nu op duurzame stadsinnovatie moeten ingezet worden.”

Moerasgebied

Bovendien heeft het water
reeds impact op de wijk, al is dat van buitenaf niet te zien. “Sommige huizen in
Malem hebben binnenin te kampen met vochtschade”, vertelt Van Eeghem.” Ook het
atelier van LOW, een voormalig winkelpand, is ten prooi gevallen aan de
schimmel.

Marlies (27), één van de LOW-medewerkers,
leidt me rond en toont de enorme vochtplekken die de muren van de badkamer en
kelder ontsieren. “Die zijn er omdat de wijk op moerasgebied is gebouwd”,
verduidelijkt ze. “In 2008 vond in Malem een grootschalige renovatiebeurt
plaats, al heeft dat maar een tijdelijk effect gehad. De vochtigheidsgraad
blijft logischerwijs immers heel hoog. Zonder mondmaskertje zou je het in deze
ruimtes trouwens niet lang uithouden.”

Atelier als
ontmoetingsplek

In de niet door schimmel aangetaste
ruimtes bevinden zich de andere leden van LOW. Inwoners van diverse leeftijden
en achtergronden ontwerpen er hun woningmodel. De één knipt, de ander plakt en
nog anderen tekenen. Het atelier geldt met andere woorden als ontmoetingsplek
voor de Malemnaars. Eén van die inwoners is de tienjarige Saher. Verlegen stelt
hij zijn waterproof school voor. Al heeft hij er wel nog wat werk aan, vertelt
hij. En hup, weg is hij.

Vlak daarnaast zit één
van de drie architecten achter een laptop. “De architecten beschouwen de
bewoners als hun bouwheren”, stelt Van Eeghem. “Ze proberen in te gaan op
de vragen van de inwoners en samen geven ze hun ideeën vorm aan de hand van
3D-visualisaties en maquettes.”

“Vluchtluchtballon”

Aan de zijkanten van de
kamer staan de reeds afgewerkte woonmodellen. Van Eeghem leidt me rond. Diverse
paalwoningen en – “voor moest het echt fout aflopen”, glimlacht Van Eeghem –
een “vluchtluchtballon” kleuren er het decor. Het meest opvallend is echter een
appartementsgebouw omgeven door verschillende cirkelvormige schijven.

“Op die
manier zitten alle bewoners hoog en droog en heeft iedereen zijn eigen
tuintje”, licht van Eeghem toe. Knap gemaakt, maar of het werkelijk
construeerbaar is, is een andere vraag. Want dat is toch de bedoeling van het
project? Een concreet woonmodel op de markt brengen?

Eerste testmodel

“Over die kwestie zullen
we ons tijdens de komende algemene vergadering buigen”, stelt Van Eeghem. “Nu formuleert
LOW namelijk verschillende losse ideeën. Dan wordt beslist welk idee
realiseerbaar is en wat verder uitgewerkt zal worden.”

Voor
die praktische realisatie hoopt Van Eeghem inkomsten binnen te rijven via
crowdfunding. “Voor 25 euro kan je aandeelhouder worden van LOW”, legt de
kunstenares uit. “In ruil word je uitgenodigd op de algemene vergadering en
krijg je als mede-eigenaar exclusieve reproductierechten.”

Komende zomer wordt
het eerste testmodel op punt gesteld.

take down
the paywall
steun ons nu!