“Zoals Etienne Vermeersch zelf schreef was voor hem de hoofdkwestie in zijn gesprek met Anciaux op Reyers laat dat “de resolutie die Anciaux voorstelt een gevaar is voor de vrijheid van meningsuiting omdat je een hele reeks uitspraken over de islam niet meer zou mogen doen, vanwege ‘islamofobie’.” Wanneer ik de resolutie lees (die iedereen hier kan vinden: http://www.senate.be/www/?MIval=/publications/viewPub.html&COLL=S&LEG=5&NR=1980&VOLGNR=1&LANG=nl) vind ik dat echter een bijzonder eigenaardige stelling. Zou het kunnen dat hij enkele cruciale zinnen over het hoofd heeft gezien? Want zoals ook Bert Anciaux in Reyers laat aangaf, staat in de derde paragraaf van het resolutievoorstel immers heel duidelijk: “De beschrijving «islamofobie» dient heel expliciet niet om elke inhoudelijke kritiek op de islam te fnuiken, wel om een specifieke vorm van xenofobie te benoemen, met hierbij het accent op de angst, afkeer en soms afschuw van het onbekende of vreemde.” Het lijkt me dus bijzonder duidelijk dat deze resolutie net het mogelijke gevaar van het inperken van vrijheid van meningsuiting van meet af aan uit de weg wil gaan.
In het gesprek op Reyers probeerde Etienne Vermeersch ook in te gaan op specifieke punten van de ‘beschrijvende definitie’ die door de resolutie wordt aangehaald. Zoals hij het toen zei leek het alsof iemand die ‘tegen één van die punten zondigt’ volgens de resolutie als islamofoob moet worden afgedaan en dat de resolutie daarom een manifeste schending zou zijn van de vrijheid van meningsuiting voor zij die bijvoorbeeld, zoals punt 1 aan haalt, de islam als een monolithisch blok zouden beschouwen. Misschien heb ik hem verkeerd begrepen, maar het lijkt me dan toch goed om ook aan anderen duidelijk te maken dat de resolutie (die trouwens slechts verwijst naar een tekst van een gezeghebbend instituut) duidelijk aangeeft dat “de motieven en het handelen van individuen, groeperingen, instellingen of overheden,” pas “kunnen geïdentificeerd worden als islamofoob” indien “verschillende van de acht criteria sterk aanwezig zijn in de denkbeelden,” Dat houdt dus in dat verschillende van de 8 punten in meerdere mate moeten aanwezig zijn vooraleer men over Islamofobie kan spreken. Enkel kritiek uiten op islam als geloofssysteem wordt dus geenszins als islamofoob beschouwd door deze resolutie.
Wanneer we dan de punten afgaan, dan lijkt het me toch niet onzinnig om te stellen dat het vragen oproept wanneer er in onze maatschappij alsmaar meer denkbeelden opduiken die “de islam als afgescheiden en anders” zien, die veronderstellen dat “de islam geen gemeenschappelijke en gedeelde doelen en waarden heeft met andere culturen” of die “vijandigheid jegens de islam als argument gebruiken om discriminatie en maatschappelijke uitsluiting van moslims goed te praten”. Wanneer dergelijke denkbeelden zich nog eens combineren met enkele van de andere zoals vermeld in de resolutie, dan wordt het gevaar wel heel groot dat men niet enkel kritiek op de islam geeft maar vanuit een dergelijke ingesteldheid ook discrimenerend zal optreden t.o.v. moslims. Vandaar dat in het voorstel ook staat: “Dergelijke denkbeelden, hier gedefinieerd als islamofoob, zetten aan tot discriminatie en racisme en vereisen een strakke afkeuring en gerechtelijke vervolging. Islamofobie vraagt met andere woorden om specifieke aandacht binnen de disriminatiewetgeving, net zoals antisemitisme, omwille van de actuele relevantie en de ernst van de problematiek.” M.a.w. wat we logisch vinden in het geval van antisemitisme zouden we moeten logisch vinden in het geval van islamofobie.
Deze resolutie lijkt me dan ook geenszins een ‘gevaar voor de vrijheid van meningsuiting’.”
(Deze tekst is van de hand van Johan Tristan Aslim en is een reactie op Etienne Vermeersch in de discussie die zich ontspon na Jan Blommaert’s bijdrage “De structuur van ‘achterlijkheid’“. Hij blogt zelf niet op De Wereld Morgen, dus plaats ik, met zijn permissie, deze korte tekst op mijn eigen blog.)
