De sanering verhoogt de druk op de ketel voor pas afgestudeerden, ongeschoolden die niet aan een job geraken en uitgeputte werknemers, maar is bijzonder vriendelijk voor de vermogens en bonustrekkers. Anderzijds is het voor de speculanten ‘too little, too late’. Met andere woorden, volgend jaar staat de regering, als die er komt, weer voor nieuwe besparingen.

Totaal begrotingstekort
11,3 miljard

(1) DIVERSE INKOMSTEN
2013: 24 procent van het totaal
2014: 22 procent van het totaal

(2) BESPARINGEN
2013: 42 procent van het totaal
2014: 50 procent van het totaal

(3) NIEUWE LASTEN OP VERMOGENS EN GROTE INKOMENS
2013: 34 procent van het totaal
2014: 28 procent van het totaal

Besparingen

Besparingen in de ziekteverzekering en bij de NMBS

In de ziekteverzekering moet 2,3 miljard worden bespaard bij de spoorwegen 253 miljoen.

Werkloosheiduitkeringen

 “In principe vallen alle werklozen na vier terug op een minimum vergelijkbaar met het leefloon.”

“Helemaal uitdoven doen de werkloosheidsuitkeringen nog altijd niet. Maar ze worden wel sneller in de tijd afgebouwd. In principe vallen straks alle werklozen na 4 jaar terug op een minimum dat vergelijkbaar is met het leefloon.” (De Tijd)

Uitzondering voor die degressiviteit wordt gemaakt voor wie een loopbaan heeft van meer dan 25 jaar.

Oudere werklozen hebben pas vanaf 55 in plaats van 50 jaar recht op een verhoogde uitkering.

Wachtuitkeringen

De toekenning wordt strenger en ze worden beperkt in de tijd. De uitkering gaat pas na 12 maanden in plaats van 9 maanden na het afstuderen in.

“Samenwonende schoolverlaters kunnen slechts drie jaar een uitkering krijgen. De anderen verliezen hun uitkering vanaf hun 33ste verjaardag, tenzij ze de voorgaande twee jaar meer dan 156 dagen gewerkt hebben.” (De Tijd)

Tijdskrediet en beschikbaarheid voor de arbeidsmarkt

“Het gewone tijdskrediet kan slechts voor een periode van een vol jaar opgenomen worden. Wie zijn arbeidstijd met een vijfde vermindert, kan 5 jaar in het stelsel blijven. De minimumleeftijd voor de uitgroeibaan voor oudere werknemers wordt opgetrokken van 50 naar 55 jaar.” (De Tijd)

Werklozen moeten tot 60 jaar beschikbaar blijven voor de arbeidsmarkt (nu 58 jaar). In regio’s met lage werkloosheid kan dat zelfs 65 jaar worden. Vanaf 2013 worden werklozen boven de 55 jaar ook effectief begeleid en gecontroleerd. Vanaf 2016 wordt dat 58 jaar. De pendelafstand waarbinnen een job moet aanvaard worden, wordt opgetrokken van 25 tot 60 kilometer.

Pensioen en Brugpensioen

Voor bedrijven in moeilijkheden of herstructurering wordt de brugpensioenleeftijd geleidelijk opgetrokken naar 55 jaar.

Voor de andere brugpensioenstelsels geldt een minimumleeftijd van 60 jaar en een minimumloopbaan van 40 jaar.

De minimumleeftijd voor vervroegd pensioen wordt opgetrokken van 60 naar 62 jaar vanaf 2016. Tegelijk wordt de minimumloopbaan tegen 2015 verhoogd van 35 naar 40 jaar. Dit geldt ook voor de ambtenaren.

Arbeiders en bedienden

Gelijkschakeling arbeiders en bedienden: zoals door het Grondwettelijk Hof geëist moet er tegen midden 2013 een regeling zijn. Maar over de inhoud wordt niets gezegd. Die hete aardappel wordt eerst nog eens doorgeschoven naar de sociale partners.
 

Nieuwe lasten op vermogens en grote inkomens

Solidariteitsbijdrage voor hoogste vermogens

De vermogensbelasting vervalt, een povere solidariteitsbijdrage komt in de plaats.

