De politieke recuperatie van de aanslagen in Brussel is op gang aan het komen, en zoals verwacht voert De Wever hierbij het hoogste woord. ‘Woedend’ is hij, ‘woedend’, omdat die jongeren hier zo goed ontvangen zijn, hier geboren, zo goed verzorgd, ‘beter dan waar ook ter wereld’.
‘Beter dan waar ook ter wereld’… hier moest ik mijn wenkbrauwen toch even heel diep fronsen. De onevenredig massale radicalisering van Belgische moslimjongeren heb ik juist altijd geweten aan de erbarmelijke wijken waarin zij opgroeien, aan het xenofobe karakter van met name de Vlaamse landgenoten, de exclusie-cultuur die een groot deel van de Belgen eigen lijkt.
Het kan natuurlijk ook zijn dat ‘de wereld’ van De Wever klein is. Wel heel erg klein, dan. Niet ver over de grens, in Nederland, bijvoorbeeld, heb je ook wijken met overwegend moslimgemeenschappen. Ook zij kennen hun maatschappelijke problemen, ook daar heerst relatieve armoede, lage opleiding, en soms opvallend weinig respect voor anderen en andersdenkenden. Maar zij kennen nauwelijks Syrie-gangers, de radicalisering is er minimaal en de terreur voert er laagtij.
Hoe kan dat toch, hoe krijgen ‘die ‘Ollanders’ dat dan voor elkaar? Wel, ga bijvoorbeeld eens naar De Schilderswijk in Den Haag, een bekend ‘moslimbastion’ in Nederland, een niet altijd ideale maar dan toch al zeer leefbare, en best gezellige wijk, en vergelijk dit met de verpauperde wijken waar Belgie zijn moslimgemeenschappen doorheen de tijd heeft geplaatst.
De radicalisering van moslimjongeren is (De Wever geeft het aan niet te willen horen) vaak direct te linken aan persoonlijke frustraties, muren waartegen zij opbeuken, een gebrek aan een thuis-gevoel hier, een gevoel van niet welkom zijn. Hoe kan dat nu, De Wever spreekt immers van ‘goed onthaald’, ‘goed verzorgd’!
Wel, ik moet bekennen dat ik me hier ook heel lang welkom heb gevoeld. Ik kom slechts uit Holland (voor een Nederlander is dat ‘slechts’, voor Vlamingen schijnbaar ‘drie planeten verderop, daar rechts en dan nog eens vragen’), maar van de ‘grappen met serieuze ondertoon’, van de denigrerende, stereotyperende opmerkingen en loze verwijten die ik over me heen krijg, kan ik me nog altijd slecht voelen, juist vanwege de massaliteit en de willekeur. (Zo sprak een collega gisteren: ‘Ja, jou raakt dat allemaal niet, die aanslagen, he, ‘Ollander!’) Het is een veelgehoorde klaagzang onder Nederlandse hier die ik ken. Nu ben ik al getrouwd met een Belgische, heb een Belgische zoon, werk in Belgie, ben hoogopgeleid (door met name Nederlandse opleidingen, dat dan weer wel) en heb Belgische vrienden die wel normaal kunnen doen, waardoor ik een en ander met de jaren heb leren relativeren. (Meestal… van die opmerking gisteren was ik toch best geschokt.)
Maar als dat verdorie al voor mensen geldt die zo dichtbij de Vlaamse cultuur staan, hoe moet dat dan zijn voor mensen die hun roots veel verder weg hebben, die minder contact hebben met ‘oer-Belgen’, maatschappelijk onderaan de ladder staan en fundamenteel gediscrimineerd worden op elk mogelijk vlak? Is het dan nog zo makkelijk de opmerkingen te relativeren die met name Vlamingen in de media, op straat, in de politiek, … o zo graag maken? Die je er dagdagelijks even aan moeten herinneren dat je hier niet helemaal thuis hoort? Dat zij hier meer horen dan jij? En kunnen juist deze oerkreten, dit misplaatst en ongelooflijk irritant chauvinisme, niet mede de oorzaak zijn van het relatief massaal radicaliseren van Belgische moslimjongeren?
Ik heb een idee. Communiceer eens met de moslimgemeenschappen. Het verbaast mij steeds enorm als ik hoor dat Belgische overheden niet of nauwelijks communiceren met moslimgroepen, imams, anti-radicaliseringsinitiatieven binnen de moslim-gemeenschap – zelfs niet als vanuit hen initiatief komt! (Zie onder meer enkele gevallen langskomen in de serie Molenbeek van één.) Nu heb ik een Belgische overheid nog zelden kunnen betrappen op constructieve communicatie, maar in dit geval zou het toch evident zijn samen op te trekken. Dat lijkt me juist de kracht van het Nederlandse beleid, een van de redenen dat moslims in Nederland (relatief) veel beter zijn geintegreerd, minder problemen kennen, en veel en veel minder radicaliseren: zij worden inclusief behandeld, initiatieven worden ondersteund, burgemeesters praten met die gemeenschappen in plaats van enkel (misprijzend) over hen, zoals dat hier de gewoonte is.
Ik ben het daarmee dan ook niet eens met de internationaal geaccepteerde analyse dat veel van die terreur-jongeren uit Belgie komen vanwege een falend politie-apparaat en slecht speurwerk van de diensten hier. Zelfs met extreem uitgewerkte opsporingsdiensten, waartegen massaal geld wordt gegooid, zijn aanslagen niet uit te sluiten – zoals de aanslag in San Bernardino in de VS al aantoonde. Je kan simpelweg niet alles weten wat in de hoofden, harten en huizen van mensen plaatsvindt.
Ik wil deze aanslagen hiermee absoluut niet goedpraten, de belangrijkste verantwoordelijkheid blijft bij die jongens zelf liggen. Laat de overlevende terroristen en hun aanhang best definitief achter slot en grendel.
Het enige redmiddel tegen radicalisering en aanslagen blijft evenwel mensen inclusief te behandelen. En ga mij niet vertellen dat die jongens hier in Belgie zo inclusief zijn behandeld, goed ontvangen, verzorgd, heel hun leven lang. Dat wordt geen enkele ‘vreemdeling’* hier. Van zulke kortzichtige opmerkingen, mijnheer De Wever, daarvan word ik nu eens razend.
*Dat een niet oer-Belg ‘vreemdeling’ wordt genoemd in de administratie hier (en, zoals in mijn gemeente, aan een apart loket moet verschijnen), geeft op zich al een beeld van hoe ‘exclusief’ richting hen (ons) wordt gecommuniceerd. Toen ik dit mijn (Belgische) werkgevers vertelde moesten zij heel hard lachen… al was het duidelijk lachen van plaatsvervangende schaamte.
