De community ruimte is een vrije online ruimte (blog) waar vrijwilligers en organisaties hun opinies kunnen publiceren. De standpunten vermeld in deze community reflecteren niet noodzakelijk de redactionele lijn van DeWereldMorgen.be. De verantwoordelijkheid over de inhoud ligt bij de auteur.

Donald Trump wijst ook op onze vervreemding en onmacht

Donald Trump wijst ook op onze vervreemding en onmacht

dinsdag 28 maart 2017 11:10
Spread the love

Goed dat autoriteit vandaag algemeen in vraag wordt gesteld. Die vraagstelling mag niet vrijblijvend blijven evenwel. Wie autoriteit in vraag stelt moet zelf de hand aan de ploeg slaan.

Anders dan in de politiek, werken nieuwsredacties van kranten of audiovisuele media  elke dag via een gestructureerde opbouw aan nieuwsgaring en verspreiding. Moet hun autoriteit op dezelfde wijze kritisch belicht als wie surft op tijdelijk succes en winst. Natuurlijk is geen enkele nieuwsredactie onfeilbaar. De onvermijdelijke menselijke tekortkomingen worden sowieso met argusogen gevolgd.

Wie een feit of een opinie aanbrengt die niet strookt met de waan van het moment, heeft het moeilijk om daarmee aan bod te komen. Ongetwijfeld speelt de vergevorderde vermarkting daarin een belangrijke rol. Als artikels al niet geschreven worden in functie van publicitaire mogelijkheden, wordt de doelgroep van lezers of kijkers nauwlettend strategisch geëvalueerd. Waar is de tijd dat de aanzienlijke kost van de verzending van dagbladen zonder gemor kon rekenen op overheidssteun omwille van de ’bescherming van de opiniërende pers’. Vandaag kampen de krantenredacties met een krimpend publiek binnen een sowieso al beperkte markt. Logistieke samenwerking wordt als noodzaak ter vrijwaring van professionalisme naar voor geschoven.

Autoriteit in opinievorming is altijd al een dynamisch begrip geweest. “Politiek is elke dag herbeginnen” schreef een bevlogen Jos van Eynde van de Volksgazet. Hij was, net als Frans Grootjans bij De Nieuwe Gazet, zowel politiek als journalistiek actief. Niemand die zich overdreven stoorde aan het geëngageerde taalgebruik. Het werd immers aanvaard als de vertolking van een maatschappelijk standpunt en was bedoeld voor een achterban die haar opinie kon vormen.

Vandaag is de opiniërende meerwaarde anders gestructureerd. Individuele opiniestukken worden met de dag belangrijker en zijn als het ware onderling inwisselbaar tussen de kwaliteitskranten. De Standaard liet tijdig het AVV-VVK kruis op de voorpagina vallen en vertolkt een relatief ongebonden standpunt. De Morgen kan zich regelmatig opwinden bij de prioriteiten of het perspectief van progressief politiek Vlaanderen. Het Laatste Nieuws heeft zich altijd als een soort geweten geprofileerd naast de liberale partij.

De professionalisering van de nieuwsgaring is ongetwijfeld de ratio in de opinievorming ten goede gekomen. Maar misschien is het aantal geïnformeerde burgers dat verschillende kranten verslindt wel verhoogd ten koste van de toenmalige ruime en trouwe achterban die haar belangen en engagement vertolkt zag in de zuilgebonden opiniërende pers. Niet verwonderlijk dat de “geschreven pers” vandaag aanstoot neemt aan de grotendeels publieke middelen en de vernieuwende bedrijfscultuur van de openbare omroep en haar webstek.

Met de verkiezing van Donald Trump, uitdrukkelijk zonder de steun van het politiek establishment maar met de sympathie van de zich vergeten voelende US-citizen, is ook in Europa duidelijk geworden dat politiek voor alles drijft op menselijke emoties. De Europeaan is minder op zoek naar ratio en technische verklaringen van wat, Murphy indachtig, kan en zal mislopen. De werkelijkheid is minder dan ooit eenduidig en objectief te omschrijven. Maatschappelijke, levensbeschouwelijke en economische belangen komen uit op uitgesproken verschillende visies met ongekende nieuwe uitdagingen als de mondialisering en de noodzaak aan duurzame groei. Maatschappelijk engagement komt dan tegenover een groeiende onverschilligheid te staan die enkel nog geïnteresseerd is in de eigen private sfeer met bevestigende berichten in sociale media. Alles wat beweegt wordt een dreiging. Wie de dreiging omschrijft kan zo aan de vraag beantwoorden, ongeacht of men werk maakt van een alternatief.

De wereldburger heeft geen nieuwe beschrijvingen nodig van wat er her en der misloopt. Elke visie wint aan geloofwaardigheid door de eigen verantwoordelijkheid in het verleden niet te ontkennen. Maar de meerwaarde zit in het voortschrijdend inzicht. De geschiedenis leert ons telkens opnieuw dat het algemeen belang wordt gediend door de meerderheid die niet enkel de eigen achterban, maar ook de oppositie kan meenemen in een positief verhaal. Frederik II, genoemd de Grote, kon van Pruisen een machtige natie maken door het rijke Silezië militair in te lijven. Holland en Engeland werden handelsnaties op wereldniveau door hun vloot.

Donald Trump toont aan dat één persoon het verschil kan maken en onmachtig kan aantonen dat de wereldvreemdheid van het beleid ongezien gevaarlijke dimensies kan aannemen. Ook wie vandaag zoals Vladimir Poetin of Salman bin Abdoel Aziz al-Saoed over nagenoeg onmetelijke natuurlijke reserves beschikt is aangewezen op de ontwikkeling en de kennis in andere werelddelen om dat structureel voordeel duurzaam te verzilveren.
Elk nadeel heb zijn voordeel werkt gelukkig symmetrisch: elk voordeel heb zijn nadeel.

take down
the paywall
steun ons nu!