Gandhi & Zeitgeist

U zou het misschien vergeten als u ’s morgens uw krant leest, maar ‘de samenleving’, dat is iets waar men ook ten tijde van Gandhi al over nadacht. Zijn uitspraak ’de beschaving van een samenleving kan gemeten worden aan hoe ze haar minderheden behandelt’ is nog altijd een waarheid als een koe. En dit niet enkel in Indië!

Vaak krijg je boeken in handen die de “kritische reflectie” vooral willen toepassen op “de Ander”. En ja, u heeft het geraden vaak is ‘de moslim’ of ‘de allochtoon’ dan kop van jut. Het is als schrijver of onderzoeker niet altijd evident om deze ‘Zeitgeist’ te weerstaan en de sterke gekleurde én Westerse bril durven af te zetten. Zeker voor een brandend actueel thema als homoseksualiteit & migratie dat centraal staat in het boek ‘Seks en stigma over grenzen heen’ van Wim Peumans.

In & Out

Aangenaam was mijn verrassing toen ik dit boek las: het is een meer dan verdienstelijke poging om de spiegel die we zo graag enkel op “de Ander” richten ook op ons te richten als samenleving.

Bij het lezen van het boek vind ik de vragen en bedenkingen terug die de afgelopen jaren ook bij Merhaba sterk leven: is de samenleving écht zo open als ze denkt naar holebi’s toe? Zijn het alleen de allochtonen die het moeilijk hebben met holebiseksualiteit? En heeft de vroegere verstikkende hetero-norm, nu niet gedeeltelijk plaats gemaakt voor een soms even verstikkende holebi-norm?

Het lijkt me dat je als holebi “In” bent als je jong, blank en aantrekkelijk bent en “Out” als je aan dit ideaalbeeld niet voldoet. Als asielzoeker kan je aan “dit ideaalbeeld” niet beantwoorden en op die manier geen aansluiting vinden aan dit vaak hyper commercieel milieu.

Maar kijk net als Gandhi goed in de spiegel en dan zie je dat niet alleen asielzoekers, maar ook ouderen & jongeren, vrouwen, kansarmen, gehandicapten … haast onzichtbaar zijn in het holebi milieu.

Ook in de bredere samenleving is er nog veel werk aan de winkel: zo draagt bijvoorbeeld de zorgsector vaak tegelijkertijd een Westerse- én een heterobril, waardoor hulpbehoevenden niet zelden door de mazen van het sociaal vangnet vallen*.

Mijn conclusie over het boek?

Op een vrij toegankelijke manier slaagt het boek er in om op logische wijze de verschillende benaderingen en visies rond homoseksualiteit doorheen de tijd te plaatsen. De heer Peumans weet dit alles verteerbaarder te maken door de hoofdstukken te doorspekken met citaten uit studies én flarden getuigenissen van holebi- asielzoekers. Hij dompelt ons in de wereld van de overlevingsstrategieën van asielzoekers: ze beschermen zichzelf tegen homofobie, racisme, discriminatie als vrouw, …. Voor mij is de echte meerwaarde van dit boek: dat het zorgt voor introspectie in onze samenleving. Wat – als ik de kranten lees- meer dan ooit nodig is.

*‘Seks en Stigma over grenzen heen’ van Wim Peumans, verschenen bij Acco Leuven 2011

*Tips voor een holebivriendelijke en transculturele hulpverlening is terug te vinden in de brochure en documentaire: ‘Regenboogliefde met vreemde wortels? Open je geest en je aanpak’, Alliàge-Merhaba, 2009

Said Al Nasser, activist bij Merhaba vzw: beweging ontstaan uit een zelforganisatie van en voor holebi’s en transgenders met roots voornamelijk in de Maghreb, het Midden-Oosten en Turkije, die zich specialiseert in de relatie tussen cultuur, seksualiteit en identiteit met gender en seksuele oriëntatie als focus.