Dezelfde jongeren die nu massaal opgekomen waren voor een verkiezingsmeeting twee dagen voor de tweede verkiezingsronde. Ook wij (mijn Franse vriendin en ik) waren zeer benieuwd naar deze ‘Franse Bernie Sanders’. Een Nederlandstalig verslag van een Franse avond.
De bijéénkomst was gepland in een sportstadium niet ver van het station Lille Flandre. Toen we uit het station stapten, volgden we Google Maps richting Palais de Sport. Net toen we dachten in de verkeerde richting te wandelen, zagen we een lange rij die helemaal langs het stadium en rondom een lagere school liep. Toen we ons aan het begin van de rij bevonden, vroeg een voorbijganger wat er precies gaande was: ‘C’est pour Benoit Hamon, madame, le nouveau candidat du PS pour les élections presidentielle’.
Tijdens het wachten kwamen enkele sympathisanten van Jean-Luc Mélenchon naar ons toe, de presidentskandidaat voor radicaal-links. Hopend enkele zieltjes te werven, gaven ze al roepend enkele flyers door: ‘lisez, comparez, reflichissez’. Tussen beide kandidaten (links van links) is een haat-liefde verhouding ontstaan.
Na verschillende politieke functies binnen de PS vervuld te hebben, besloot Mélenchon in 2008 de partij te verlaten en het nieuwe, meer linkse, Parti De Gauche op te richten. In naam van deze partij werd hij verkozen tot Europarementslid in 2009 en herverkozen in 2014. Voor de verkiezingen van 2017 komt hij op als onafhankelijke. Voor de komst van Hamon was hij het enige linkse alternatief op de huidige PS-regering.
Deze laatste zette echter het politieke landschap op zijn kop door de eerste ronde voor de nominatie van socialistische presidentskandidaat te winnen. Hamon is enerzijds zeer trouw aan de PS, hij was er voorzitter van de jongerenpartij, raadgever voor toenmalig president Lionel Jospin en minister van onderwijs in 2014. Zijn laatste functie gaf hij echter uit ongenoegen op toen de meer rechtse Manuel Valls eerste minister werd. Valls die toevalligerwijs de tegenkandidaat van Hamon is komende zondag.
Met de keuze tussen deze 2 laatste kandidaten valt ook de PS in tweeën. Wat doet de PS? Kiest het voor het bewust utopische programma van Hamon of kiest het voor het meer rechtse, realpolitieke programma van Valls…
Na een uur aanschuiven waren we eindelijk op onze zitplaatsen aangekomen. Na het zwaaien met de vlaggen, het dansen en zingen, kwamen verschillende lokale PS-politici aan het woord. Allemaal ondersteunden ze het programma van Hamon. Ze waren trots op de verwezenlijkingen die de PS in het verleden behaalde en wilden dat Hamon deze traditie verder zette. Tuurlijk: ze hadden meer van Hollande verwacht, toch werden ook enkele verwezenlijkingen behaald: de klimaatdoelstellingen van COP21, het economisch herstel en … het homohuwelijk. Vooral dat laatste werd op een oorverdovend applaus onthaald. De magere oogst van Hollande werd verder niet besproken. Het was zo’n avond waar iedereen met een goed gevoel naar huis moest gaan. Even later werd een cijfer bekendgemaakt: 2800. Het aantal aanwezigen voor vanavond. Opnieuw handgeklap en gezang.
Nadien was hét moment aangekomen: op aanvraag van Benoit Hamond himself werd Lilly Wood & the prick – Prayer in C opgelegd. De handen gingen in de lucht, er werd geapplaudisseerd, er werd gedanst. ‘Benoit’, zoals velen hem toeriepen, had nog geen woord gezegd of iedereen wist het al: dit wordt onze nieuwe presidentskandidaat.
