Gratis kwaliteitsvol onderwijs kan maar gegarandeerd worden als er tegen 2030 voldoende geld vrijgemaakt wordt.

Kwaliteitsvol onderwijs wereldwijd. Wie trapt de bal in doel?

vrijdag 30 januari 2015 09:07
Spread the love

Dit jaar loopt de wekker af voor de
Millennium- en ‘Onderwijs voor iedereen’-doelen. Eerst het goede nieuws: vijftien
jaar lang focussen op die richtpunten zorgde ervoor dat stappen vooruit werden
gezet. Maar … geen enkel doel zal helemaal bereikt zijn.

2000: Klaar? Start!

2000
was het jaar van de grootse internationale afspraken. In april 2000 werd in
Dakar (Senegal) het World Education Forum georganiseerd. De internationale
gemeenschap verbond zich ertoe om tegen 2015 Education For All (EFA) of onderwijs
voor iedereen te realiseren. Op vijftien jaar tijd moesten de leermogelijkheden
van elk kind, jongere en volwassene toegenomen zijn. Er werden zes
sleuteldoelen geformuleerd. In september 2000 kwamen de wereldleiders opnieuw
samen. Deze keer in New York. Om een punt te zetten achter extreme armoede
ondertekenden deze leiders de Millenniumverklaring van de Verenigde Naties
(VN). Er werden 8 Millenniumdoelen geformuleerd waarvan er twee rechtstreeks over
onderwijs gaan. Doel 2 stelt dat tegen 2015 kinderen (jongens én meisjes), waar
ook ter wereld, over de mogelijkheden moeten beschikken om kwaliteitsvol
basisonderwijs te doorlopen en af te ronden. Doel 3 schrijft voor dat tegen 2005
de genderongelijkheid in basis- en secundair onderwijs en in 2015 in alle
andere onderwijsniveaus moet weggewerkt zijn.

2015 als eindmeet?

Onderwijs
van hoge kwaliteit zodat leerlingen zich voluit kunnen ontwikkelen. Dat willen
we voor elk kind. Niet enkel in België, maar overal in de wereld. Elk kind moet
naar school kunnen gaan en genieten van kwaliteitsvol onderwijs in een veilige
omgeving. Dat is de essentie van de EFA-doelen. UNESCO volgt het bereiken van
de doelen op en brengt jaarlijks een rapport uit. Het finale rapport voor 2015
zal de periode 2000-2015 evalueren en lessen trekken voor de nieuwe post-2015
agenda. Het voorlopige ‘2015 EFA Global Monitoring Report’[1] laat toe een eerste
algemene blik te werpen op de vooruitgang die geboekt werd en de knelpunten die
er nog zijn. We focussen hier op de doelen voor basisonderwijs. Kijk je
mee?

Doel 1: Uitbreiding van kinderopvang en
kleuteronderwijs

De
aandacht voor kinderopvang en kleuteronderwijs heeft geleid tot een grotere
politieke betrokkenheid. Het belang van de zorg en het onderwijs voor jonge
kinderen werd erkend. Niet enkel een verhoging van het aanbod stond op de
agenda, maar ook het realiseren van een kwaliteitsvolle opvang werd nagestreefd
door aandacht te hebben voor het curriculum en de professionaliteit. Er werden dus
belangrijke stappen gezet, maar nog steeds blijven de meest kwetsbare kinderen
onderbelicht of uitgesloten van kinderopvang en kleuteronderwijs.

Doel 2: Gratis en verplicht basisonderwijs
voor iedereen

De
aandacht voor gratis basisonderwijs voor elk kind kwam vanaf 2000 in een
stroomversnelling. Om zoveel mogelijk kinderen naar het basisonderwijs te
loodsen, is het afschaffen van inschrijvingsgelden essentieel. Deze ingreep op
zich is nog ontoereikend om de armste en meest kwetsbare kinderen te bereiken.
Overheden moeten ook oplossingen (willen) vinden voor de directe en indirecte
kosten die er aan onderwijs verbonden zijn. Denk maar aan schoolmaterialen,
uniformen, transport en maaltijden.