Er zou een solidariteitsbijdrage gevraagd worden van de hoogste vermogens. Wie meer dan 20.000 euro rente krijgt, zou daarop 25 procent roerende voorheffing betalen, in plaats van 21 procent vandaag.  Die hogere heffing komt er enkel op de roerende inkomsten na de eerste 20.000 euro. (De Standaard)

Fraudebestrijding

Fraudebestrijding moet 900 miljoen euro opbrengen.

Dienstencheques

Dienstencheques worden duurder vanaf 2013. Naargelang de levensduurte zou de kostprijs dan per vijftig cent worden aangedikt, maar ze blijven fiscaal aftrekbaar.

Notionele intrestaftrek

“Voortaan mag slechts 3 procent van het eigen vermogen nog afgetrokken worden van de belastbare winst (tegenover 3,425 nu). De overdraagbaarheid van de aftrek blijft behouden, maar wordt beperkt in gebruik. Een en ander moet leiden tot zo’n 1,6 miljard euro ademruimte.”  (De Standaard)

Belasting op aandelenopties

Opbrengst 200 miljoen euro.

Hogere lasten op bedrijfswagens

Werknemers met een bedrijfswagen zullen ook meer betalen. Zoals eerder al was afgesproken, wordt daarbij rekening gehouden met de uitstoot en de grootte van de bedrijfswagens. De maatregel is goed voor  200 miljoen euro nieuwe inkomsten.

Andere taksen

Er komen taksen op betaaltelevisie en de accijnzen op tabak en alcohol stijgen.

Korte geschiedenis van de onderhandelingen en een evaluatie

De verkiezingen hadden plaats op 13 juni 2010.  De onderhandelingen met wisselende  informateurs, preformateurs, onderhandelaars, verduidelijkers en bemiddelaars sleepten aan tot mei 2011. Pas op 16 mei 2010 wordt  Di Rupo aangesteld door de koning om een nieuwe regering te vormen.

Op 4 juli 2011 presenteert hij een honderd pagina’s tellende formateursnota met voorstellen op het gebied van de staatshervorming, inclusief het probleem Brussel-Halle-Vilvoorde, een economisch programma met forse besparingen en hervormingen op het vlak van onder meer justitie, asiel en migratie en de arbeidsmarkt. Dus de voorstellen waarover tot 26 november onderhandeld werd, lagen toen reeds op tafel.

Na 145 dagen onderhandelen is er uiteindelijk een overeenkomst over de begroting op 26 november. Intussen was de N-VA uit de onderhandelingen gestapt en had het FDF zichzelf onmogelijk gemaakt. De overige partijen bereikten een akkoord over BHV, het grote knelpunt, op 14 september 2011. Op 11 oktober 2011 stelde Di Rupo de communautaire nota publiek voor in het parlement.

Twee dagen later werd onder druk van de VLD beslist dat de groene partijen uit de onderhandelingen worden gekegeld. Hun voorstellen en die van de liberalen liepen nogal uiteen blijkbaar.

Maar zelfs zonder de groene partijen duurt het nog 44 dagen voor er witte rook uit de schouw komt voor de begrotingsonderhandelingen. Intussen zijn de andere partijen met de VLD voorop, erin geslaagd de verhoudingen om te keren. Di Rupo voorzag oorspronkelijk in 2,309 miljard besparingen tegenover 4,720 miljard nieuwe belastingen voor de rijken van dit land. Zie het overzicht van De Tijd. Met de liberalen op kop slaagden de overige partijen erin deze verhoudingen om te draaien.

Dit ging niet zozeer over nieuwe belastingen, maar vooral over een terugdraaien van de privileges van de grote bedrijven die in België aan elke vorm van belasting weten te ontsnappen, vooral via de notionele intrestaftrek, een cadeau van de vorige  paarse regering.

Het reële belastingtarief voor de bedrijven bedraagt slechts 13,6%. De cijfers tonen aan dat ze in de voorbije jaren hebben kunnen rekenen op een massieve belastingverlaging. Zie voor een overzicht deze tabel.

Maar op de achtergrond blijft de N-VA echter actief de begrotingsvoorstellen van Di Rupo aanvallen. Op 14 november stelt Bart De Wever nog in de Ochtend:

“Di Rupo brengt ons op niveau van Griekenland (…)  Saneren in ons land is in een regering met de PS altijd een verhoging van de belastingen. Ze mogen dan wel zeggen dat vooral de rijkeren moeten betalen, maar in de praktijk is het altijd de middenklasse en het bedrijfsleven.”

