Op woensdag 23 oktober 2013 zal Gunter Demnig 11 nieuwe Struikelstenen (Pavés de Mémoire/Stolpersteine) plaatsen in Belgische voetpaden in Charleoi en Brussel. Zo zal het aantal gebracht worden op 71 waarvan een Struikelsteen in Mechelen en Sint-Truiden (mooie videoreportage die een goed beeld geeft van’n Struikelsteenplaatsing.)
Het kunstprojekt van Gunter Demnig
Het gaat om stenen, bedekt met een messing waarop namen en essentiële data (geboorte, arrestatie, gevangenschap, moord, bevrijding) van het leven van een slachtoffer van de nazis zijn gegraveerd en die ingemetseld wordt in het voetpad, voor de drempels van de huizen waar de slachtoffers woonden op het ogenblik van hun arrestatie. Men vind de Struikelstenen in Duitsland, Oostenrijk, Hongarije, Italië, Nederland, Tsjechië, Noorwegen en Oekraïne. Voor het eerst werden ze ook gelegd in Frankrijk begin oktober 2013.
Elkeen kan initiatief nemen en de herinnering inhoud geven
In België wordt de plaatsing sinds 2009 gecoördineerd door de Vereniging voor de Herinnering aan de Shoah/Association pour la Mémoire de la Shoah. Zij worden aangevraagd hetzij door nakomelingen van slachtoffers, hetzij door burgers die de herinnering willen in stand houden of ook nog publieke organisaties (gemeenten) of private initiatieven (voettbalclubs, filosofische organisaties, jeugdbewegingen…). Het gebeuren is publiek en sommige promotoren, dwz initiatiefnemers voor het plaatsen van een Struikelsteen, maken van de gelegenheid gebruik om het leven van het slachtoffer in herinnering te brengen of om het slachtoffer door bepaalde rituelen te herdenken.
Struikelstening als deel van het publieke herinneringsbeleven
Elke Struikelsteen wordt later nog officieel ingehuldigd gedurende een plechtigheid die eveneens publiek is en die van de ene kant toelaat aan de promotoren om de individueel herinnering aan het slachtoffer te beklemtonen en aan de andere kant de gemeentelijke overheden, de scholen en de plaatselijke verenigingen toelaten om het publie belang van de herinnering aan de misdaad tegen de menselijkheid begaan door de nazis met medeplichtigheid van de Belgische staat te bevorderen
Het programma van het plaatsen van de stenen ziet er als volgt uit:
Charleroi
– 10 heures, rue de la Régence, 60 – Promotor: Léon BIALEK voor Nuchem en Rosa BIALEK en Abraham KEUSCH
– 10h30 Rue de Chavannes, 38 – Promotor: Léon BIALEK voor Feldon IZRAEL
Anderlecht :
– 14 heures Rue de Ruysdael, 17 – Promotor: Sonia ZALCBERG-LUCHS voor z’n vader Berek ZALCBERG.
In de loop van een ceremonie waaraan Mustapha Akouz, schepen van het verenigingsleven, zal deelnemen zal sonia over haar vader, Benny Luchs spreken, z’n kleinzoon zal de Kaddish zeggen voor z’n grootvader. De familie zou graag 10 joodse mannen aanwezig zien teneinde een minjan (joodsde gebedsdienst) te kunnen houden.
– 14h45 Boulevard de la Révision, 28 – Promotor: Nuzen SWIERCZINSKI voor Wolf SWIERCZINSKI
Brussel-stad
– 15h15 Rue d’Ophem, 25 – Promotor Aron Goldberg voor z’n moeder Genendla GOLDBERG-HERYNG
Sint-Gillis
– 16h Rue Théodore Verhaegen, 219 – Promotor Mary Zadek-LIBERMAN voor d’Hercka LIBERMAN en Bina LIBERMAN-KIRSZENBAUM
Ukkel
– 16h45 Avenue Brugmann 247 – Promotor: Ruth Breuer voor Youra et Alexandre LIVSCHIT
Iedereen is van harte uitgenodigd.
Joodse notabelen moeten niet van Struikelstenen weten
De Struikelstenen staan voor een kunstproject voor stedelijke politieke herinnering met grote steun vanuit de bevolking (reeds 35.000 stenen zijn overal in Europa geplaatst) maar dat opbokst tegen de oppositie van joodse notabelen. Op het eerste gezicht verrassend omdat het een ruime interesse en een steun van families van slachtoffers geniet, wordt het programma van de Struikelstenen/Pavés de Memoire niet ondersteund door de Fondation du Judaïsme de Belgique. Dit discrete fonds, comfortabel gefinancierd met het van joden gestolen geld in België gedurende de oorlog, komt er toe de vraag om betoelaging ingediend door de VHS/AMS voor de Struikelstenen/Pavés de Memoire te weigeren met als reden dat “de inhoud niet in de richting gaat van de doelstellingen van de Stichting” De FJB, geleid op een totaal ondoorzichtige wijze door enkele bestuurders van joodse verenigingen die het grootste deel van het budget onder hun verenigingen hebben verdeeld, is nochtans officieel gehouden ”projecten te ondersteunen die het voortbestaan van de joodse gemeenschap moeten verzekeren op sociaal, cultureel, educatief en herinneringsvlak.”
Mag er restitutie gebeuren van het in WO 2 van joden gestolen geld door steun aan de plaatsing van Struikelstenen?
Maar haar bestuurders handelen zonder enige controle. Zo bijvoorbeeld, zonder het te kunnen nagaan omdat het strikt geheim gehouden wordt, komt ons ter ore dat de Stichting elk jaar een goede 115.000€ verdeelt aan de CCLJ voor werkingskosten… waar verschillende leden in de raad van bestuur zetelen. Zonder twijfel wordt hun onverschilligheid en zeg maar vijandigheid tegenover de Struikelstenen komt voor een deel ook voort uit de irritatie die zij overhouden sinds 2002, toen de VHS/AMS enkele kritieken geuit heeft over de niet-democratische wijze waarop restitutie gebeurde van het bij joden in de oorloog gestolen geld. Daarenboven worden de Struikelstenen door invloedrijke joodse milieus bij de FJB ervaren als een commerciële en symbolische bedreiging van het zeer lucratieve monopolie dat sommige orthodoxe rabbijnen wensen te behouden over de joodse begrafenisriten.
In Antwerpen verbiedt het gemeentebestuur met steun van joodse religieuze milieus de plaatsing van Struikelstenen
Zeer invloedrijk in Antwerpen zijn deze religieuze milieus, die dicht bij het integrisme staan, er in geslaagd dat de Vlaamse metropool de enige stad is in Europa om de plaatsing van Struikelstenen te verbieden, en dit langs een beslissing van de oude socialistische meerderheid die (nog?) niet is herroepen door de nieuwe meerderheid.
Vereniging voor de Herinnering aan de Shoak/Associaltion pour la Memoire de la Shoah
Voor de Franstalige tekst, zie: AMS 22/10/2013
