Over incentives en commissielonen

De vergoedingen in de bankensector zijn vaak onderwerp van gesprek. In de weekendeditie van De Morgen zegt NBB-gouverneur Luc Coene dat ook hij nadenkt over het verloningssysteem. De krant titelt meteen Nationale Bank gaat lonen bankiers aanpakken. Maar die bevoegdheid heeft de NBB niet. Coene mag daarover wel een advies uitbrengen en het was ongetwijfeld ook daarvoor dat hij vrijdag in de Kamer opdook. De Morgen schrijft dat de manier waarop het bankpersoneel vergoed wordt volgens Coene de bron is van de financiële crisis.

Ik zou de oorsprong van de crisis niet in die schoenen durven schuiven of toch zeker daar niet alleen gaan zoeken. Coene heeft blijkbaar niet door dat we een globale economische crisis beleven en die mag je niet volledig op rekening van de bankiers schrijven. Het systeem zelf kraakt in al zijn voegen en de hebzucht van de banken speelt natuurlijk wél een rol. Maar dat is eerder een uitwas dan de oorsprong. De crisis wordt veroorzaakt door het kapitalistische systeem zelf, met zijn ongebreidelde winstzucht, de speculatieve hebberigheid en ja, er zijn ook bankproducten die zouden moeten verboden worden. Maar je kan een systeemcrisis niet bestrijden op de door de gouverneur voorgestelde manier.

“Het is een punt waar naar mijn gevoel nog meer vooruitgang moet worden geboekt”, zei Coene in de Kamercommissie Financiën over de vergoedingen. Hij stelde ‘een verloningsbeleid dat mensen stimuleert om complexe risicovolle producten te verkopen’ aan de kaak en in feite had bij dat gerust al veel eerder mogen en kunnen doen. Coene overlegt daarover nu ook met bankenwaakhond FSMA. Hij had het in de Kamer over incentives en commissielonen: “(…) In sommige instellingen geeft men commissies aan mensen die bepaalde producten in de kantoren aan de man brengen. Die problematiek moeten we beter in kaart brengen, want het is de bron van het probleem. Als je het niet bij de bron aanpakt, zullen we altijd achter de feiten aanlopen.”

De mensen, die in de bankkantoren werken, weten ongetwijfeld ook waarover het gaat. Die werden al te vaak overdonderd met peptalk om allerlei producten aan de man te brengen waar de banken – en soms ook de medewerker-verkoper zelf – vooral beter van werden. Heel vaak werd het risico daarbij doorgeschoven naar de klant, die zich daar hoegenaamd niet van bewust was – vaak ook niet nadat die met een beleggersprofiel werd bedacht. Het bankmanagement heeft doorgaans een voorliefde om buiten balans producten te slijten. De commissies voor de bank stromen dan binnen en daarvoor moeten er geen kapitaalprovisies worden aangelegd. Dat scheelt ook een stevige slok op een borrel.

Voor het kantoorpersoneel is er vooral ook een bijkomende portie stress weggelegd en op het vlak van de werkdruk is het er al zo erg gesteld. Verkopers worden ook tegen mekaar uitgespeeld. Van het basisinkomen werd steeds meer afgeknibbeld en het variabele deel werd afhankelijk gemaakt van verkoopsprestaties voor producten, waar men soms zelf niet eens in gelooft.

De banken hebben hun klanten al te vaak bewust foute beleggingen verkocht. In tempore wat minder suspecto dan vandaag verscheen daarover een prima artikel in De Tijd: Banken smeren hun klanten bewust foute beleggingen aan

De nefaste politiek van de bankdirecties om een groter deel van de verloning variabel te maken, heeft dus ook gevolgen gehad voor de klanten. Vaak zeer negatieve gevolgen zelfs. Banken die hun verkoopsnet steeds verder verzelfstandigd hebben, zijn in hetzelfde hebberige bedje ziek. Daar moet natuurlijk komaf mee worden gemaakt en mensen die voor een bank werken moeten op een degelijke en eerlijke manier worden vergoed. Ze hoeven daarvoor geen twijfelachtige producten te verkopen.

(deze bijdrage werd ook op www.openbarebank.be gepost)