De westerse  democratieën vandaag  doen denken aan rotte peren. Het rot komt van binnenuit. Dat is ook zo bij democratieën, die worden ook soms van binnenuit om zeep geholpen. Op een bepaald moment was de NSDAP ook de grootste partij zonder een absolute meerderheid te hebben. Maar dit was voldoende om Hitler aan de macht de brengen.  De vis begint te stinken bij de kop. Denk ook maar aan zijn tegenhanger Neville Chamberlain de conservatieve premier van het Verenigd Koninkrijk, na de conferentie van Munchen in 1939. Bij zijn terugkeer in Londen, nadat hij een vredesverdrag had getekend met Adolf Hitler zei Chamberlain : “We beschouwen het akkoord dat gisteren getekend werd als symbool van de wil van onze volkeren om nooit meer oorlog met elkaar te voeren.”  De rest is geschiedenis. Politici zijn perfect in staat, iedereen, zichzelf incluis om de tuin te leiden, en dat is gevaarlijk. Het zou niet rechtvaardig zijn om Chamberlain en zijn appeasement politiek alle schuld in de schoenen te schuiven. Ook zijn (zelf gekozen) omgeving was zo blind als een mol voor de gevaren van het nazisme. De Britse minister van Buitenlandse Zaken himself, Lord Halifax vond destijds die  nazis best wel sympathiek. Dit soort idealistische  niet op principes en  feiten gebaseerde politiek loopt nooit goed af. Dezelfde verdwazing zie ik vandaag om zich heen grijpen. De politici willen gewoon niet zien wat er gebeurt met het klimaat, met de banken in hun eigen systeem. En als ze het al zien, ze doen er weinig aan.

Vaarwel transparantie, enkel de burger is doorzichtig

Democratie is iets waar politici tegenwoordig over praten zoals een hoer over de liefde.  De alarmerende getuigenissen van Edward Snowden komen in een lange rij van ontluisterende verhalen. Van Thatcher – “there is not such a thing as a society only individuals and their families” of anders gezegd  er zijn alleen privébelangen het algemeen belang bestaat niet  – tot Bush die een oorlog begon in Irak op basis van zelf geconstrueerde leugens en een andere in Afghanistan tegen een zelf gecreëerde vijand. Dat Google, Facebook, Microsoft en konsoorten gretig meewerken aan het inbreken door de NSA bij zijn gebruikers, verwonderde me niet echt. Die gebruikers waren sowieso louter hun produkt, het  waren nooit hun klanten, dat zijn wel de marketing bedrijven en nu ook de regeringen dus, for free.  Regeringen die tenslotte ook maar bestaan uit marketeers van eigen persoonlijke belangen. ‘Verdinglichung’ van de politiek, zou Marx zeggen. De cirkel is rond. Je kan natuurlijk zeggen ik laat mij niet manipuleren en ik heb geen geheimen, laat ze maar doen. Of ik zie niet hoe ze dit kunnen misbruiken, ik heb daar geen aanwijzingen voor. Maar vergeet niet dat ze niet alleen alles opzuigen, ze slaan het ook op. En het blijft opgeslagen. Welke regering we binnen 20 jaar zullen hebben weten we nog niet en hoe je er zelf zal aan toe zijn binnen twintig jaar weet je ook niet, maar wat je wel zeker weet is dat ze dan een massa gegevens hebben om je te chanteren. De enige verdediging nu is end-to-end PGP versleuteling van al je communicatie over het net. Dit is alvast de mening van Cnet journalist Declan McCullagh. Maar wie doet dat? Als je gmail, outlook.com of yahoo en andere grote systemen gebruikt kan het zelfs niet.

Wat me het meest kwaad  maakt is dat de Europese leiders nauwelijks reageren op de onthullingen van Snowden,  omdat intussen duidelijke is dat ze zelf heel wat boter op hun hoofd hebben.  De Franse inlichtingendienst heeft zijn  eigen PRISM’ en de Britten zijn zelfs niet te beschaamd om de wereldtop op de G20 af te luisteren. Elke glasvezel die door Groot Brittannië loopt wordt afgetapt.

