MarcVermeersch

Een korte geschiedenis van geweld (10) de Achuar

maandag 19 september 2016 08:08

Spread the love

Geweld van allen tegen allen, “een chronische staat van oorlogsvoering”

De Achuar (Oost-Ecuador), buren van de Jivaros of Shuar, die in een andere blog al kort aan bod kwamen, hadden eenvoudige landbouw maar die leverde door het telen van o.a. maniok hoge opbrengsten, voldoende voedsel. De meeste Zuid-Amerikaanse volkeren hadden hetzelfde type landbouw en globaal dezelfde hoge opbrengsten. Veroveren van grondgebied om meer voedsel te hebben was geen motief voor het desastreuze geweld tussen deze indianen. Hun dorpen waren slechts vlekje in het uitgestrekte regenwoud.
Een aantal van deze volkeren worden in deze, vorige en volgende blogs besproken. Zoals veel andere Zuid-Amerikaanse volkeren waren de Achuar onderling voortdurend in gewapende conflicten verwikkeld waarbij veel doden vielen.

achuar-blaaspijp-blow_gun_achuar Achuarman met blaaspijp en beschilderd gelaat

Moorden
Bij onderlinge gevechten waren zelden veel krijgers betrokken. Tukupi, een chef, kon slechts rekenen op een zestal krijgers van zijn leeftijd en een tiental jonge krijgers! (Descola p. 202) Een vendetta spaarde niemand.

Pujupat was een grote man, met een woest karakter, die eigenhandig meer dan 20 mensen had vermoord, een zotte doder. Hij ontkleedde de vrouwen die hij gedood had en spreidde hun benen om hun geslacht te tonen. Hij aanvaardde contracten om hem onbekende mensen te vermoorden. Hij leefde later met zijn zonen in een versterkte plaats. (Descola p. 319-321)

achuar-shuar-kaart kaart van het gebied waar Achuar en Shuar wonen in Ecuador

Jongeren en impulsief gebruik van geweld
Het bezoek van Tii bracht volgend nieuws: “Kawarunch was zojuist vermoord door Narankas en zijn broer Nurinksa. Er was geen twijfel over de identiteit van de moordenaars noch over de omstandigheden van het drama waarvan een vrouw nog eens het voorwendsel was. Geïrriteerd door het slechte karakter van haar echtgenoot Narankas, was Iyun enkele weken geleden eerder gevlucht naar haar vader Tuntuam, een doofstomme, net als de broer van Tukupi.” Woedend over deze verlating zocht Narankas steun om zijn schoonvader, die hij de schuld gaf van de het wegtrekken van zijn vrouw, te doden. (Descola, p. 295-296)

Geweld omwille van het geweld
De moorddadige conflicten waren er tussen bloedverwanten, tussen mensen van dezelfde stam, met dezelfde taal, vaak omwille van een vrouw. Conflicten tussen verwanten konden veel bloediger zijn dan die tussen stammen waarvan de leden niet verwant waren. Het geweld werd versterkt of verdubbeld door beschuldigingen van sjamanistische agressie. (Descola, p. 306-308)

Bij agressie tussen verschillende stammen was het doel vaak alleen koppen snellen. Men zocht de slachtoffers vaak ook op grote afstand van waar men woonde.

Niet alle Achuarmannen waren tuk op geweld. Sommigen gingen geïsoleerd leven om van de oorlogen afzijdig te kunnen blijven. (Descola, p. 241) Het tomeloos geweld had als gevolg dat sommige Achuar zich op een afgelegen plaats verschansten en langere tijd oncomfortabel in een versterkte vestiging leefden. (Descola, p. 308 e.v.)

Sjamanen
Men geloofde dat slechte sjamanen op afstand schade aan mensen konden veroorzaken. Deze sjamanen werden gehaat en werden soms vermoord. Geruchten over dergelijke praktijken waren voldoende om geweld te gebruiken tegen een sjamaan en hem te vermoorden. (Descola, p. 275-276, 319, 380)

Motieven
De motieven van de krijgers waren het zoeken naar eer en prestige. Wie veel vijanden had gedood was een held. Een tweede motief was het veroveren van vrouwen. Bij een aanval werden meestal alleen mannen vermoord. Vrouwen, zeker jonge vrouwen, werden geroofd, meegesleurd naar de woonplaats van de Achuar.
In een volgende reeks blogs (maar in deze reeks over geweld zijn we slechts ongeveer halfweg zal de onderdrukking van vrouwen, waaronder geweld tegen vrouwen, uitgebreid aan bod komen.

Dr. Marc Vermeersch – marc.vermeersch@gmail.com

Bron: Pierre Descola, Les Lances du crépuscule : relations Jivaros. Haute-Amazonie, Paris, Plon, collection Terre humaine, 1993. Ik las de pocketeditie van 2006.