Na enkele minuten speechen begrijp je echter wel waarom hij zo populair is onder jongeren. Zijn speech was een combinatie van intellectuele redeneringen en stand-up comedy (inclusief stemimitaties van zijn politieke tegenstanders zonder ooit grof te zijn).
Hij begon zijn betoog met een vraag waar alle politieke partijen momenteel het antwoord naar zoeken: hoe geraken we uit deze crisis? In zijn queeste naar het antwoorde grijpt hij terug naar de Italiaanse politicoloog Antonio Gramsci. ‘Een politieke crisis bestaat wanneer het oude aan het sterven is en het nieuwe niet geboren kan worden’. Met het oude werd bedoeld: ‘de oude recepten, de oude politieke en de oude oplossingen’, met het nieuwe: de nieuwe linkse ideeën.
Hamond noemt zijn programma dan ook bewust utopisch. Volgens hem moet het socialisme meer doen dan enkel het materieel welzijn van het zogenaamde precariaat en de middenklasse verhogen. Het socialisme moet ook een zeker gevoel van ‘geluk’ uitstralen, een gezamenlijk project. Om het met de woorden van wijlen Steve Stevaert te zeggen: ‘het socialisme moet terug gezellig worden.’ Daarom hecht hij ook zeer veel belang aan het milieu: het samenzijn vindt plaats op straat, in de buurt en op school. In Rijsel werd eerder deze week bekendgemaakt dat de kinderen van de lagere school geen sportactiviteiten in openlucht mochten houden omwille van de slechte luchtkwaliteit. Dit moet anders volgens hem en hij pleitte ervoor om tegen 2025 diesel, die verantwoordelijk is voor de dood van 49.000 Fransen per jaar, uit de handel te halen.
Na het opsommen van zijn verschillende programmapunten (universeel basisinkomen, 32-uren werkweek) haalde hij het programma van zijn (rechtse) politieke tegenstanders onderuit. Melenchon en Valls bleven buiten schot, ook al verwees hij onrechtstreeks naar Valls door aan te halen dat de oude politieke recepten niet langer werken en naar Melenchon door op te roepen om de linkse krachten te verenigen.
Macron, een oud-minister die eveneens uit de PS gestapt is, maar eerder stemmen aan de rechterzijde zoekt, noemde hij te liberaal. Macron wilt het voor werknemers makkelijker maken om ook op zondag te werken. Volgens Hamon is dit een typisch voorbeeld van negatieve vrijheid: je krijgt zogezegd de keuze tussen werken en niet werken op zondag. In realiteit is er niet echt een keuze. Om de rekeningen te kunnen betalen gaan de meeste werknemers akkoord om op zondag te werken. Uiteindelijk leidt dit tot meer stress en minder tijd voor het gezin, allemaal om zogezegd ‘meer vrijheid’ te krijgen. Net omwille hiervan wil hij ook de burn-out erkennen als werkgerelateerde ziekte, daardoor kunnen werkgevers verantwoordelijk gesteld worden en gedwongen worden maatregelen te nemen.
In Le Pen ziet hij een gevaar voor de democratie. Volgens hem ziet zij islamisten overal. Hij ziet echter het tegendeel, vele moslims worden gediscrimineerd en gemarginaliseerd (o.a. door het boerkiniverbod). Om hun integratie te bevorderen (en die van andere minderheidsgroepen) wilt hij een korps van 1000 inspecteurs samenstellen om discriminatie te bestrijden.
Zijn speech beëindigt hij na anderhalf uur op presidentiele wijze: ‘Vive la france et vive la repubique!’ De handen gaan nogmaals op elkaar. Ryan Lewis & Mackelmore – can’t hold us wordt ingezet. Iedereen begint opnieuw te dansen en zingen. De overwinning van komende zondag lijkt al een feit, nu nog enkel die 2de ronde halen.
Enkele minuten later gaan de lichten aan, de discussies worden buiten en in de cafés verdergezet. Velen lijken blij, eindelijke een linkse stem die het politieke debat overheerst.
