De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

President Erdo??an drukt hoop van eindelijk verenigde oppositie al in eerste ronde de kop in

President Erdo??an drukt hoop van eindelijk verenigde oppositie al in eerste ronde de kop in

zondag 24 juni 2018 23:17
Spread the love



Foto van de ingevulde stembrief van een trotse HDP-stemmer

Weinig animo in Ankara

Vandaag is het dan zover: verkiezingsdag  in Turkije. In de namiddag ging ik even de straten van hoofdstad Ankara in om de stemming te peilen. Er leek helemaal niets aan de hand te zijn: geen lange rijen aan kiesbureaus, geen opstootjes of lawaai, alles was rustig. Via de media vernam ik ondertussen dat er vandaag wel tien buitenlanders gearresteerd zijn in het zuiden en oosten van Turkije. Uw dienaar is daar evenwel niet bij.

Om 17u plaatselijke tijd (16u in België) gingen de kiesbureaus dicht. Van zodra de eerste voorlopige resultaten begonnen binnen te lopen, ging ik op zoek naar een goede observatieplek. Ik posteerde me op het terras van een theehuis waar heen en weer gezapt werd van TRT over Fox News Türkiye naar CNN Türk en weer terug. Zoals gewoonlijk zaten er alleen maar mannen, allen met hun blik aan het scherm gekluisterd. “Wie wint?” vroeg ik aan niemand in het bijzonder. “Tayyip wint”, werd hier en daar geantwoord, maar het was duidelijk dat niemand op dat moment zin had in een gesprek. Soms was er hier en daar wel wat gebabbel of gelach te horen, maar de algemene aandacht lag bij de verkiezingen en zou daar duidelijk de eerste tijd ook blijven. Af en toe waren er korte maar hevige discussies over de getoonde cijfers.

 

Fraude?

De oppositie maakt ondertussen gewag van onregelmatigheden op verschillende plaatsen, vooral in het zuidoosten van het land. Met name in ??anl??urfa en in Suruç zouden er problemen zijn. Zo werd er naar verluidt een stembus gevonden die al vol stembiljetten zat voor het stembureau in kwestie opende. Ook ontstond er op een bepaald moment een gevecht tussen mensen die op voorhand ingevulde stembiljetten in een stembus wilden deponeren, en een andere groep die dat wilde voorkomen. Nadat de stembus in kwestie verzegeld werd, vond de politie enkele uren later ergens anders een gedumpte zak vol ingevulde stembiljetten. Bij het dichtgaan van de stembureaus, en ook later nog enkele keren, riep met name Muharrem ??nce zijn aanhangers en andere (neutrale) waarnemers op om op hun post te blijven.

 

De sfeer slaat om

Naarmate de resultaten binnenliepen werd de stemming in het theehuis stilaan bedrukter. Zo rond een uur of negen werd het steeds duidelijker dat Erdo??an ook deze verkiezing zou winnen. Het zag er zelfs naar uit dat hij niet eens een tweede ronde nodig zal hebben om president te blijven. In de meeste kieskringen scoorde hij rond de 54%, hoewel natuurlijk nog niet alle stemmen geteld waren. In het theehuis wisselden uitroepen van ongeloof af met kreten van woede. De korte maar hevige discussies bleven ook her en der opflakkeren.

De zaak liep ondertussen stilaan leeg. Nog slechts een tiental mannen bleef voor het scherm hangen. De sfeer was er een van gelaten berusting. “Zijn de verkiezingen eerlijk verlopen?” vroeg ik aan een van hen. “Ja, dat denk ik wel”, antwoordde hij. “Waarom stemmen zoveel mensen op Erdo??an?” wilde ik weten. Algemeen schouderophalen volgde. “We weten het niet, wij begrijpen er ook niets van”, zei een zestiger met een grijze snor en nog amper tanden in zijn mond.

