Pater noster, qui es in caelis,
Sanctificetur nomen tuum.
Adveniat regnum tuum.
Fiat voluntas tua,
Sicut in caelo et in terra.
Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,
Et dimitte nobis debita nostra,
Sicut et nos dimittimus debitoribus nostris.
Et ne nos inducas in tentationem:
Sed libera nos a malo.
[Quia tuum est regnum,
Et potestas,
Et gloria in saecula.]
Amen
Deze vertaling van het Onze Vader zullen alleen de ouderen onder ons herkennen. Dit was het gebed dat tegen het einde van de Rooms Katholieke eredienst, de heilige mis, gereciteerd werd, door alle aanwezigen. In de Bijbel is het gebed te vinden in Matteüs 6:9-13 als onderdeel van de Bergrede en in Lucas 11:2-4.
Niemand minder dan de Paus zelf heeft echter een taalfoutje ontdekt, zeg maar een vertaal foutje.
Even voor de duidelijkheid, in de Nederlandse vertaling komt dezelfde fout voor;
Het gebed dat bij de taal omzetting geïntroduceerd werd, gaat als volgt;
In België:
Onze Vader, die in de hemelen zijt,
geheiligd zij uw naam,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde als in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schulden,
gelijk ook wij vergeven aan onze schuldenaren,
en leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.
Amen.
In Nederland:
Onze Vader, die in de hemel zijt,
uw naam worde geheiligd,
uw rijk kome,
uw wil geschiede
op aarde zoals in de hemel.
Geef ons heden ons dagelijks brood
en vergeef ons onze schuld,
zoals ook wij aan anderen hun schuld vergeven,
en leid ons niet in bekoring,
maar verlos ons van het kwade.
Amen.
En zelfs bij de vernieuwde vertaling, die het verschil tussen het Onze Vader in het Vlaams en in het Nederlands moest opheffen, wordt geen aandacht geschonken aan de vertaalfout.
Wat is dan het probleem met de vertalingen van het gebed? Het gaat om het zinnetje Et ne nos inducas in tentationem: en leid ons niet in bekoring. Volgens de Paus, een wetenschapper, en taalkundige die vier talen spreekt, die zaken kan ontleden, analyseren en corrigeren wat er fout gegaan is, werd dat zinnetje onjuist vertaald. In de vertaling lijkt her er op dat God zelf ons in verzoeking leidt. Maar Franciscus is van mening dat niet God maar Satan daarvoor verantwoordelijk is. Een betere vertaling, volgens Fransiscus, zou zijn: “En laat ons niet in bekoring (ver)vallen.”
De Frans Rooms Katholieke kerk heeft kort geleden besloten het gebed te veranderen;
Namelijk als volgt.
Notre Père, qui es aux cieux,
que ton nom soit sanctifié,
que ton règne vienne,
que ta volonté soit faite sur la terre comme au ciel.
Donne-nous aujourd’hui notre pain de ce jour.
Pardonne-nous nos offenses,
comme nous pardonnons aussi à ceux qui nous ont offensés.
Et ne nous soumets pas à la tentation,
(Et ne nous laisse pas entrer en tentation)
mais délivre-nous du Mal.
Amen
Een vrije vertaling van het gewraakte zinnetje wordt dan:
‘En laat ons niet binnengaan in bekoring’.
Natuurlijk zijn vrije vertalingen in de meeste gevallen niet echt bruikbaar. Plaatselijke verschillen zullen weer nieuwe interpretaties tot gevolg hebben, met mogelijk een verdere afsplitsing. En dat is juist binnen religies en binnen het geloof iets wat vermeden moet worden. Er bestaan al genoeg verschillen binnen het geloof in God.
Maar Paus Fransiscus stelt wel voor dat de Katholieke Kerk van Italië de vertaling va het Onze Vader herziet en dat de herziene versie bij de kerkdiensten gebruikt gaat worden. Ook de Nederlandse Rooms Katholieke Kerk, en de Vlaamse, zouden van de gelegenheid gebruik moeten maken en een verschilletje weg moeten werken.
Natuurlijk zijn er ook tegenstanders te vinden van de vernieuwing van het Onze Vader. Met name
Philip F. Lawler, redacteur van Catholic World News, een conservatieve website, zei dat terwijl de kritiek van de paus over de vertaling van de regel “niet onredelijk is”, als Francis eigenlijk van plan is om het gebed te veranderen, “het erg schokkend is” omdat het is zo diep geworteld voor katholieken. ‘Paus Franciscus heeft de gewoonte om dingen te zeggen die mensen in verwarring brengen, en dit is er één van,’ zei de heer Lawler. “Je vraagt je gewoon af waar het stopt, hoe ver je kunt gaan. Het is cumulatief onbehagen. “
“Ik was geschokt en ontsteld”, zei R. Albert Mohler Jr., president van het Southern Baptist Theological Seminary, in een telefonisch interview. “Dit is het Onze Vader. Het is nooit het gebed van de paus geweest en dat zal het nooit worden, we hebben de woorden van Jezus in het Nieuwe Testament. Het zijn precies die woorden die de paus voorstelt te veranderen. Het is niet alleen erg problematisch, het is bijna adembenemend. “
Een commentaar op de website van TV2000, het kerkelijke televisiestation in Rome dat de paus interviewde, erkende dat de woorden van de paus aanleiding hadden gegeven tot controverses. Maar het zei: “Het is de moeite waard te bedenken dat deze vraag niet nieuw is.”
Een verandering in het Onze Vader voorstellen voor het Nederlandse Taalgebied, ook dat zal op tegenstanders stuiten, zowel binnen de Katholieke Kerk als bij de niet-katholieken. De protestantse lezing van het Onze Vader heeft overigens in Nederland, maar ook in België hetzelfde vertaalprobleem.
Maar de verwarring onder gelovigen kan zo groot worden dat ze God de schuld gaan geven voor hun bekoringen, en dat kan toch niet de bedoeling zijn geweest van Jezus, toen Hij een standaard gebed voorstelde. Een verkeerde vertaling veranderen om verwarring te voorkomen is over het algemeen een goede zaak. Professionele vertalers leggen in hun werk soms wel vier of vijf verschillende controle stappen vast om fouten te voorkomen, en toch sluipen ze soms net zo stiekem binnen als de verzoekingen in het Onze Vader. Die fouten te herstellen, hoe moeilijk dat ook kan zijn, kan echter heel belangrijk worden als er geloofslevens van die correcties afhangen. Is God schuldig aan het in verzoeking brengen van de gelovigen of moeten we het foutje van de vertaler toch maar verbeteren?
Bronnen: Wikipedia, TV2000. Fotobron: Wikipedia