De buit is binnen, voor wie? De Europese niet verkozen bureaucraten zullen dit misschien een goed akkoord vinden. Ze waren al langer kampioenen van het neo-liberalisme. Een schouderklopje van Merkel en Sarkozy. De Grieken kunnen er van meespreken. Docenten moeten daar voor 40% inleveren op hun loon, maar zover zijn we hier gelukkig nog niet.

Wie spint er nog garen bij dit akkoord? De N-VA? De VLD? De vakbonden verwerpen het akkoord, de ondernemers vinden het wel een goed akkoord. Niet toevallig. Vooral de rijkendeon een goede zaak. Zoals gewoonlijk worden de kapitaalbezitters weer met fluwelen handschoenen aangepakt.

Dat Bart de Wever er de middelklasse bij betrekt is een lepe retorische truuk, zoals men de rijken van dit land op radio en televisie ook altijd werkgevers noemt terwijl het vooral speculanten zijn. Doublespeak noemde Orwell het destijds. Want wat betekent dat woord middenklasse in feite? Voor statistici is dat 70% van de bevolking als je de 10% rijksten en de 20% armen  aftrekt van het geheel. Voor nog anderen is dat de middenstand…

Wat Bart De Wever suggereert met die vage term  is: “Iedereen,  de gemiddelde burger, zal het slachtoffer worden van de belastingsmaatregelen van Di Rupo.” En dat in nu juist de grootste leugen die je kan bedenken. Di Rupo pakte in feite nogal voorzichtig de vermogens aan, niet de gemiddelde burger. In al de ons omringende landen is er al lang een vermogensbelasting. Deze in nu afgevoerd.

Dat er gesleuteld wordt aan de notionele intrestaftrek kon niet uitblijven, nadat was uitgelekt dat bedrijven als Electrabel en Arcelor-Mitall met miljarden belastingsvoordelen aan de haal gaan. Zelfs de OESO vond dat die moest herzien worden. Maar deze gouden maatregel is niet afgeschaft, hij is enkel een  beetje teruggedraaid.

DE DRUK OPVOEREN VOOR WERKENDEN EN WERKZOEKENDEN

Wie nog werk heeft, wordt onder druk gezet. Het tijdskrediet wordt beperkt, de uitstapregelingen worden teruggeschroefd en pas afgestudeerden worden nog meer in een precaire situatie gedrongen. De helft van de afgestudeerden zat zonder werk in 2009. En dat zal er niet op verbeteren nu zich een nieuwe recessie aankondigt.

“Pas afgestudeerden worden nog meer in ene precaire situatie gedrongen want de werkloosheid is al groot bij de jongeren.“

We krijgen een pseudo-activeringsprogramma om de tewerkstelling te verhogen, maar de resultaten daarvan zijn voorspelbaar minimaal. Investeren in   vervangbare energiebronnen, groene en duurzame  economie kan heel wat tewerkstelling creëren, maar daar horen we niets over. Men verwijst altijd naar het grote voorbeeld Duitsland, maar vergeet erbij te vermelden dat Duitsland ook koploper is op het vlak van vervangbare energiebronnen. Het steekt zijn ambieties op dat vlak niet onder stoelen of banken:

• Vervangbare elektriciteit – 35% tegen 2020 en 80% tegen 2050
• Vervangbare  energie – 18% tegen 2020, 30% tegen 2030, en 60% tegen 2050
• Energie efficientie – De nationale elektricteitsproductie 50% onder het niveau van 2008 brengen tegen 2050

Om haar gebrek aan ambitie te verbergen maakt de Belgische regering dan maar jacht op degenen die moeilijk aan een job geraken door een gebrek aan scholing, maar intensieve opleidingsprogramma’s zitten niet in het pakket. Deze zouden het verschil kunnen maken, een heksenjacht niet.

Veel ongeschoolden zullen nog meer in het zwarte circuit van de informele economie gedreven worden, om te kunnen overleven. De zwarte circuits zullen niet afgebouwd worden en misschien willen de Bart De Wever en de liberalen dat ook helemaal niet.

Die ontwikkeling van schaduweconomieën hangt nauw samen met de opkomst van het neo-liberalisme. Uit een onderzoek van Friedrich Schneider in de 21 OESO landen blijkt dat de omvang van de  schaduweconomie verdubbeld is van 10 procent van het bbp in 1970 naar gemiddeld 20 procent in landen als België, Denemarken, Italië, Noorwegen, Spanje en Zweden. Zie voor een  overzicht deze tabel.

