BAM-tracé: gewone weggebruikers zullen zwaar meebetalen aan tol

BAM-tracé: gewone weggebruikers zullen zwaar meebetalen aan tol

zondag 16 februari 2014 21:52
Spread the love

De beslissing van de Vlaamse regering gaat de gewone weggebruiker veel geld kosten als hij de Schelde wil kruisen of als hij zelfs van richting Nederland naar richting Brussel of omgekeerd wil geraken.  Het kan nochtans gans anders met toepassing van het Duitse Maut-systeem.

Waar er zeer veel onduidelijkheid over blijft bestaan is de financiering van het BAM tracé. Er is vooreerst de geschatte kostprijs van de Oosterweeltunnel van 4 miljard euro.  Daarbovenop komt de schatting van de kostprijs van de tangenten. De A102 is makkelijker aan te leggen. Die verloopt langsheen de spoorlijn die in de stijgers staat en die de haven moet ontsluiten. De gronden zijn onteigend en liggen klaar. De aanleg van de A102 zal een heel belangrijk deel van het doorgaand vrachtverkeer van de ring weghouden. De belangrijkste verkeersstroom aan doorgaand vrachtverkeer loopt langs de verbinding Nederland – Duitsland – havens en Ruhrgebied enerzijds, Calais, Rotterdam, Frankrijk en Zuid-Europa anderzijds. Schatting: 1 miljard euro? De R11/bis is veel moeilijker aan te leggen. Dat veronderstelt een volledige ondertunneling van de Krijgsbaan. Daar moet alles nog aan beginnen. Er is veel bezorgdheid van omwonenden, want in tegenstelling met de A102 loopt dit traject los door dicht bewoond gebied. Bovendien trekt dat niet zoveel vrachtverkeer van de Ring weg. De A12 en E17 van en naar Brussel heeft, vergeleken met de andere toegangswegen tot Antwerpen, relatief weinig vrachtverkeer.

First things first

Iedereen is het erover eens dat het idee van de Meccano: de A102 tangent, het beste is om het merendeel van het vrachtverkeer rond de stad te leiden. In de berekening van het MER rapport blijkt dat het toevoegen van de tangenten in alle onderzochte alternatieven het meest de mobiliteit en de leefbaarheid vooruit helpt.

Het zou logisch zijn dat men eerst die A102 zou aanleggen, de Liefkenshoektunnel tolvrij zou maken en rekeningrijden voor doorgaand vrachtverkeer zou toepassen. Daarna kan er geëvalueerd worden of een derde Scheldekruising nog nodig is. Maar nee, deze regering doet juist het omgekeerde. Eerst de Oosterweeltunnel en het BAM tracé en dan zien we wel de rest. Het risico is groot dat we hier een herhaling krijgen van de historische miskleun uit de jaren ’50 die sinds tientallen jaren het verkeer in en rond Antwerpen verstropt. Die van Antwerpen één van de meest vervuilde grootsteden van Europa maakt, zowel op vlak van de files, op vlak van luchtkwaliteit, als op vlak van lawaai overlast. De Ring van Antwerpen is geen ring. Het is een autostrade die door de agglomeratie snijdt. De helft van de Antwerpenaren, de vijf districten, wonen buiten die zogeheten Ring. Het was ook niet bedoeld als ring, wanneer hij in de jaren ’50 werd aangelegd. Er zou nog een Grote Ring komen doorheen de randgemeenten om het doorgaand verkeer rond in plaats van door de Antwerpse woongebieden te leiden. Maar die is er nooit gekomen.

Wie gaat dat betalen?

Dan is er de vraag wie dat allemaal gaat betalen. De Vlaamse regering heeft geen centen meer. Private concerns zullen moeten aangetrokken worden om privaat kapitaal in te brengen in een PPS-constructie, privaat-publieke samenwerking. Dat moet voldoende rendement opbrengen. Als de Vlaamse regering de centen niet ophoest zullen het de gebruikers zijn die gaan moeten betalen, via de tolheffing. Tolheffing mag van Europa als de opbrengst gebruikt wordt om de gebruikte infrastructuur, bv. een tunnel, en het onderhoud ervan te financiering. De tol mag zo hoog zijn dat dit kapitaal inclusief afgesproken rendement binnen de afgesproken termijn, doorgaans 35 jaar, terugbetaald wordt. Voor de Lange Wapper bedroeg de tol voor een personenwagen 6,5 euro. Voor een project dat geschat werd op 2,2 miljard euro. Nu wordt het vier of meer miljarden euro. Een tol van 10 euro of meer om de oversteek naar de andere zijde van de Schelde te nemen? Wie van Brussel naar Nederland wil of omgekeerd zal tol moeten betalen om door de nieuwe tunnel onder het Albertkanaal te passeren. De Vlaamse regering belooft wel dat ze de Kennedytunnel voor personenvervoer tolvrij zou houden. Maar dan gaat al het verkeer dat van het Noorden komt of ernaar toe rijdt en de Schelde moet kruisen, eerst de hele Ring moeten afrijden om de tol te ontwijken, i.p.v. de kortste weg naar een Scheldekruising, Liefkenshoek- of Oosterweeltunnel te nemen. Bovendien is die maatregel makkelijk terug te schroeven. Vanaf de financiering door tol niet meer zou volstaan.

