Op elk lid van de moslimgemeenschap komt het aan om te tonen dat de Islam niet incompatibel is met de westerse democratische waarden. Dat geldt evenzeer voor de democratische joden in ons land en hun verhouding met Israel. Of bij de Katholieke kerk die zich nog laat betrappen op islamofobe uitspraken. De Hulpbisschop van Brussel liet vorig jaar op Brusselnieuws.be noteren dat ongebruikte kerken in Brussel wel kunnen overgenomen worden door andere Christelijke kerken, maar dat de verhouding met de Islam nog te veel gebukt gaat onder een verleden van oorlogen om met hen rond de tafel te zitten.

Voor de Islam is het duidelijk dat belangen en structuren deze democratische evolutie in de weg staan. Sedert de tijdelijke bezetting van het heiligste schrijn in Mekka in 1979 door jihadi’s heeft Saudi Arabië onaflatend haar oliegelden gebruikt om de meest puriteinse, anti-pluralistische en vrouwonvriendelijke versie van de Islam te laten groeien. De middelen zijn schier onuitputtelijk en zelfs de Egyptenaren met hun eeuwenlange open kijk op de wereld raken verstrengeld in dit nieuw conservatisme. De stap van Wahabisme naar gewelddadig jihadisme is niet zo groot.

Ook de interne strijd tussen Soennieten en Sjiieten heeft de gemoederen verhit. De 60-jarige alliantie van de Soennitische geestelijken met Arabische dictators heeft sporen nagelaten bij zowel de wereldlijke als de geestelijke machthebbers. Een vernieuwend project dat weerstand zou kunnen bieden aan het Wahabisme-Salafisme bleef uit.

Natuurlijk is het ook zo dat de Verenigde Staten het zich niet kunnen veroorloven om risico’s te nemen voor hun energiebevoorrading. Of dat de Saudis vandaag de VS steunen in hun strijd tegen IS. Maar de huidige impasse van de Islam na de terroristische daden in Parijs van januari 2015 is van die aard dat een westerse Islam de enige haalbare strategie lijkt. Waar de openbare ruimte in de Arabische wereld beklemmend nauw is, staat onze westerse samenleving meer dan open voor deze interne dynamiek.