Op 28 augustus maakte de Peruaanse fos-partner ForoSalud de “Convergentie voor een Autentieke Hervorming van de Gezondheidszorg” bekend met de Federación Médica Peruana (geneesheren), de Academia Peruana de Salud (onderzoekers) en de Red Peruana de Pacientes (patiënten). Na meerdere stakingen in de sector proberen ze de Peruaanse regering te bewegen tot een solidair, integraal en gelijkwaardig gezondheidssysteem voor alle Peruanen. 

Een vernieuwend en gewaagd initiatief, erkent ForoSalud, dat allerlei basisbewegingen en ngo’s bundelt in de strijd voor het recht op gezondheid. Vooral de geneesheren werden in de loop van de geschiedenis immers eerder gezien als een deel van het probleem en niet van de oplossing. Het gebrek aan een kwaliteitsvolle en menswaardige zorgverstrekking in de openbare hospitalen is deels toe te schrijven aan hun weigering om hier een prioriteit van te maken. 

Stakingen

Toen de geneesheren van de Federación Médica Peruana een maand lang staakten (tot midden augustus) voor een drastische loonsverhoging, waardoor meerdere hospitalen de deuren sloten en de regering hen beschuldigde levens in gevaar te brengen, besloot ForoSalud echter om die staking (voorwaardelijk) te steunen, met het argument dat slechtbetaalde en gedemotiveerde geneesheren nooit zullen leiden tot een kwaliteitsvolle gezondheidszorg. De helft van de afgestudeerde geneesheren (en verpleegsters) emigreert op zoek naar een beter loon.

Na de lange staking verkregen de geneesheren een fikse opslag van zo´n 400 euro per maand, waarmee ze nu gemiddeld zo´n 1.500 euro verdienen. Dat lokte een kettingreactie uit, waarna de stakende verpleegsters ook een forse opslag kregen, net als het technisch en kraampersoneel, waarop het administratief personeel ook een staking begon. 

Als tegenprestatie voor zijn steun bekwam ForoSalud dat de geneesheren (en ook ander medisch personeel) met hun dikker loonzakje hun solidariteit voor een verregaande hervorming van de sector niet vergeten. ForoSalud kan immers niet anders dan erkennen dat, ondanks de vurigheid waarmee deze koepel zijn voorstellen in politieke kringen en media verdedigt (met steun van fos), het talrijke personeel van de sector met zijn stakingen meer gewicht in de schaal kan leggen.

Hervorming? 

Begin januari beloofde president Ollanta Humala dat de Nationale Gezondheidsraad (CNS) een grootscheepse hervorming zou uitwerken. In de praktijk bleek echter dat enkele experten binnen het ministerie van Gezondheid, met advies van de Wereldbank en USAID, een pakket maatregelen uitwerkten zonder dat ForoSalud of het personeel van de sector inspraak kregen. Zelfs het parlement werd buitenspel gezet, want de regering vroeg en kreeg (nipt) volmachten om de hervorming in concrete normen te gieten, zonder het minste debat.

Nog erger is dat deze zogenaamde hervorming enkel het huidige systeem wat efficiënter probeert te maken en iets meer Peruanen een ziekteverzekering probeert te bezorgen, echter zonder tot een ware hervorming over te gaan die hetzelfde recht op een integrale en kwaliteitsvolle gezondheidszorg voor alle Peruanen garandeert. De aangekondigde maatregelen bestendigen en versterken zelf de diepgaande fragmentatie en discriminatie binnen de sector. 

Slechts 25% van de Peruanen heeft via een formele job (met hun gezin) toegang tot de sociale zekerheid (EsSalud), die ondanks al haar problemen en ellenlange wachttijden alle medische diensten verstrekt. Daarnaast heeft 40% toegang tot een “armzalige verzekering voor armen” (SIS), die met een jaarbudget van 20 euro per verzekerde totaal niet volstaat om de ergste slepende ziektes (kanker, diabetes, astma, …) te dekken. Wegens de economische groei verliezen steeds meer Peruanen hun “brevet van armoede” en hiermee ook hun SIS-verzekering.

Privé

Wie de jongste jaren een steeds ruimer deel van de “gezondheidsmarkt” voor zijn rekening neemt, dankzij gigantische en peperdure reclamecampagnes, zijn de moderne hospitalen en apotheken van de privésector. Dankzij hun machtige lobbycapaciteiten speelt de zogenaamde hervorming van de regering vooral in hun kaart. Ze mikken niet enkel op de 35% zonder verzekering, maar ook op de ontevreden “klanten” van EsSalud en SIS. Hun nieuwste strategie om deze klanten te bereiken: consultaties verstrekken in de grote shoppingcenters, naast de fitnesszalen.

ForoSalud is er niet tegen gekant dat de overheid beroep doet op privédiensten om het eigen ontoereikende aanbod aan te vullen, maar dan wel op voorwaarde dat er een strenge en duidelijke overheidsregulering is, waarbij de staat voor elke Peruaan een menswaardig en integraal pakket van gezondheidszorg garandeert. Jawel, dat kost geld, maar met een economische groei van 6% per jaar heeft Peru genoeg centen in de kluis. Het is vooral een kwestie van politieke wil, zoals de buurlanden Ecuador, Bolivia en Brazilië bewezen.

Wie nu arm is in Peru en bij een controle verneemt dat hij kanker heeft, kan enkel bij alle familie en vrienden rondgaan met de pet, of – beter nog – de schaarse centjes sparen voor de begrafenis. Zolang de Peruaanse regering enkel oren heeft naar de belangen van de medische privé-industrie en weigert om iets te doen aan dit fundamentele onrecht en ongelijkheid, zullen ForoSalud en fos de strijdbijl niet begraven. Nieuwe bondgenoten zoals de geneesheren zijn hierbij welkom.
 

Auteur: Felix De Witte 

Contact: machteld.dhondt@fos-socsol.be