Elke vooruitgang 35 jaar lang geblokkeerd

Bij tolheffing in een PPS-constructie van het BAM tracé mag er 35 jaar lang geen concurrerende Scheldekruising aangelegd worden. Zo mag het goede idee van Prof. Winkelmans van een tunnel te boren die de containers van linkeroever (Deurgangdok en Saeftingendok) via een transportband naar rechteroever brengt niet uitgevoerd worden. In het BAM-tracé zou deze te verwachten groei van 10 miljoen extra containers door de Oosterweeltunnel moeten vervoerd worden. Want dat brengt tol op om de investeringskosten en het beloofde rendement voor de aandeelhouders te kunnen afbetalen. De overheid heeft in functie van het algemeen belang er alle belang bij om juist het tegenovergestelde te doen en zoveel mogelijk vracht niet via de weg te vervoeren. Deze regeringsbeslissing maakt dit onmogelijk.

Het kan gans anders: Duitse Maut systeem

Een studie door ‘Transport and mobility’ van de KU-Leuven berekende dat wanneer we de Duitse tarieven voor vrachtwagens in Vlaanderen zouden toepassen dit jaarlijks 414 miljoen à 673 miljoen euro zou opbrengen.  (Effecten van een kilometerheffing voor vrachtwagens (2009)  http://www.tmleuven.be/project/kmheffing/kmheffing_impact.pdf ) Als men daarvan de verkeersbelasting en het eurovignet aftrekt blijft er nog ruim 250 à 500 miljoen euro over. Door afschaffing van die belasting dienen de Belgische vrachtwagens niet méér te betalen dan nu en draagt het doorgaand internationaal vrachtverkeer eindelijk ook haar steentje bij voor het gebruik van onze autostrades. Bij een afschrijving van 35 jaar betekent dit dat nieuw kapitaal ter waarde van 8.750 miljoen euro ter beschikking komt voor maatregelen en infrastructuurwerken. Volgens de Europese richtlijn i.v.m. km heffing dient dit geld besteed te worden aan maatregelen die de files kunnen oplossen of de fijn stof uitstoot en geluidsoverlast doen verminderen. Dan moet echter heel het  project dat de Vlaamse regering wil uit de constructie van Privaat-Publieke Samenwerking (PPS) van de BAM gehaald worden en terug in handen komen van de Vlaamse overheid. Opbrengsten uit km heffing mogen uitsluitend de overheid toekomen en kunnen enkel aangewend worden voor zuiver openbare infrastructuurwerken. Bovendien heeft de toepassing van rekeningrijden voor doorgaand vrachtverkeer als gevolg dat er meer per spoor en over het water zal vervoerd worden en de transportbedrijven zullen gestimuleerd worden om hun vrachtwagens beter te vullen. Nu blijkt omwille van het Just-In-Time (JIT) systeem dat de meerderheid van de camions die over onze autosnelwegen donderen maar half gevuld te zijn. JIT maakt van onze autosnelwegen rijdende magazijnen. Dat voel je aan de lijve als je op de Antwerpse ring tussen de eindeloze rijen vrachtwagens in de file komt te staan. Een studie van Antwerps transporteconoom prof. Vanelslander suggereert dat door slim rekeningrijden voor vrachtverkeer de intensiteit aan camions met één derde zou dalen door minder JIT rijden en door verschuiving naar spoor en watertransport. ( KILOMETERHEFFING IN VLAANDEREN. De impact op havenconcurrentie en logistiek D/2011/11.528/1). Sinds het invoeren van het Maut-systeem in Duitsland in 2005 kent men daar geen files meer, uitgezonderd in geval van wegenwerken.

Woensdag zal het debat zijn in het Vlaams parlement over de nieuwe beslissing van de Vlaamse regering (CD&V, SP.a en N-VA) en het Antwerps stadsbestuur (N-VA, CD&V en Open-VLD) om te kiezen voor het BAM-tracé en de Oosterweeltunnel.  Benieuwd of deze vragen zullen uitgeklaard worden.

take down
the paywall
steun ons nu!