Leopold II als monument van de afgehakte handen

Leopold II als monument van de afgehakte handen

vrijdag 18 december 2015 11:06
Spread the love

Er heerste veel commotie rond de Brusselse plannen om hulde te brengen aan Leopold II naar aanleiding van de 150e verjaardag van diens troonsbestijging. Het protest daartegen is meer dan terecht. Ondertussen staan er her en der nog altijd standbeelden van deze koning-moordenaar in verschillende steden. Niet dat we daar meteen een beeldenstorm moeten rond gaan organiseren, wel dat er eindelijk de juiste bijschriften worden geplaatst.

In Oostende staat er al sinds 1931 een ruiterstandbeeld van Leopold II op de zeedijk aan de ‘drie gapers’ dat me de ogen uitsteekt. Onderaan links van Leopold II op zijn paard, staat een beeldengroep van adorerend opkijkende Congolezen. Het opschrift luidt: “Dank van de Kongolezen t.o.v. Leopold II om hen te hebben bevrijd van de slavernij onder de Arabieren.”

Een Oostendse actiegroep hakte in 2004 de hand van een van de Afrikanen af om er op te wijzen dat deze bevrijding in werkelijkheid een genocidaal regime was met miljoenen doden (zie daarvoor het boek van de historicus Adam Hochschild ‘King Leopold’s Ghost: A Story of Greed, Terror and Heroism in Colonial Africa’, 1998). De actiegroep wil de hand teruggeven op voorwaarde dat het bijschrift vervangen wordt door de destijds in de New York American (1906) gepubliceerde foto’s van Congolezen met afgehakte handen (zie foto).

In de rubberexploitatie werden de Congolezen tot dwangarbeid verplicht om zoveel mogelijk van de begeerde latex te produceren. De koninklijke enquêtecommissie, opgericht om de geruchten over de wreedheden te onderzoeken, noteerde toen volgende getuigenis in haar rapport (1905): “Als het stelsel dat de inboorlingen verplicht om gratis drieduizend arbeiders te Leopoldstad te eten te geven, nog vijf jaar voortduurt, dan zal de bevolking van dat district van de aarde weggevaagd worden.”

Volgens de ex-koloniale ambtenaar en diplomaat, Jules Marechal, die verschillende boeken publiceerde over Congo en de eerste was die de volledige documenten in de jaren tachtig kon inkijken, kregen de mensen die te weinig latex leverden de kogel. “Van de doden werd een hand afgehakt die de soldaten mee terugnamen naar hun kamp. Zo konden ze bewijzen dat ze de zwarte daadwerkelijk hadden gedood. (…) Van een van die straftochten kwamen de soldaten terug met 1308 handen”.

Deze gesystematiseerde politiek van verminking ontlokte bij de toenmalige socialistische leider Emile Vandervelde de opmerking dat de triomfbogen in het Jubelpark beter het “monument van de afgehakte handen” zouden worden genoemd. Als deze standbeelden al niet uit het straatbeeld mogen verwijderd worden, dan kunnen er tenminste opschriften op of naast worden geplaatst die zijn misdaden tegen de menselijkheid klaar en duidelijk aanklagen.

take down
the paywall
steun ons nu!