Isabel Verlinden, partner bij PWC zegt: “De wet is de enige
grens waar adviseurs rekening mee moeten houden” (De Standaard, 27 februari
2015). Die vaststelling is correct, tenminste toch voor zover iedereen je
verder ongemoeid laat. Voor wie zichzelf schuldig maakt aan het in de hand
werken van sociale onrechtvaardigheid via fiscale hocus pocus, kan dat wel eens
lelijk tegenvallen. De rechtvaardige samenleving is immers meer dan een
samenraapsel van wetten. Belastingontwijking is een spook uit het verleden dat
geen plaats meer heeft in de post Lux- en Swiss-leaks wereld.

Een spelletje
monopoly

Experten fiscale optimalisatie,
waartoe Isabel Verlinden behoort, bevinden zich in hetzelfde schaamhoekje als
de procedurepleiters. Met elkaar hebben ze gemeen dat ze, binnen de gestelde
wettelijke kaders, steeds alle mogelijke kantjes eraf proberen lopen en in hun
handelen geen enkele moraliteit kennen. In de persoonlijke levenssfeer dulden
we dergelijke individuen doorgaans niet, maar op professioneel vlak helaas maar
al te vaak (nog) wel. Moest het om een spelletje Monopoly gaan, dan zou onze
experte fiscale optimalisatie braaf haar beurt afwachten en niet heimelijk geld
van de bank proberen ontfutselen. Als het haar beurt is echter, haalt ze plots een
laptop boven waarmee ze via een handig algoritme alle theoretisch mogelijke volgende
zetten berekent. Ze wint uiteindelijk het spel met glans, zonder een spelregel
te hebben overtreden. Volgens de regels? Ja. Rechtvaardig? Nee.

Walgelijk eufemisme

Fiscale optimalisatie is dan ook
een walgelijk eufemisme. Er is geen enkel facet van de praktijk die als ‘optimaal’
bestempeld kan worden. Het is een complexe methode waaraan een zeer primitief
instinct ten grondslag licht: ongebreidelde hebzucht. Dat dergelijke praktijken
nog steeds getolereerd worden is de schaamte voorbij. In het licht van een letterlijk
moordende onrechtvaardige verdeling van de welvaart, is het zelfs misdadig te
noemen. Het mag dan ook een mysterie heten, waarom we, tegen alle bewijslast van
Lux-, Swiss- en andere leaks in, dit primitief graaigedrag blijven tolereren. Want
dat is wat we uiteindelijk doen. We tolereren de accumulatie van steeds meer
kapitaal in handen van een heersende kaste die er enkel op uit is om zichzelf
te bedienen. Als alleen rechtsregels ons daartegen beschermen, zijn we als
maatschappij aan herbronning toe. De  boutade van Edmond Burke
blijkt dan ook meer dan ooit actueel: “The
only thing necessary for the triumph of evil is for good men to do nothing.”

Gevaarlijk individu

Mijn open vraag voor Isabel Verlinden luidt dan ook: Moesten
er geen wetten zijn, hoe zou u dan handelen? Zijn rechtsregels werkelijk de
enige beschermingsgordel die mijn welzijn voor de immoraliteit van uw kaste behoeden?
Zou u, in de afwezigheid van wettelijke sancties, geen enkele genade kennen met
uw medemens en aan uw kapitaalkrachtige klanten en uzelf de volledige koek
toekennen zonder enige vorm van herverdeling? Zo ja, dan ben u een (potentieel)
gevaarlijk individu.

IJskoud
contractdenken

Wie in het licht van wereldwijde groeiende ongelijkheid de
kwestie van belastingontwijking meent te kunnen reduceren tot een ijskoud contractdenken,
kan maar beter twee keer nadenken. In dezelfde denkwijze, bestaat de
accumulatie van bezit en kapitaal slechts bij gratie van het volk, dat het
recht op geweld afstaat in functie van het eigenbelang. Dat heet dan het
sociaal contract. De vaak perverse ongelijkheid die met dat contract gepaard
gaat, zien we daarbij nog heel vaak door de vingers. Datzelfde volk kan,
wanneer duidelijk wordt dat een bepaalde groep (1% of minder?) de boel
belazert, op elke ogenblik dat ongeschreven akkoord terug eenzijdig opzeggen.
Daarom richt ik me als bezorgde burger graag rechtstreeks tot Isabel Verlinden.
Wees niet blind voor de evoluties die zich momenteel voltrekken. Wat vroeger in
de schaduw bleef uit onwetendheid en vanwege ondoorzichtigheid, is dat de dag
van vandaag niet meer. Danzkij uw fiscale spitsvondigheid was u in de
twintigste eeuw misschien een superster in gegoede middens, maar in de eenentwintigste
eeuw bent u daarmee vooral een hindernis richting vooruitgang. Een nieuwe
generatie, waarvan we een eerste golf zien opstaan van Athene tot Madrid,
schreeuwt immers eendrachtig en steeds luider dezelfde drie woorden: “sociale
rechtvaardigheid, nu!”

Bronnen: http://charterforcompassion.org/sites/default/files/Inequality-014.jpg