BRUSSEL — Dansers, zangers, dichters en vakbondsmensen. Vrijdag staan ze samen op het podium in de KVS onder de titel ‘Solidariteit maakt een cultuur groot’. “De kunstenaars willen hun bezorgdheid uiten over het feit dat twee groepen tegenover elkaar worden geplaatst”, zegt actrice Maaike Neuville die samen met haar collega Marijke Pinoy de avond aan elkaar praat.

Het begon in het najaar met een oproep ‘Solidariteit maakt een cultuur groot’ die door meer dan 200 kunstenaars werd ondertekend. Er groeide een platform uit waar ook andere bewegingen als de vakbonden, Red de solidariteit en de Vooruitgroep aansluiting bij vonden.

Vrijdag volgt er een eerste hoogtepunt met een cultuuravond in de KVS. Leden van Les Ballets C de La B zullen er dansen. Dimitri Verhulst zette zijn woede over de politieke toestand om in versregels.

“De artiesten die de oproep ondertekenden willen hun bezorgdheid uiten over het feit dat twee groepen tegenover elkaar worden geplaatst en dat men probeert een identiteit te ontwikkelen op kap van elkaar. Een identiteit ontwikkel je juist door samen te komen”, meent actrice Maaike Neuville.

Eindelijk

“Ik was blij toen ik die tekst zag. Eindelijk eens iemand die zoiets op papier durft te zetten”, zegt actrice Marijke Pinoy. “Ik word triestig van het oprukkende cynisme: wie het woord solidariteit durft uit te spreken, wordt onmiddellijk in een bepaalde hoek geduwd. Dat is stoffig, dat is niet meer van deze tijd, dat is geitenwollensokken. Voor mij zijn mededogen en solidariteit helemaal geen stoffige begrippen. Solidariteit betekent ook dat je sociaal-economisch voor elkaar zorgt. Als het niet tegen de Walen is dan tegen de Roma of tegen de Marokkanen. Altijd moeten we tegen zijn. Wij gaan nu juist samen voor een verhaal dat ons ook sociaal-economisch sterker maakt”, aldus Pinoy.

Ook Maaike Neuville ergert zich aan het hokjesdenken: “Wij proberen de wij/zij-tegenstelling te overstijgen en net ons willen ze dan ook in een hokje duwen. Wij nemen geen partijpolitieke standpunten in, maar zeggen wel heel duidelijk wat we niet willen. En dat is natuurlijk wel een politiek standpunt.”

Het is niet de eerste keer dat kunstenaars zich roeren tegen het nationalisme. Drie jaar geleden was er al de petitie van Red de solidariteit. In enkele maanden tijden verzamelde die 125.000 handtekeningen. “Van bij het begin zaten daar ook mensen uit de culturele, wetenschappelijke en sportwereld bij. Samen wilden we zeggen dat de splitsing van de sociale zekerheid onaanvaardbaar is. Twee verkiezingen later ligt die splitsing op de onderhandelingstafel. Ik ben daarom blij dat ‘Niet in onze naam’ de fakkel overneemt”, zegt Jozef Mampuys, één van de initiatiefnemers van Red de solidariteit.

Karim Zahidi, één van de drijvende krachten achter de Vooruitgroep beklimt vrijdag ook het podium, één keer als koorlid en één keer als verontruste intellectueel. “Alle sociaal-economische problemen worden besproken in communautaire termen. Dat leidt tot bewustzijnsvernauwing. Daardoor blijven een aantal problemen onzichtbaar en een aantal problemen onbespreekbaar”, zegt Zahidi.

Artificieel land

Aan Franstalige kant is er een gelijkaardige oproep. Tal van kunstenaars tekenden er de oproep van Culture et Démocratie. “Ok, België is een artificieel land, maar is dat dan zo negatief? Heeft dat niet geleid tot wonderlijke dingen als het surrealisme? De positieve dingen uit Vlaanderen en uit de Franstalige kant samenbrengen is toch beter dan scheiden?”, zegt Marcel De Munnynck van Culture et Démocratie.

De Franstalige schrijver Pierre Mertens, bedenker van het begrip Belgitude is één van die ondertekenaars. Hij zal er ook zijn vrijdagavond. “Er bestaat wel degelijk iets typisch Belgisch dat zich articuleert in de humor, in het kritische zelfbeeld wars van de misplaatste trots. Ik ben geboren in Antwerpen in een Franstalige familie. Mijn grootvader is Nederlander en mijn moeder is joods maar hield dat lang voor mij verborgen. Je ziet, ik heb een complexe stamboom die zo typisch is voor België.”

Pierre Mertens kwam eerder al in aanvaring met Bart De Wever. In een stuk in de Franse krant Le Monde waarin hij uithaalde naar het “misselijkmakende en zich radicaliserende nationalisme” noemde hij Bart De Wever een negationist. Hij deed dat nadat De Wever de excuses van burgemeester Patrick Janssens (sp.a) voor de rol van de Antwerpse politie bij de jodenvervolging ”misplaatst en gratuit” genoemd had. Toen Mertens die beschuldigingen nog eens herhaalde in Knack diende De Wever een klacht in wegens laster en eerroof. Een zaak die nog altijd niet beslecht is.

Is Mertens dan niet bang om te preken voor eigen parochie? “Wat we nu zien is een minderheid die zich stilaan bewust wordt dat ze eigenlijk een meerderheid is”, zegt Mertens.

Het volledige programma van de avond staat op www.nietinonzenaam.be. Informatie over tickets vindt u op www.kvs.be.