Ik kom niet zo vaak ‘midden de mensen’ door een aantal omstandigheden, en zeker minder dan ik zou willen, maar toch voldoende vaak om te weten dat de anders-sociale ‘narrative’ van de N-VA aanslaat bij een bepaald segment van de bevolking, dat gelooft dat er iets grondig fout zit met de duurzaamheid van ons sociaal-economisch bestel. Hetzelfde geldt, vrees ik, voor de barnum-campagne online, met de 25 verbintenissen ‘Verandering voor vooruitgang’.  God had maar tien geboden nodig voor de hele wereld, N-VA heeft er blijkbaar 25 nodig voor de kleine lap grond die Vlaanderen heet (efficiëntiewinsten hebben we dus blijkbaar niet geboekt in 2000 jaar), maar ik vrees dat het werkt. De partij heeft dan ook een gouden kalf om u tegen te zeggen.

Terzake. N-VA bekoort ook mensen waarvan je dat niet meteen zou verwachten – bv. tweeverdienergezinnen die erg hard werken, privé met carrière proberen te combineren, en het stilaan begeven onder de druk. De conclusie die velen onder hen trekken is niet dat we dringend moeten gaan onthaasten, en samenleving, economie en mobiliteit zo inrichten dat dat ook mogelijk wordt, nee. Ze denken: wij werken zo hard, omdat anderen er de kantjes aflopen, en als we niet oppassen stuikt heel de economie in elkaar, Griekenland-gewijs.

Het vreemde is, dat ze vooral denken aan mensen die in de sociale zekerheid die kantjes eraf lopen (en die zijn er zeker), niet of toch veel minder aan multinationals  die weinig of geen belastingen betalen, of aan de financiële sector waarvan een deel als financiële WMD kan beschouwd worden, zonder de waarheid veel geweld aan te doen.  Topvoetballers en andere artiesten die ongelofelijke bedragen binnendrijven, specialisten in het ziekenhuis die een veelvoud verdienen van wat ze op kunnen doen, terwijl verpleegsters en verzorgsters weggesaneerd worden omwille van “efficiëntiewinsten” …  dat moet blijkbaar allemaal kunnen, of er wordt in elk geval niet echt moeilijk over gedaan.  Of misschien correcter: vele tweeverdieners en mensen in de middenklasse gaan ervan uit dat je aan die uitwassen van een kapitalistisch systeem toch maar weinig kunt doen.

De planeet blijft al helemaal buiten beschouwing bij dit soort “sociaal-economische houdbaarheids”-overpeinzingen, ik vermoed omdat vele mensen die zich als centrum-kiezers definiëren zich stilaan beginnen neer te leggen bij een snelveranderend klimaat (met alle catastrofale implicaties vandien).    Kunnen we weinig aandoen, laat ons ons concentreren op de zaken waar we wel wat kunnen aan veranderen, zoiets. Het betere Bond Zonder Naam (struisvogel-) werk, kortom.

Links staat voor de opdracht om die mensen in het centrum toch over te halen naar hun kijk op de wereld en beleidsrecepten.  Mensen die donkerblauw denken, ga je niet kunnen overtuigen (zie een vorige blog), en zij die het simpele verhaal van De Wever over twee  democratieën in dit land slikken, nog veel minder. En zij die het allemaal worst zal wezen ook niet. Maar de slag om het midden kan nog alle kanten uit.

Dat iedereen zijn steentje moet bijdragen in de maatschappij, naar eigen vermogen, daar zijn we het eigenlijk met zijn allen (of toch bijna allen) over eens. Maar hoe zorg je ervoor dat de kiezer in het stemhokje ook naar boven kijkt, naar de top dogs, en niet alleen naar onder? Wel, daarvoor moet je er bij de kiezer inhameren dat in 2013 governance op vele niveaus plaats vindt (of niet plaats vindt in een aantal gevallen), en dat die op elkaar inwerken.  Dat weet die kiezer eigenlijk wel – of toch degene die niet alleen zweert bij ‘Komen Eten’ en ‘the Voice van Vlaanderen’ – maar bij verkiezingen doen we met zijn allen graag alsof het niet zo is. Wat ben je immers met een gouden kalf als het van plastic blijkt te zijn? (Dan lijkt het rijp voor de sorteerstraat.)