Als je deze cijfers ziet dan is de opbrengst  van fraude bestrijding gewoon lachwekkend.  900 miljoen is het streefcijfer. Er worden extra inspecteurs aangeworven. 

Eventjes rekenen. het bnp bedroeg in 2010 394,3 miljard dollar of  295 miljard euro.  Als je daar 17,1% van neemt kom je aan 50,5 miljard euro. Aan de laagste reële tarief van 13,7 % (zie hoger) zou een effectieve fraudebestrijding 6,9 miljard moeten opbrengen.

Deze begroting maakt van  precariteit een staatsinstelling zonder middelen. De armoede en ongelijkheid zullen verder toenemen.

Waar zal dit eindigen? Nieuwe saneringen in 2013?

Het feit dat er nu, na meer dan 500 dagen onderhandelen, een begroting is, is volgens economieprofessor De Grauwe ‘too little too late’, te weinig en te laat. Het ziet er dus niet naar uit dat de Belgische lange termijnrente terug gaat dalen, zo oordelen alle economen in koor. Vertrouwen komt te voet, maar vertrekt te paard.

De Belgische staat is voor 54 miljard euro garant voor de bad bank die overbleef na de splitsing van Dexia. De som van alle garanties die de Belgische staat geeft, loopt op tot 40 procent van het bpp.  Nu blijkt bovendien dat die kakelverse bad bank  een uitzonderlijk verlies heeft geboekt van meer dan 10 miljard. Wie zal dat betalen?

Die bad bank moet dus geld ophalen op de financiële markten om dat gat te dichten. Daar treedt deze bad bank rechtstreeks in concurrentie met de Belgische staat, die ook geld moet ophalen op diezelfde markt om zijn begroting rond te krijgen, waardoor ze natuurlijk allebei de prijs van dat krediet opdrijven. Dit was ook een van de redenen die Standard & Poors opgaf voor zijn ratingverlaging. Volgens de Gentse econoom Koen Schoors, onlangs in Terzake, is dit een vicieuze cirkel. De speculanten weten dat en ze zullen niet loslaten en de hoogste prijs blijven  eisen.

Ondanks dit rigide besparingsplan waarin vooral de rijken ontzien worden en de werkers, die nu al bij bosjes bezwijken onder de stress op hun werk, op stang gejaagd worden, zal dit weinig veranderen aan de penibele financiële situatie waarin het land beland is.

DE RECESSIE WORDT AANGEWAKKERD

De regering gaat nu nog uit van een groei van 0,8 procent. Maar de besparingen die de regering in spe wil doorvoeren zullen de koopkracht verder doen afnemen. Tijdens de laaste drie decenia is de productiviteit sneller gestegen als de lonen. Zie hier de cijfers voor de VS, maar ook in Europa daalde het loonaandeel in het BNP zoals blijkt uit deze statistiek.

Ook al ging de koopkracht in absolute termen vooruit de laatste 20 jaar, in relatieve termen ging ze achteruit. In landen als de VS heeft dat er tenslotte toe geleid dat iedereen meer begon te lenen, waarop banken op zoek naar extra-winsten inspeelden met sub-prime hypotheekleningen die ze dan verpakten in CDO’s. Deze kredietbubble lag aan de basis van de financiële crisis.

Nu drastisch beparen geeft de economie geen extra impuls, wel integendeel, deze budget ronde zal de gewoon de recessie die er al zat aan te komen nog verder aanwakkeren. Nu al wordt een nulgroei voorspeld door de meeste economen, waardoor de regering natuurtlijk minder belastingsinkomsten zal krijgen in 2012 en 2013 dan ze begroot heeft.

Bovendien loopt deze regering grote risico’s op de internationale finaniële markten. De Belgische staat garandeerd banken voor zowat 40% van het bbp. Zie hier voor meer concrete gegevens.

Met andere woorden, volgend jaar staat de regering, als die er komt, er opnieuw met nieuwe saneringsmaatregelen.

Nationale betoging van de vakbond op 2 december, iedereen op post!

Bronnen: De Standaard en De Tijd

Dit artikel is een samenvating van 3 artikels eerder verschenen op Reële Democratie Nu!:

Genoeg bla bla, tijd voor actie
Hoe je een begroting dicht rijdt en de rijken ontziet
Begroting 2012 zal armoede nog doen toenemen