Het stond vorig jaar nog in een rapport van Greenpeace (“FROM SMART TO SENSELESS: The Global Impact of 10 Years of Smartphones”): de smartphone, alomtegenwoordig in onze samenleving, is schadelijk voor mens en milieu. Uit het rapport bleek dat er sinds 2007 ongeveer 7,1 miljard smartphones geproduceerd zijn, waarvoor een hoeveelheid energie gebruikt wordt die ongeveer vergelijkbaar is met het jaarlijkse verbruik van India.

De elektronica-industrie is een van de snelst groeiende wereldwijde industrieën met een verwachte jaarlijkse groei van 9,6% tussen 2017 en 2022. Iets dat veel mensen niet weten, is de negatieve impact op arbeidsrechten en het milieu in de hele toeleveringsketen, van delfstoffenwinning tot assemblage tot consumptie.

Wat is het probleem?

Elektronische apparaten zoals smartphones zijn samengesteld uit meer dan 60 verschillende mineralen zoals wolfraam, lithium, kobalt, koper en goud. De winning van deze mineralen heeft een negatieve invloed op het milieu, de economie en de sociaal-culturele rechten van de gemeenschappen rond de mijnen. Verderop in de toeleveringsketens worden ICT-apparaten samengesteld door werknemers die geconfronteerd worden met meerdere schendingen van de mensenrechten, waaronder lage lonen, gedwongen overuren, blootstelling aan gevaarlijke chemische stoffen zonder adequate bescherming en beperkingen van het recht om vakbonden te vormen en te organiseren.

Er is nog veel werk aan de winkel. Het rapport van Greenpeace roept de hele IT-sector op om te kiezen voor een circulair productiemodel om zo de basisoorzaak van veel van deze milieuproblemen aan te pakken. In een circulaire economie. Daarbij is de eerste prioriteit het voorkomen van afval. Minder consumeren staat daarbij op kop. Daarnaast is ecodesign, waarbij toestellen bestaan uit modulaire elementen die gemakkelijker te repareren en recycleren zijn, een must. Als er toch opnieuw geproduceerd moet worden, gebeurt dit beter met gerecycleerde grondstoffen. Zo worden via urban mining de waardevolle grondstoffen uit e-waste gerecyleerd.

Naar verwachting zullen in 2020 6,1 miljard mensen een smartphone bezitten, wat ongeveer 70 procent van de wereldbevolking is.

Make ICT Fair

CATAPA, een Gentse vrijwilligersorganisatie die sinds 2005 werkt rond (anders)globalisering en duurzame ontwikkeling, en zich focust op de mijnbouwproblematiek, startte op 1 november, in samenwerking met 10 Europese partners, een nieuw project: Make ICT Fair.

De Make ICT Fair campagne werkt op verschillende vlakken, met behulp van verschillende tactieken en het aanspreken van diverse doelgroepen. Het doel van het project is om de impact in de waardeketen te verbeteren door meer bewustzijn te creëren, zowel bij de Europese bevolking als bij de publieke sector. Make ICT Fair bestaat uit 3 hoofdactiviteiten: bewustwording, onderzoek uitvoeren en lobbyen bij de publieke sector over inkoop, wetgeving en implementatie.

In het kader van deze campagne organiseert CATAPA Open Min(e)d, een internationale sprekerstour. Tijdens deze sprekerstour geven sprekers uit Latijns-Amerika gastcolleges op universiteiten, University Colleges en bij publieke evenementen. Het doel van Open Min(e)d is om mensen bewuster te maken van de problematiek rondom de impact van ontginning gerelateerd aan ICT-productieketen, en hoe dit gemeenschappen in Latijns-Amerika raakt.

Vrouwen strijden voor hun rechten

De sprekers die CATAPA dit jaar verwelkomt zijn drie dappere vrouwen die in eigen land vechten voor hun rechten.

De eerste spreker is Gloria Chicaiza. Gloria coördineert de activiteiten rondom de mijnbouwproblematiek in Ecuador voor Acción Ecológica, een Ecuadoraanse NGO die streeft naar sociale en ecologische rechtvaardigheid via de principes van ‘buen vivir’ en ecologie. Ze verzetten zich tegen de private belangen van de extractieve industrie en geven een stem aan de getroffen gemeenschappen. Ze is ook één van de oprichters van het Red Latinoamericana de Mujeres Defensoras de los Derechos Sociales y Ambientales, een netwerk van vrouwelijke milieu- en mensenrechtenverdedigers in Latijns-Amerika.

Margarita Aquino, de tweede spreekster, komt uit Yuracari. Dit is één van de vele gemeenschappen op de Boliviaanse Altiplano die enorm lijden onder de impact van mijnbouw, voornamelijk wat betreft de waterbronnen en vervuiling van de bodem. Op dit moment is Margarita voorzitster van RENAMAT, het ‘nationale netwerk van vrouwen die Moeder Aarde verdedigen’. Deze vrouwenbeweging brengt de vervuiling door mijnbouw en de moeilijke positie van vrouwen m.b.t. extractivisme in kaart.

Onze laatste spreker is Mariana Gómez. Zij is de regionale coördinator van Yes to Life, No to Mining en zij werkt voor de Fundacion Gaia Amazonas. Ze heeft samengewerkt met inheemse –en boerengemeenschappen rondom milieu- en territoriale problemen, en heeft veel ervaring in veldwerk. Ze heeft ervaring met zowel de overheid als de ngo-sector.

Open Min(e)d

Volgende week, tijdens Open Min(e)d, kan je deze drie vrouwen horen spreken op verschillende evenementen die CATAPA organiseert met verschillende partners.

Hieronder vind je een overzicht van enkele geplande activiteiten:

• 4 maart, 08:30-13:00, ABVV vrijdagsmarkt, Gent. Ontbijt met een Rebel: breek brood met activisten van over de hele wereld. Gastsprekers: Gloria Chicaiza en Margarita Aquino. Mix van talen met Nederlandse vertaling
• 6 maart, Avond, UAntwerpen, Antwerpen. Mesa redonda: mujeres defensoras de los derechos humanos y extractivismo. Professor: Lieve Vangehuchte. Gastsprekers: Gloria Chicaiza, Margarita Aquino, Mariana Gómez. Taal: Spaans
• 7 maart, 12:30-14:00, Vlasfabriekstraat 11, Brussel. Almuerzo-debate sobre consulta popular en Ecuador. Mede-organisator: 11.11.11. Gastspreker: Gloria Chicaiza. Taal: Spaans
• 7 maart, 19:00-21:00, Cinema Aventure, Brussel. Amanecerá y veremos. Mujeres protagonistas de paz en Colombia. Documentaire vertoning. Taal: Spaans met Franse ondertiteling.

Wil je meer weten over CATAPA? Ga dan naar de website of volg CATAPA op Facebook.