Vanaf
2008 stagneerde de belangstelling en investering in basisonderwijs. Dat merk je
onmiddellijk aan een stijging van het aantal kinderen dat niet naar school gaat. In het definitieve rapport zal de UNESCO inzoomen op de inspanningen die
overheden al dan niet deden om de minder zichtbare groepen van kinderen – nomaden,
kinderen uit sloppenwijken, kinderen met een beperking, werkende kinderen,
besmet met HIV/aids, uit conflictgebieden – te bereiken.

Doel 3: Bevorderen van het levenslang en
levensbreed leren van jongeren en volwassenen

Het is
niet eenvoudig om na te gaan of er voor doel 3 stappen vooruit werden gezet.
Het uiteindelijke rapport gaat dieper in op de situatie van werkende kinderen
en jongeren. Zij kunnen hun schoolloopbaan niet verder zetten. Doen ze dat wel,
dan kan dat zelden voltijds en met minder energie want ze werken voor of na
school. En ook de schoolloopbaan van migrerende kinderen en jongeren (zowel
binnenland als internationaal) zal uitgelicht worden. Zo’n verhuis zet de
schoolcarrière vaak ‘on hold’.

Doel 4: De geletterdheid bij volwassenen met
50% verhogen

Op vijftien
jaar tijd is er zeer weinig vooruitgang geboekt om de ongeletterdheid bij
volwassenen en dan voornamelijk bij vrouwen te halveren. Slechts enkele landen behaalden
dit doel. Het definitieve rapport zal dit uitpluizen.

Doel 5: Gelijke kansen voor vrouwen en mannen

Het
gaat de goede richting uit! Grote campagnes hebben het thema op de
internationale agenda gezet en lokaal werd er geïnvesteerd in sanitaire
voorzieningen en hygiëne om meer gelijke schoolomgevingen te realiseren. Maar
de gemiddelden maskeren dat er nog steeds ongelijkheid bestaat. Vooral meisjes
krijgen minder kansen. Er moet ook buiten de onderwijssector gekeken worden. Kindhuwelijken
hypothekeren de onderwijsmogelijkheden van meisjes. Deze praktijken moeten
ontmoedigd worden. Tegelijk moeten meisjes aangemoedigd worden om naar school
te blijven gaan.

Doel 6: De kwaliteit van onderwijs verbeteren

‘Onderwijs voor iedereen’ nastreven wil uiteraard zeggen:
kwaliteitsvol onderwijs! Leraren hebben hier een sleutelrol. Zij moeten goed
opgeleid zijn, met genoeg zijn en ze moeten gemotiveerd voor de klas kunnen
staan in een veilige werkomgeving en met goede arbeidsvoorwaarden. Tegelijk
moeten scholen kunnen rekenen op voldoende en geschikte begeleiding en steun.
Het voorlopige rapport spreekt zich nog niet uit of deze doelstelling werd
bereikt.

Een verhaal van centen

Doelen
kan je niet realiseren zonder middelen. Een belangrijke les die nu al kan
getrokken worden is dat er na 2015 een beter financieel kader moet komen. In
Dakar beloofden de regeringsleiders dat geen enkel land zou mogen
achterophinken in het behalen van de EFA-doelen door een tekort aan middelen. Maar
duidelijke financiële afspraken kwamen er niet. Dat moet anders en concreter.

Wat na 2015?

Met het
voorlopige rapport toont de UNESCO dat er stappen in de goede richting werden
gezet. Maar er is nog veel werk aan de winkel om voor iedereen kwaliteitsvol
onderwijs te realiseren. Ook na 2015 moet EFA een geloofwaardige en volwaardige
plaats krijgen op de internationale agenda. Education International, de
internationale onderwijsvakbond, promoot als post-2015 onderwijsdoel:
wereldwijd kwaliteitsvol onderwijs.
Deze doelstelling impliceert dat tegen 2030 elk kind een volledig traject van
gratis kwaliteitsvol kleuter-, lager- en secundair onderwijs doorlopen heeft en
dat alle jongeren en volwassenen toegang krijgen tot kwaliteitsvol
post-secundair onderwijs en levenslang leren. Gratis kwaliteitsvol onderwijs
kan maar gegarandeerd worden als er tegen 2030 voldoende geld vrijgemaakt
wordt.

Eva Tiquet


[1] http://www.unesco.org
(education – efareport/reports/2015)

take down
the paywall
steun ons nu!