De noodkreet van Emma, een vijftienjarig meisje, was uitgebreid in het nieuws, ook en eerst op DWM. De uitschuivers daar gelaten – niemand spreekt voor een hele generatie, en dat geldt nog het minst van al voor al die opiniemakers op Twitter, al doen ze allemaal driftig alsof – was dit een terechte ‘cri de coeur’ van een tiener die bekommerd is om de toekomst van de planeet, minstens even terecht als die van Fientje Moerman van een week geleden over de verharding van het politieke métier en de samenleving.
For the record: als prille veertiger ben ik me er heel goed van bewust dat ik nogal ver verwijderd ben van de “Vlaamse grondstroom” (of het nu de ‘warme’ of ‘koude’ versie is). Ik spreek dus gewoon voor mezelf in dit blogstukje.
Ik kan me vergissen, maar ik had niet de indruk dat Emma, in tegenstelling tot Fientje, de “24-hour” nieuwscyclus beheerste de afgelopen dagen. Blijkbaar waren de media, het verenigde gild der economische commentatoren, en de politici zoet met ander lekkers, ongetwijfeld veel relevanter voor de toekomst van dit , zoals Emma het zo mooi verwoordde, ‘perfect economisch politiek correcte ‘ landje en bij uitbreiding de aardbol.
Maar de hamvraag is uiteraard voor Emma en al die andere mensen van verschillende generaties, die zich terecht zorgen maken over de toekomst, en het gebrek aan respons op alle beleidsniveaus: wat moeten we dan? Wij stellen met haar vast dat een discours als dat van Johan Van Overtveldt, vandaag in De Standaard, de hele tijd termen als ‘duurzame economische onderbouw’ in het rond strooit, waarmee hij blijkbaar bedoelt meer jobs en vooral meer economische groei.
Dat discours is nog altijd dominant anno 2013. Herman Van Rompuy en al die andere lui in Europese machtscenakels die het op dit ogenblik voor het zeggen hebben, zijn ook vooral bezig met competitiviteit en het terug op gang brengen van de Europese economie. Echt duurzaamheidsdenken, dat ook de planeet in rekening brengt, is een bijzonder schaars goed bij economen en economisch geschoolde politici, al struikelen ze tegenwoordig wel allemaal over elkaar om termen als ‘duurzame groei’ in de mond te nemen.
Ik denk meer en meer, Emma, dat een ‘way forward’ zal moeten komen van een revolutie bij de hogepriesters van deze tijd, de economische wetenschap dus. Hier en daar zie je daar al signalen van – bv. bij Ha-Joon Chang, en er bestaat overigens al een meer duurzame vorm van economisch denken (zie Schumacher) sinds een paar decennia – maar voorlopig worden dit soort dissonante economische stemmen toch vooral naar online media en blogs verbannen, heb ik de indruk. En het probleem blijft dat economie-studenten grosso modo net diegenen zijn die het neoliberale ‘work hard, play hard’ adagium het meest onderschrijven. Tot ook zij crashen.
Maar om maar aan te geven dat het probleem zeker niet alleen bij politici ligt, onze media hebben ook boter op hun hoofd. Een voorbeeld is de stiefmoederlijke manier waarop de onderhandelingen over het Transatlantische verdrag op dit ogenblik door een krant als de Standaard worden behandeld.
Liever focust de krant op de verkeersopstoppingen in de hoofdstad, of op het zoveelste kerstinterview met Karel De Gucht waarin hij zogezegd ‘geconfronteerd’ wordt met een populistische criticaster, in casu David Van Reybrouck, of op het gevecht tussen de Europese koppetjes (Verhofstadt vs Rehn) dan met een diepgaand artikel op de proppen te komen over de pro’s en contra’s van dergelijk handelsverdrag. Dat laat de kwaliteitskrant blijkbaar liever over aan de Correspondent of een alternatieve blog waar de ombudsman van de Standaard graag denigrerend over doet.
Maar het is dus fout om politici en zelfs media-mensen met de vinger te wijzen, denk ik, zij denken ook maar volgens de dominante frames van deze tijd, zoals de meeste kiezers. Het zal van een revolutie in de economische wetenschap moeten komen, want gezond boerenverstand zoals dat van Emma (je hoeft inderdaad geen “rocket scientist” te zijn om in te zien, dat dit economische model naar de afgrond leidt), wordt niet au sérieux genomen in deze tijd. Liever hebben de media iemand met een phd die op een heel gesofisticeerde manier bullshit kan verkopen. Jammer. De volgende generaties zullen op de blaren mogen kijken.
Als ik je dus een tip mag geven, Emma: aangezien je blijkbaar een goed stel hersens hebt, stel ik voor dat je prof economie of een of andere hoofdeconoom van een ‘too big to fail’ bank probeert te worden, om daarna de opiniepagina’s van de kranten te domineren. Ik mag hopen dat die tijd niet meer veraf is. Succes!