“Is het niet goed voor Turkije dat Erdo??an president blijft?” speelde ik advocaat van de duivel. “Voor de economie is dat wel goed, ja”, zei een andere man van middelbare leeftijd. Hij was armoedig gekleed, in een versleten broek en een versteld vest. “Maar dat is dan ook het enige. Kijk hoe ik hier zit! We zijn arm, maar al wat Erdo??an doet is de belastingen verhogen. Heb je de straten in deze buurt gezien? Bijna alles is kapot, maar niets wordt hersteld.” “Ja, en onze pensioenen zijn veel te laag!”, kwam de andere man er weer tussen. “Ons geld is trouwens toch niets meer waard!” “Op wie hebben jullie eigenlijk gestemd?” vroeg ik hen. “Op Meral Ak??ener (??Y? Parti)”, klonk het eensgezind.

Erdo??an claimt winst

Kort voor elf uur raakte bekend dat Erdo??an de overwinning had opgeëist. Met ruim 95% van de stemmen geteld stond hij nog steeds op bijna 53%. Muharrem ??nce, de belangrijkste uitdager van Erdo??an, strandde net boven de psychologische drempel van 30%. Hoewel van weinig concrete waarde omdat er geen tweede ronde komt, is dat een zeer behoorlijk resultaat, zeker in de gegeven omstandigheden. Zoals de meeste autoritaire leiders heeft Erdo??an immers het voordeel het systeem naar zijn hand te kunnen zetten. Ook het feit dat hij de zittende president is (de zogenaamde ‘incumbency’) is een voordeel dat niet onderschat mag worden.

 

De uitzondering bevestigt de regel

Was ik nu toevallig in een uitzonderlijke buurt dan wel in een uitzonderlijk theehuis terecht gekomen? Joost mag het weten. Ik zag geen reden om aan de woorden van deze mannen te twijfelen, maar feit is dat president Erdo??an in veruit de meeste kiesomschrijvingen het grootste aantal stemmen haalde – ook in Ankara. Enkel in het Koerdische zuidoosten gaan enkele kieskringen naar Selahattin Demirta?? (HDP), en aan de westkust en in ?stanbul wint Muharrem ??nce (CHP). Gezien het feit dat er zelfs geen tweede ronde nodig is, kunnen we echter gerust spreken van een verpletterende overwinning van Erdo??an. Hij drukt op deze manier de hoop van de eindelijk verenigde oppositie al bij voorbaat de kop in.

Hoewel uit de lokale resultaten bleek dat er behoorlijk wat split-votes(*) zijn uitgebracht, is het totaalbeeld in de parlementsverkiezingen erg gelijklopend. De AKP komt in zowat alle kiesomschrijvingen als grootste partij uit de bus. De partij haalt in totaal ruim 42% van de stemmen. Samen met regerings- en kartelpartner MHP, die net boven de 11% scoort, levert dat een comfortabele absolute meerderheid van ruim 53% op. Enkel in het Koerdische zuidoosten van Turkije gaan zoals verwacht een tiental provincies naar de HDP, die in zijn eentje in totaal net de kiesdrempel van 10% haalt (11,4%). Ook de ??Y? Parti haalt wellicht zeer nipt de kiesdrempel (10,1%). In het Europese deel van Turkije? en in enkele kieskringen aan de westkust wint de CHP van Muharrem ??nce, maar ook dat is niet onverwacht. De rest van Turkije kleurt egaal donkergeel op de kaartjes die TRT laat zien.

Met een opkomst van ruim 87% kunnen we (als alles tenminste eerlijk verlopen is) alvast niet spreken van een gebrek aan legitimiteit van deze verkiezingsresultaten of van de ‘nieuwe’ president en regering. Er komen dus (wellicht, want nog steeds zijn niet alle stemmen geteld) drie fracties in het nieuwe Turkse parlement: de fractie van de regerende AKP en haar alliantiepartner MHP, een fractie met het oppositieblok van de CHP, de ??Y? Parti en de Saadet Partisi (die op zijn eentje nauwelijs 1,4% van de stemmen haalt), en ten slotte een fractie van de HDP.

________________________________________________________________________

(*) Er is sprake van een split-vote wanneer iemand voor de presidentsverkiezingen op iemand van een andere partij stemt dan de partij waarop hij in de parlementsverkiezingen stemt.

________________________________________________________________________

Bronnen: TRT (tv-kanaal) en Hürriyet (www.hurriyetdailynews.com)

take down
the paywall
steun ons nu!