Voor de nieuwscamera’s en in de zetel van Villa Vanthilt wees burgemeester De Loor onder meer op een omzendbrief van de Vlaamse regering die alle gemeenten aanspoort om een tijdelijke pleisterplaats te voorzien. Slechts twee doen dat daadwerkelijk. Waaronder dus Zottegem.

‘Bravo Zottegem’

Ronduit sterk wat burgemeester Herman De Loor (SP.A) van Zottegem dinsdag presteerde. Voor het oog van de camera zette hij een bewoner die zich bekloeg over de aanwezigheid van rondtrekkende woonwagenbewoners prompt op zijn plaats.

“Wie zijn wij om deze mensen weg te jagen of hun levenswijze af te keuren?” De burgemeester besliste daarom om de doortrekkers tot zaterdag te laten staan. “Hoewel ik weet dat dit me stemmen zal kosten.”

Daarmee roeide de man in tegen een maatschappelijke stroom die reeds eeuwenlang standhoudt en de laatste weken nogmaals duidelijk aan de oppervlakte kwam, namelijk de verwerping van ‘zigeuners’ en hun ‘zo andere’ levenswijze. Burgemeester De Loor verdient hiervoor een luid applaus.

En nochtans heeft de burgemeester hiervoor helemaal niets speciaals gedaan. Hij heeft enkel bestaande regels gerespecteerd, het gezond verstand laten primeren en zijn functie als burgervader ter harte genomen.

Sinds enkele jaren reeds verleent Zottegem ad hoc toestemmingen aan doortrekkers om groepen van een 15-tal caravans voor maximaal een tweetal weken een standplaats te bieden.

De gemeente voert hierbij enkel een omzendbrief uit van de Vlaamse regering waarin gemeenten worden aangespoord om tijdelijke pleisterplaatsen te voorzien voor doortrekkende woonwagenbewoners.

Momenteel bestaan er in heel Vlaanderen en Brussel slechts twee dergelijke terreinen. Samen met de vier bestaande permanente doortrekkersterreinen geeft dit een 100-tal standplaatsen waarop de naar schatting 1.000 doortrekkende families die jaarlijks in Vlaanderen en Brussel circuleren, terecht moeten.

Mosterdgras voor ‘biodiversiteit’

In Brussel haalde de enige overgebleven pleisterplaats onlangs nog het nieuws toen het stadsbestuur besliste om het terrein ontoegankelijk te maken voor ‘zigeuners’ door er mosterdgras op te zaaien ten voordele van de Brusselse ’biodiversiteit’.

Het gezond verstand vertelt nochtans dat daar waar standplaatsen door de overheid georganiseerd worden en het verblijf van woonwagenbewoners in regels wordt gegoten, overlast toch tot een minimum beperkt zou moeten kunnen worden.

De ervaring op de enkele bestaande terreinen bewijst dit elke dag. Keer op keer verdween daar het buurtprotest vanzelf wanneer de voorafgaande onrust en paniekzaaierij volkomen ongegrond bleken.

De doortrekkers betalen hun bijdrage en overtredingen van het huisreglement worden gesanctioneerd door een boete en/of het inhouden van het voorschot of door toegangsverbod voor een bepaalde tijd.

Tot dusver klinkt dit allemaal evident. Dan is er ten slotte de taak als burgervader: ervoor zorgen dat medeburgers kunnen samenleven in respect voor elkaar. Een mooi en logisch principe, alhoewel dit op bepaalde momenten enkel theorie blijkt te zijn.

Zo zijn er nauwelijks Vlaamse of Brusselse gemeentebesturen te vinden waar, wars van electorale overwegingen, de koe bij de horens wordt gevat en die de omzendbrief omtrent pleisterplaatsen correct uitvoeren.

Ophitserij en uitsluiting

Als deze groepen dan plots ‘neerstrijken’, zijn de lokale overheden verrast en constateren ze dat er geen voorzieningen voor die mensen beschikbaar zijn. Dat wordt als argument gebruikt om ze zo snel mogelijk terug weg te krijgen. Dit gaat sowieso gepaard met allerlei – meestal ongegronde – ophitserij van inwoners die allerhande redenen uitdenken om te klagen over de ongenode gasten.

Woonwagenbewoners vertellen ons steeds vaker hoe onrustbarend de intolerantie van gemeenten gegroeid is de laatste tien jaar. Daar waar er tevoren, wegens acuut gebrek aan standplaatsen, mogelijkheden waren om met gemeenten ad hoc te onderhandelen, is dit heden ten dage nauwelijks nog doenbaar.

Hun levenswijze komt daardoor zwaar onder druk te staan en woonwagenbewoners raken heel erg ontgoocheld en gefrustreerd over de manier waarop onze samenleving hun culturele levenswijze negeert.

Volgens leden van de grote groep die de voorbije weken in Nieuwpoort en Wingene passeerde, was de bezetting van privéterreinen deels een reactie op deze maatschappelijke uitsluiting.

De kerngroep van ‘Vie et lumière’ was oorspronkelijk een pak kleiner, maar heel wat andere woonwagenbewoners hebben zich – vanuit het ‘samen sterk’-principe – bij de groep gevoegd om tenminste zeker te zijn van een standplaats voor een aantal dagen.

Om die reden kunnen we burgemeester De Loor het nageven dat hij, als één van de weinige burgervaders die, als het op ‘zigeuners’ aankomt, het aangedurfd heeft om zijn verantwoordelijkheid perfect op te nemen, ondanks het risico op verlies van stemmen.

Meer nog, hij zette eigenhandig anderen op hun plaats die de hetze tegen de ‘zigeuners’ nog extra probeerden aan te zwengelen. Eén man verweet de burgemeester zelfs gebrek aan ‘menselijkheid’. Nochtans liet de burgemeester een hoopgevend voorbeeld van humanisme zien dat navolging verdient. Bravo Zottegem!

Koen Geurts

Koen Geurts is stafmedewerker ‘Roma en Woonwagenbewoners’ bij het regionaal Integratiecentrum Foyer, St-Jans-Molenbeek, Brussel