Ik ben helemaal geen economist en heb niet echt veel kaas gegeten van economische politiek. En als inwoner van Frankrijk eet ik anders mijn dagelijkse dosis kaas. Maar bij de aankondiging van het verlagen van de rating van Frankrijk door het clubje S&P, vorige vrijdag, bleef er bij menig Fransman en –vrouw een stuk kaas in de keel zitten. Iedereen wist nochtans maar al te goed dat het nieuws er zat aan te komen. Iedereen had al lang begrepen dat de zoveelste belastingsverhoging van Sarkozy en zijn gevolg, niet meer effect hadden dan een uitstel van executie. Het was niets anders dan de kroniek van een aangekondigde verlaging.  Maar wat mij opvalt sinds enkele maanden, is dat nu zowat iedereen het er over eens is dat ons financiële systeem ziek en verdorven is. Ongeacht de ideologische overtuiging en los van de gebruikelijke ‘links-rechts’ of erger ‘kapitalist-communist’ verwijten, is ‘de bevolking’ het ontroerend eens.

Om even heel simpel samen te vatten en bij wijze van uitgangspunt – en hiermee valt mijn hele schrijven ook in het water als ik hier al fout zit – lenen de Europese staten vandaag geld bij ‘de banken’, m.a.w. privékapitaal. Deze slimme jongens halen het geld op hun beurt bij de Europese Centrale Bank. De statuten van onzer aller geldfabriek verbieden echter dat laatstgenoemde de centen rechtsreeks aan de staten leent. En dus pikken de banken het koffertje geld op bij de ECB, met de belofte het terug te betalen met 0,5 à 1% interest. Daarna gaan ze met hun koffertje bij de Europese beslissers langs – heeft iemand al bestudeerd wie in die beslissingsorganen zit? – om hen hetzelfde geld te lenen aan 3%, 4%, 7%, … Een fijn beroep hebben deze jongens en het handjevol gegadigden, dat uit deze trog meeschrokt, heeft er bijgevolg alle belang bij dat de ratings van die landen laag gaan, zodat de marge dik blijft.

Onder de dreiging van de verlaging van onze rating, hebben onze democratisch verkozen leiders het ene na het andere besparingsplan doorgevoerd en het einde is nog niet in zicht. Zo wordt de klem van de middenklasse nog wat aangeschroefd; de armere klasse is al geruime tijd niet meer in het politieke plaatje te zien. Hoe lang de middenklasse dit gaat uithouden is nog maar de vraag, maar er komt op een bepaald moment wel een klik en dan zullen ze rond de Middellandse Zee misschien op hun beurt de Europese Lente volgen op televisie. Of aanvaardt de Europese bevolking op termijn een geleidelijke terugkeer naar een feodale maatschappij? Het Feodalisme 2.0 waar enkele miljardenclubjes het supranationale hof vormen, terwijl de ‘democratisch’ verkozen vazallen uitvoeren wat van hen wordt verwacht: het plebs aan de slag en rustig houden.

Of stoppen we allemaal samen een dikke vinger in de reet van dit ‘democraticide’ systeem en beslissen we eenzijdig om de schulden niet meer terug te betalen? Wat gaan ze doen? Sturen de financials een deurwaarder naar Brussel, Parijs, Berlijn, … ? Stel je voor, het belastingsgeld dat nu louter en alleen wordt gebruikt om interesten te betalen en een select clubje vet te mesten, komt vrij om de economie aan te wakkeren. En we hoeven helemaal geen schulden meer te betalen en dus kunnen de belastingen omlaag. De kleine bedrijven die wel hun belastingen betalen – in tegenstelling tot de multinationals – krijgen eindelijk financiële ruimte om te groeien en mensen werk te geven. Het klinkt wellicht utopisch, maar is het onmogelijk?

Misschien kunnen we dan eens in een duurzame economie gaan investeren. In lokale landbouw, in nieuwe energie, in kwaliteitsvolle producten, in een menselijke gezondheids- en ouderenzorg, in opvoeding en wetenschappelijk onderzoek, in geluk en plezier. En we eisen van alle in Europa ingevoerde producten dat ze onder de zelfde milieu- en sociale voorwaarden gemaakt worden als die in Europa. Zou onze economie dan niet beter draaien, al was het maar omdat ook de ‘gewone mens’ er dan beter van wordt? En als het de financials niet aanstaat en ze vinden ons op onze beurt liberticide – al zeggen ze er niet bij dat ‘vrije markt’ en ‘vrijheid’ vaak elkaars tegengestelden zijn -, dat ze dan op een andere planeet gaan wonen. Ze hebben ons toch ook nooit onze mening gevraagd?