Met een remake van 1995 gaat centrum-links er in elk geval niet komen – voor het instandhouden van de welvaartsstaat zijn immers, meer dan toen,  internationale maatregelen nodig, om de “creatieve destructie” van globalisering en technologische veranderingen, die de ongelijkheid aanwakkeren, enigszins te matigen. De SP.A als dam tegen al die krachten, dat is niet bijster geloofwaardig.

Te meer omdat de internationale context niet bijster goed zit, toch niet voor links. De EU en zowat alle internationale instellingen die de zogenaamde “politieke norm” bepalen pushen vooral in de “anders-sociale” richting die N-VA uit wil. Dat kun je degoutant vinden, maar het is wel de realiteit. Nogal wat landen elders in de wereld zijn weliswaar bezig met het opbouwen van eigen vormen van sociale zekerheid, maar doen dat binnen een context van veel straffere globale concurrentie dan na WO II, een op hol geslagen financiële sector die nog maar moeilijk in te tomen blijkt, en in functie van de eigen economische slagkracht. Uiteraard willen ze daarbij ook de fouten van het Westen vermijden. De sociale zekerheid die ze aanbieden, als ze die al hebben, is dus een stuk minder verregaand dan wat we hier in Europa gewoon waren – en wat eigenlijk een recht zou moeten zijn overal ter wereld.

De internationale gemeenschap blijft ook zweren bij economische groei, altijd en overal – zie de G20 top van dit weekend. Wat ook beter aansluit bij een rechts verhaal dan bij een links, hoe je het ook draait of keert,  de zogenaamde “Derde Weg” is immers niet echt meer van deze tijd, vrees ik, of toch minstens goed voor het sorteercentrum. Op de een of andere manier moet ook links dus met een geloofwaardige ‘agenda of change’ komen. De kracht van verandering, maar dan de linkse versie ervan.

Als SP.A en co hardwerkende tweeverdieners uit het centrum willen overtuigen om toch voor links te kiezen – ipv voor het nogal schaapachtige en weinig visionaire Vlaanderen waar Peeters/Beke/Crevits  voor staan, het Red Bull Vlaanderen van Open VLD, of het anders-sociale Vlaanderen van N-VA dat allicht zo lekker zal blijken te smaken als zero cola, zullen ze dus met een ‘verhaal’ (daar heb je dat klerewoord weer) moeten komen over een andere toekomst en, belangrijker misschien nog, hoe daar te geraken.

Eén die meer welzijn in Europa en elders creëert zonder dat die noodzakelijkerwijs samenhangt met meer economische groei. Veel meer dan Louis Tobback zal Tobback jr het dus in deze kiescampagne moeten hebben over het internationale & supranationale niveau, en wat er op globale fora gebeurt, meer concreet bv. over hoe de sociaal-democratische fractie precies denkt de Europese Unie in een andere richting te bewegen, en de financiële sector eindelijk op haar plaats te zetten. Daar hebben ze de mensen voor, daar werken zelfs een aantal mandatarissen concreet aan, en bij PS lopen er ook wel een paar die dat kunnen. Maar evident wordt het niet, want nogal wat mensen geloven, niet helemaal onterecht, dat nationale politici niet veel verschil meer uitmaken. En sowieso is dit een erg complex verhaal om te brengen. Maar onmogelijk is het niet, je moet de kiezer niet helemaal onderschatten.

Met een louter nationaal, zeg maar een “Carl De Vos verhaal”, kan SP.A in elk geval de verkiezingen niet ‘winnen’.   En met een defensief nationaal verhaal  al zeker niet.  De aanval is nog altijd de beste verdediging, en die zetten ze best in op vier fronten – regionaal, nationaal, Europees en globaal – met liefst nog wat tenoren die slim tussen de lijnen kunnen lopen. Ze moet mensen onder meer diets maken dat de weg die de EU-elite koos de afgelopen jaren, niet de goede was, in weerwil van wat Van Rompuy en andere Barroso’s ons willen doen geloven, en hoe het dan wel anders zou kunnen. PVDA+ en Groen slagen daarin, voor hun respectieve core constituencies (en PVDA+ deed zelfs nog een stuk beter dan dat). Maar SP.A moet, zoals in 2003, de mensen in het centrum proberen te overtuigen, waarvan velen nu zo hard werken dat ze niet echt helder meer door de ogen zien. En Bruno en co moeten dat bovendien doen op zo’n manier dat die hardwerkende en vaak doodvermoeide tweeverdieners niet afhaken (en dat zeg ik zonder enige ironie).

Voorwaar een uitdaging die niet zou misstaan in Wouters vs Waes. Nu de kijkcijfers nog.