De campagne ‘40 dagen zonder vlees‘ is nu enkele weken van start, en is al voer geweest voor enkele discusies in de media. Sommige overtuigd carnisten [1] voelen zich te goed om mee te doen, andere voelen zich verontwaardigd want geroepen hun vleesconsumptie te verantwoorden (met soms fantastisch slechte retoriek tot gevolg). Er zijn sterke reacties geweest op het geklaag, die de feitelijke onjuistheden aantonen in de redenering van deze carnisten (zoals hier of hier) maar ik vraag me af of er niet nog iets mist: een zeker overwinnaarsretoriek, die het vegetarisme/veganisme (‘veg*sme’) niet alleen feitelijk de winnaar maakt, maar ook praktisch. Waarom lachen we vleeseters niet gewoon eens massaal uit?

Er spreekt, objectief gezien, werkelijk niets in het voordeel van het eten van vlees: het is ongezond en oorzaak van vrijwel alle Westerse welvaartziekten; [2] de vleesproductie is een aanslag op het klimaat; [3] moreel gezien deugt het van geen kant; en – laten we eerlijk zijn – dan is het Westers vlees nog van ‘s werelds laagste kwaliteit ook. Het veg*sme heeft geen last van deze issues en heeft inhoudelijk gezien al jaren geleden van vlees gewonnen.

Bizar maar waar: toch beslist een deel van de bevolking, elke dag weer, een stuk
kadaver te bakken en op te kauwen. Lachwekkend, als het niet zo triestig was. Zoals met meer groeperingen aan de foute kant van de geschiedenis (zoals je daar hebt: racisten, seksisten, klimaatnegationisten, …), hebben carnisten dit echter totaal niet door.

In de jaren dat ik veganist ben, heb ik verder heel slimme mensen het
toebrengen van dierenleed met hand en tand horen verdedigen, horen zeggen dat moraal subjectief is (om vervolgens te fulmineren tegen de moraal van IS of De Wever), horen spreken van duizenden onbewoonde eilanden met enkel en alleen een koe om op te eten, … ik heb ooit professoren horen
redeneren dat veganisten slecht bezig zijn ‘want B12 moet je toch
krijgen en of je dat door een koe laat maken of door een bacterie is
echt geen verschil’. Het zal vroeg of laat zeker en vast een tegeltjeswijsheid worden: ‘Als je heel slimme mensen heel stomme
dingen wilt horen zeggen, begin dan een discussie over vlees.’

Omdat ik het respect voor carnisten wil bewaren (sommige zijn mijn vrienden) ga ik niet graag meer over vleeseten in discussie. En, hun gebruik van feitelijk lachwekkende redeneringen is ook wel te begrijpen. Doordat discussies over vleeseten aan zoiets fundamenteels raken – je eet- en
leefgewoonten, en je persoonlijke moraal – zijn veel mensen niet in
staat de discussie rationeel te voeren, wat leidt tot verhitte debatten,
onbegrip en gebrek aan steun vanuit de omgeving.

Dit uiteraard tot frustratie van
veel veg*sten, die daardoor massaal niet meer op discussies rond vleeseten ingaan
(ik pleit schuldig). Een ongelooflijk groot potentieel aan overtuigingskracht gaat hierdoor verloren. Is de noodzaak om inhoudelijk te reageren dan werkelijk zo groot dat als het niet lukt, het enige alternatief is niet op discussies in te gaan?

Ik geef toe, daar zit ook ‘onze’ kracht, omdat – zoals ik heb aangegeven – inhoudelijk gezien niks voor het carnisme spreekt. Het is een belachelijke levenswijze – eentje die ergens het midden houdt tussen necrofilie en kannibalisme. Maar we moeten ook
naar de praktijk kijken, en de praktijk leert dat rationeel willen
discussiëren over het onderwerp enkel leidt tot frustratie en preken
voor eigen parochie. Het doelpubliek (de carnisten) is al vervreemd, een gigantisch potentieel aan veg*sten spreekt zich al te weinig uit.

Dit heeft bovendien een negatief bij-effect: een beweging die gefrustreerd raakt omdat zogenaamd enkel de meest vriendelijke/’tactische’ methode zou werken wordt nooit populair. Mensen willen een positief gevoel krijgen bij het maken van zo een ingrijpende beslissing, zeker als je het weet dat je het bij het juist eind hebt. Ik ben ervan overtuigd dat dat gemis een van de belangrijkste factoren is dat het veganisme nog altijd niet in de praktijk heeft overwonnen. Zonder overwinnaarsgevoel voelt veg*st zijn als een morele plicht, die je enkel daarom volhoudt, omdat vleeseten zo overduidelijk fout is, en blijft het voor velen een eeuwige strijd tegen de sociale druk vanuit de omgeving.

Dat is overigens wat ik heel positief vind aan ’40 Dagen Zonder Vlees’: er wordt een sociale context geschapen waarin het eten van vlees voor de verandering niet sociaal wenselijk is. Dat is waarschijnlijk de frustratie die dit keer een bepaalde groep carnisten drijft er zo raar en negatief op te reageren: normaal kunnen zij zich verschuilen achter de sociale context, en nu zijn zij enkel aangewezen op rationele onderbouwingen… en die zijn er dan niet eens! Dat moet pijnlijk zijn, dat besef.

Maar, de naam zegt het al: na die 40 dagen is de hele discussie ook compleet vergeten: het evenement is inherent slechts een onderdeel van ‘de waan van de dag’. Volgend jaar begint de discussie weer van voor af aan. We komen zo geen stap verder.

Misschien is het tijd dat het veg*sme uit de marginaliteit springt, en naast het rationeel weerleggen van de carnistische redeneringen ook eens openlijk durft te lachen met deze mensen en hun gedachtenkronkels. Een website zoals the Vegan Sidekick, die al te eenvoudige weerleggingen van motivaties pro-vleeseten in korte, hilarische cartoons giet, zorgt voor een positieve, energieke sfeer. En dat moet er meer zijn: het moet verdorie een eer worden gevonden, niet een morele plicht, om veg*st te zijn, om bij de moreel superieuren te horen. De redeneringen van carnisten zijn lachwekkend: laat ons dat eens tonen ook, in plaats van keer op keer te doen alsof we hun zoutloos gezever serieus nemen. De trompetten van de overwinning moeten klinken, gelach moet te horen zijn en met een smadende vinger moet worden gewezen naar degenen die zich al jarenlang onterecht de winnaars wanen.

Want we hebben gelijk, maar we moeten het ook nog krijgen.

_____________________________________________

[1] Carnisten vinden het vermoorden van dieren geen probleem; vegetariërs vinden het misbruiken van dieren geen probleem; veganisten laten dieren het liefst in hun waarde. Omdat ik nu specifiek tegen de vleescultuur inga, schaar ik de laatste twee onder de noemer ‘veg*st’.

[2] Zie onder meer The China Study die overigens ook kaas als probleemgeval aangeeft.

[3] Onder meer de VN, de Dietary Guidelines Advisory Committee, en uiteindelijk, de actie 40 Dagen Zonder Vlees, raden mede hierom een sterke vermindering van de vleesconsumptie aan.