Beste mevrouw Rutten  

U leeft in ongewoon interessante tijden. Met vleugels zoefde u van een interview met Humo naar de studio van De Afspraak om uzelf de volgende ochtend te zien staan in De Morgen. Laat mij toe, als jong socialist die graag duidt op de gevaren van ongelijkheid, mee te gaan in dit publieke debat, waar u op aandrong.

Na een paar dagen in één adem genoemd te worden met Kim Jong-Un en Noord-Korea heb ik het wel wat gehad. Ik zal niet verwijzen naar Woeste, u niet naar sinistere regimes waar ik even veel mee te maken heb als u? Deal?

We leven in goede tijden. Ongewoon goede tijden. U haalt correct het citaat van Bregman aan dat het vroeger slechter was. Interessante man, die Bregman. Het klopt dat mensen divers zijn, allen uniek. Diversiteit ten top en allen horen we gelijkwaardig te zijn. Ik ben het met u eens.

Maar u verwart bewust diversiteit met ongelijkheid. Je kan gerust uniek zijn maar gelijk behandeld worden. Ons discours – door u een hype of vaag geschreeuw genoemd –  tégen ongelijkheid gaat echter niet over het creëren van klonen, maar over het creëren van een samenleving waarbij de sociale achtergrond, de huidskleur, het geloof, het geslacht of pakweg de lievelingskleur geen rol van betekenis speelt bij het al dan niet kunnen grijpen van kansen en vrijheid.     

Het probleem is niet vaag en het aankaarten ervan kan allerminst gevat worden als een hype. De data zijn er, de gevolgen zijn vernietigend. Laat ons eens kijken naar een kind die opgroeit in kansarmoede. Dit kan immers geen individuele keuze zijn van het kind.

Volgens de EU-SILC enquête is het armoederisico onder Belgische kinderen 20%, 1 op 5, toch al vrij significant. Deze kinderen groeien op in een situatie waarin doktersbezoeken worden uitgesteld omwille van financiële redenen, andermaal geen individuele keuze, desalniettemin een keuze die zware gevolgen kan hebben.

Het zijn ook deze kinderen die met een lege maag en een lege broodtrommel naar school gestuurd worden, de Vlaamse Onderwijsraad kaartte dit probleem reeds aan in 2013. Emancipeer maar eens als kleuter met een lege maag en kiespijn. In het eerste leerjaar – ik spreek over kinderen van zes jaar – is de kans op leerachterstand tienmaal groter bij een kind uit een arm gezin.    

Deze ongelijkheid wordt in de verdere schoolloopbaan niet verkleind. In het verdere leven tevens ook niet, een man zonder diploma leeft gemiddeld gezien 7 jaar minder lang dan een man met een diploma.

Volgens de Wereldbank en de VN kunnen we deze vergelijking ook maken op vlak van kindersterfte, overgewicht, mentale gezondheid, sociale mobiliteit, verslavingen, vertrouwen tussen mensen,… Eén voor één zaken die de overheid geld kost. Niet handig, als de overheid al boven z’n stand leeft, toch?

En vooraleer u, schertsend, opmerkt dat ongelijkheid bestrijden, zou betekenen dat wij als socialisten iedereen arm houden, even dit: Wij willen het omgekeerde. Een rechtvaardige fiscaliteit die ervoor zorgt dat inkomen uit arbeid en inkomen uit kapitaal op gelijkwaardige wijze belast wordt zal net meer ademruimte en vrijheid creëren.

Ik verwijs graag naar ‘De prijs Van ongelijkheid’ van Nobelprijswinnaar Stiglitz. Of ‘Redistribution, Inequality, and Growth’ van, jawel, het IMF. Dat die laatsten het neoliberalisme dood verklaren maakt van het IMF nog geen Noord-Koreaanse adepten.

Wanneer mensen als Mohamed, nu Kyan, niet uitgenodigd worden op een sollicitatiegesprek omwille van hun naam, lost u dat op met gelijke startkansen? Neen. Ongelijke carrièrekansen voor vrouwen? Nope. Uw invulling van startkansen, als lag ‘dé start’ enkel in de kleuterjaren, gaat voorbij aan de talloze vormen van discriminatie die kunnen optreden. Gelijke kansen verwezenlijken we niet door de oorzaak en oplossing enkel daar te zien. 

Ik twijfel er niet aan dat uw oproep voor gelijke startkansen door kinderen naar de kleuterklas te sturen, ingegeven is door een vorm van idealisme, maar het schiet te kort. Er is meer mevrouw Rutten, waar u zich focust op het individu bekijken wij als Jongsocialisten ook nog de context. Iets waar Bregman ook een krak in is.

Lees gerust eens zijn stuk over armoede gebaseerd op het onderzoek omtrent schaarste van Sendhil Mullainathan en Eldar Shafir. Als u wil sturen ik dit onderzoek wel eens op naar de Melsensstraat. Een must-read als u uitspraken wil doen over armoede, individuele keuze, ongelijkheid en sociale mobiliteit.