Jong zijn is geen misdaad
Als kind speelde ik op straat met mijn buurkinderen en als puber hing ik rond in het lokale parkje met mijn vrienden. Ik dronk daar al wel eens een pint, ook voor mijn 16 jaar. En ik heb het ’s avonds wel eens te bont gemaakt. Was ik daarom een crimineel? Een probleem waar dringend iets aan moest worden gedaan? Dat gevoel had ik toen niet, en ook nu niet.
Ik wil een samenleving waarin mensen met elkaar praten. Waar mijn buur geen vreemde is en waar niet elke jongere als potentieel gevaar wordt gezien. Een samenleving van dialoog en niet van argwaan, van opvoeding en niet van frustratie. Maar die kant gaan we niet op. En dat doet vragen rijzen.
Een samenleving van frustratie
In Leuven werden in 2012 41 GAS-dossiers opgemaakt tegen bedelaars, in Antwerpen waren dat er 1043 en in Gent 121. In Antwerpen werd een dossier opgesteld tegen jongeren die sneeuwballen gooiden, in Mechelen tegen een jongen die een broodje at op de trappen van een kerk, in Oostende zelfs tegen een man die regelmatig zwerfvuil opruimt! In Leuven kreeg een vriend van mij een GAS-boete omdat hij in een struik was geduwd. Wat lost dit op? Willen we echt een samenleving vol gefrustreerde jongeren? Een samenleving waar buiten de lijntjes kleuren een misdaad wordt? Een samenleving waar elk verschil gefilterd wordt? Jonge, dakloze en excentrieke mensen worden zo schuldig tot het tegendeel bewezen is, eeuwig verdacht en indien mogelijk bestraft.
We creëren zo een samenleving van frustratie. Waarin samenleven een last wordt. Langs de ene kant hebben we gefrustreerde jongeren of potentiële schuldigen. Aan de andere kant hebben we geïrriteerde burgers die bij elke vorm van overlast een politie of GAS-ambtenaar contacteren. Een samenleving van repressie, waar niet meer wordt gecommuniceerd.
Het GAS-systeem bestaat sinds 1999. Daar waar men vroeger nog voorzichtig omsprong met dit middel, wordt er nu duchtig gebruik van gemaakt. De deur is op een kier gezet, en jaar na jaar wordt die verder opengeduwd. In 2004 werd de leeftijd verlaagd tot 16 jaar, in 2013 tot 14 jaar. Het aantal vaststellers breidt uit en ook het aantal zaken die onder het GAS-reglement vallen groeit, de voorstellen worden extremer. Slagen en verwondingen bijvoorbeeld, wat toch een ernstige strafrechtelijk vergrijp is, kan nu door een GAS-ambtenaar worden bestraft. Recentelijk werd in Luik het voorstel gelanceerd om jongeren de toegang tot de Carré (de uitgaansbuurt bij uitstek) te ontzeggen, want een plaatsverbod is nog zo’n uitbreiding van het vernieuwde reglement. Het voorstel van Unizo om jongeren een GAS-boete te geven als ze drank of sigaretten kopen past mooi in het rijtje van waar deze samenleving naartoe gaat. De deur staat open, en de grenzen van het schappelijke worden elke keer verlegd.
Waar het toe kan leiden
Op een bepaald moment staan we even ‘ver’ als in Groot-Brittannië, waar de aanpak tegen overlast een prachtig voorbeeld is van frustratie en onverdraagzaamheid. Daar hebben ze ASBO’s (Anti-Social behavior orders), en dit voor kinderen vanaf 10 jaar. Het overtreden van zo’n ASBO is een crimineel misdrijf en kan tot 5 jaar celstraf leiden (2 jaar voor minderjarigen). Zo werd een jonge dakloze man veroordeeld tot een celstraf van 5 jaar, omdat hij aan het bedelen was. Het systeem van ASBO’s zorgt ervoor dat mensen die normaal gezien nooit met het gerecht in aanraking zouden komen, nu celstraffen riskeren. Prostituees die condooms dragen, alcoholische daklozen die met drank over straat lopen, jongeren die voetbal spelen, een man die in een straat rondloopt die niet de zijne is. Allen kregen al een ASBO. Foto’s van deze personen, worden uitgehangen in de buurt, namen worden in de lokale pers gepubliceerd. Aan de schandpaal genageld, teruggecatapulteerd naar de Middeleeuwen. De officiële doelstelling van ASBO’s luidt: “Allow people to live their lives free from fear and intimidation”. Oh ironie.
We gaan de verkeerde richting op en het is hoog tijd dat we dat een halt toeroepen, dat we terugkeren, de GAS-deur sluiten. GAS zijn niet de oplossing, ze zorgen enkel voor verzuring en frustratie. In zo’n samenleving wil ik niet leven. En hopelijk u ook niet.
