We waren met Bart Schols in De Afspraak (Canvas) getuige van een dovemansgesprek. De ervaren Mieke Van Hecke (gewezen topvrouw Katholiek Onderwijs Vlaanderen – gewezen CD&V volksvertegenwoordigster en lijsttrekster Gent) kwam niet verder dan de uitdrukking van enkele persoonlijke verongelijkte gevoelens : De plaats van de kerststal in de publieke ruimte wordt in vraag gesteld. Of nog, op een feestje werd ze persoonlijk aangesproken over de mogelijke tegenstelling intellectueel vermogen / religie en geloof.
Noch Maarten Boudry (Universiteit Gent– verdediger neutrale overheid), noch Bart Schols slaagden erin om tot een inhoudelijk gesprek te komen.

De vraag blijft open hoe Mieke Van Hecke (verdedigster actief pluralisme) staat tegenover de tendens binnen de samenleving om, met respect voor de individuele vrijheid, het ooit homogene wereldbeeld van de Katholieke kerk actief te ‘verruimen’ naar een veelzijdige inspiratie voor onze open samenleving.

Wie vandaag individueel of beleidsmatig het goed recht opeist om de eigen religieuze zingeving ook in de openbare ruimte te beleven, kan dit binnen onze open samenleving niet meer geloofwaardig aanbrengen door enkel defensief de aanwezigheid van de eigen symbolen en de zogenaamde immateriële belangen van de eigen religieuze gemeenschap te verdedigen.

Niet alleen kan niemand eronder uit dat een kerststal een directer verwijzing naar geloofspunten inhoudt dan een kerstboom. Die laatste heeft trouwens heidense roots en is multi-interpreteerbaar in de geest van kerstmis als universeel symbool voor vrede onder de mensen.

Bovendien kan je als politica in Vlaanderen gevoelig voor religiositeit niet meer exclusief opkomen voor de belangen van de eigen gemeenschap zonder een duidelijk beeld te schetsen hoe elke religieuze of humanistische visie haar aanwezigheid en meerwaarde voor de open gemeenschap moet kunnen ontwikkelen. In de niet aflatende tegenstelling die conservatief Vlaanderen koestert tegenover de allochtone religiositeit, zou dit bovendien getuigen van een sociaal bewogen engagement.

Maar het gaat natuurlijk over meer dan een kerststal en een adventskrans.
De invloed van het Katholieke onderwijs in Vlaanderen blijft uniek ondanks de veralgemeende laïcisering met dynamische humanistische en religieuze kernen.
De nieuwe openheid binnen dit onderwijsnet naar de niche van de Islamitische jeugd behoeft voor de inrichtende macht geen opening van het pedagogisch project. ‘Gastvrijheid’ door alternatieve godsdienstlessen en gebedsruimten blijft geïsoleerd binnen het Roomse referentiekader van de instelling en van het onderwijzend personeel. Verwonderlijk toch voor een generatie die het inspraakdebat van mei ’68 nog persoonlijk heeft meegemaakt.
Waarom geen volwaardig ‘religieus pluralistisch concept’ zoals het Gemeenschapsonderwijs dat met inbegrip van een humanistisch wereldbeeld realiseert? Elk kind brengt zijn persoonlijke en culturele meerwaarde in de gemeenschap.

Zelf beschouw ik me nog een product van die generatie die opgroeide toen de Katholieke kerk de eigen vernieuwing als motor beschouwde voor de gehele samenleving.
Vandaag moet elke levensbeschouwelijke gemeenschap via interne kwaliteitsontwikkeling haar meerwaarde voor de open samenleving waarmaken. Via eigen inzichten en via kruisbestuiving mee de kwaliteit en het democratisch gehalte van de open samenleving bijstellen en versterken.
Meer nog dan belangengroepen, mogen levensbeschouwelijke gemeenschappen principieel afgerekend worden op een gebrek aan interne en externe openheid of op aanwezige (impliciete) vijandsbeelden die de wil tot overleg en samenwerking kunnen ondermijnen.

In een samenleving waarin iedereen zonder verantwoording de eigen mening kan verspreiden en sociale media vooral gebruikt worden om de eigen inzichten bevestigd te zien, moet kwaliteitsontwikkeling door het middenveld gekoesterd worden of, voor wie zich graag van ‘traditionele partijen’ wil onderscheiden, heruitgevonden.
Optimism is a moral duty.