Als ik een beetje had opgelet, had ik kunnen weten dat de Europese elite lauw zou reageren. Met Wikileaks hebben ze ook niets gedaan. Waar zijn ze bang voor? Dat ze in ongenade zullen vallen bij het publiek? Neen. Waar de meeste politici wel bang voor zijn is dat ze na hun politieke carriere, of als ze niet meer verkozen zouden raken geen vet betaalde baan meer zullen vinden in de privésector.  Dat ze niet zullen uitgenodigd worden om te zetelen in allerlei bestuursraden om hun exuberante pensioenen aan te vullen. De politieke carrieres worden ook altijd korter, een teken aan de wand.

Souvereiniteit van de banken holt democratie uit

Moeten deze politici dan de bankwereld reguleren, de bonussen afschaffen? De megabanken, ‘too big to fail’ opsplitsen in kleine banken? Zakenbankieren en depositobanken uit elkaar halen? Allemaal zaken die zelfs door liberale economen zoals Krugman, De Grauwe of Stiglitz voorgesteld worden.

Joris Luyendijk kent het bankwereldje in de Londense city van binnen uit. Volgens hem kunnen “politici het mondiale financiële kartel niet ontmantelen”. Vijf jaar na de bankenkrisis,van 2008 is er nog niks veranderd.  Nu ja de vele Goldman Sachs boys in allerlei regeringen zitten daar niet voor niks.  Allerlei dubbelagenten trekken een rookgordijn op van technocraten en experts. Wat wil je als ex-functionarissen van de Europese Commissie overstappen naar een baan in de lobbysector? Voorlopig zit het nog muurvast. De banken regeren het land.

Als je dichterbij huis weet dat toppolitici als Jean-Luc Dehaene zich hebben laten gebruiken om een en ander toe te dekken bij Dexia dat door zijn faling coöperanten en gemeenten miljarden liet verliezen en ondertussen ook Luc Van den Bossche is verveld van socialistisch kopstuk tot Voorzitter van het Directiecomité, executief bestuurder van Optima, een financiële dienstverlener mag je het ergste verwachten. Ondertussen vrezen vele minder fortuinlijke werkers wel terecht voor hun job dank zij deze  draaideur politiek.  Als ze nog een job hebben want

Artikel 23 van de mensenrechten is intussen voor velen niet meer van toepassing. Artikel 9 daanrentegen: “Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige arrestatie, detentie of verbanning” geldt wel nog, tenzij ze het een ‘administratieve aanhouding noemen’, dan geldt het niet. Artikel 12 kunnen we echter al op onze buik schrijven: “Niemand zal onderworpen worden aan willekeurige inmenging in zijn persoonlijke aangelegenheden, in zijn gezin, zijn tehuis of zijn briefwisseling, noch aan enige aantasting van zijn eer of goede naam. Tegen een dergelijke inmenging of aantasting heeft een ieder recht op bescherming door de wet.” Daar schiet niets van over. Artikel 20: “Een ieder heeft recht op vrijheid van vreedzame vereniging en vergadering.”, geldt wel, behalve in de publieke ruimte, want om die te gebruiken moet je toestemming vragen, want de politie moet toch kunnen zorgen voor de orde en goede zeden nietwaar. Als je geen toestemming hebt – zie bvb Ocupy Wallstreet – spuiten ze de pepperspray vanop 20 cm recht in je ogen.

De constructie van de mensenrechten is een constructie met samenhang. Als je er een artikel uithaalt, degradeer je niet alleen het geheel, andere artikels blijken niet meer of veel minder uitvoerbaar. Als je de deficienties in de vorige paragraaf samen neemt wordt artikel 19 herleid tot een lege doos: “Een ieder heeft recht op vrijheid van mening en meningsuiting. Dit recht omvat de vrijheid om zonder inmenging een mening te koesteren en om door alle middelen en ongeacht grenzen inlichtingen en denkbeelden op te sporen, te ontvangen en door te geven.”

De regeringen die de behoeders zouden moeten zijn van onze mensenrechten en onze democratie, doen maar alsof.  Op de dag dat we er gebruik van willen maken zou wel eens kunnen blijken dat de democratie er niet meer is, dat de mensenrechten alleen nog maar gelden voor de ‘haves’ en niet voor de ‘have nots’.

Oorspronkelijk gepubliceerd op Reële Democratie Nu!