In de zomer van 2015 trokken we voor het eerst naar de transitkampen in het noorden van Frankrijk. Een grote groep burgers was oprecht bezorgd over die onbekende medemens gevlucht voor oorlog en geweld. Wat we daar aantroffen tartte alle verbeelding.
Kwetsbare mensen, jonge gezinnen en heel wat kinderen bivakkeerden in bossen, onder bruggen en geïmproviseerde kampen, in de meest erbarmelijke omstandigheden. Op een plek waar alle leven in een vloeibare depressie wegzakt. In een vacuüm waarin ontmenselijking de rode draad is. Ontbering en schending van mensenrechten zijn de weinige constanten. Europa toont ons haar lelijkste gelaat.
Hoe konden we hen de rug toekeren? Hoe doe je dat, mensen in nood aan hun lot overlaten?
Met het vallen van de bladeren bereikten we een nieuw dieptepunt. Zieken en gewonden werden geweigerd door het ziekenhuis. Ook kleine Oscar. Het kind was toen 8 maanden, raakte regelmatig onderkoeld en had een ernstige luchtwegeninfectie. Wat wil je? Mensen horen niet te wonen in tentjes in bossen tussen ongedierte. En toch gebeurt het. Ook vannacht.
Zoals Lisa, ze is pas 9. Samen met haar ouders en kleine zusje wonen ze sinds deze zomer afwisselend in de jungle en de winteropvang voorzien door de gemeente van Duinkerke. Ze pendelen tussen Frankrijk en België in een poging een vrachtwagen te vinden die hen over het kanaal zal brengen. Dat is hun enige mogelijkheid om zich te verenigen bij de familie die op hen wacht. Ze kunnen zich niet beroepen op humanitaire corridors. Er is geen Europees plan dat ronddolende kinderen en minderjarigen uit de straten evacueert. Soms worden ze onderschept door de politie, vastgehouden en weer vrijgelaten met het verzoek het grondgebied te verlaten. Niet zelden gaan interventies gepaard met intimidatie en geweld. Traumatische ervaringen stapelen zich op terwijl duurzame oplossingen in het belang van Lisa uitblijven.
En zo verdwijnen ze telkens onder de radar, zoals heel wat ontheemden. Wie zal Lisa beschermen? Wanneer zal ze weer naar school gaan? Wanneer kan ze aan deze hel ontsnappen en weer in een bakstenen huis wonen? Er gaat geen dag voorbij zonder me zorgen te maken over haar. Voor Lisa zijn kinderrechten een illusie.
Meer dan ooit is het belangrijk tegengewicht te bieden. Om via onze rechten en privileges een stem te zijn voor zij die niet gehoord worden. Wanneer jouw waarden haaks komen te staan op een beleid dat kwetsbare groepen propageert tot onkruid twijfel dan niet aan jezelf. Boet geen millimeter in op jouw drang om te helpen en de alarmbel te luiden. Noli timere – Wees niet bang. Elke actie is van groot belang in tijden waar er gemorreld wordt aan onze maatschappelijke moraal. Solidariteit resoneert met onze eigen morele idealen van hoe wij vinden dat onze samenleving eruit zou moeten zien.
Wij zijn de bewakers van de enige grenzen die moeten bewaakt worden: namelijk de grenzen tegen ontmenselijking.
Het is aan ons om een dam op te werpen tegen polarisering en stigmatisatie van ontheemden, vluchtelingen en mensen die niet over de juiste papieren beschikken. Zij zijn in nood. Zij slapen buiten. Vannacht.
Ook ik zal, zoals jullie allemaal aan de zijde blijven staan van mensen die oorlog en geweld ontvluchten. Want vluchteling worden, dat is kiezen voor het leven. We moeten zorgen voor elkaar, voor onze samenleving. Over alle grenzen heen.
