De EU ondermijnt haar eigen culturele toekomst.

De EU ondermijnt haar eigen culturele toekomst.

maandag 16 mei 2016 17:31
Spread the love



ar

Europa heeft een fout gemaakt. Een hele grote fout. Nu bijna een week geleden kregen alle leden van het EUYO, voluit het European Union Youth Orchestra, een mail vanuit de organisatie van het orkest met een verbluffende boodschap: het orkest krijgt niet langer subsidies van Europa en kan daarom niet langer functioneren.

Vanaf 1 september verdwijnt dit geesteskind van Claudio Abbado noodgedwongen van het toneel. Dat zoiets kan – en dan nog zonder dat nationale media hier ook maar enige ruchtbaarheid aan geven – gaat mijn petje te boven. Daarom zijn we van plan zelf de nodige maatregelen te nemen.

Voor zij die nog nooit van het EUYO gehoord hebben volgt hier een korte beschrijving.

In 1976 richtten Joy en Lionel Bryer, een Brits koppel met een groot hart voor cultuur, het orkest op met steun van het Europese Parlement en de Europese Commissie. Claudio Abbado stapte mee in de boot en werd muzikaal directeur. Vele jaren lang stond hij voor het orkest en leidde het met groot succes van de ene grote concertzaal naar de andere. Vele grootheden volgen in zijn voetsporen: Leonard Bernstein, Herbert von Karajan, Daniel Barenboim, Bernard Haitink, Mstislav Rostropovich, Edo de Waart, Paavo Järvi, Sir John Eliot Gardiner,…

De lijst is eindeloos en indrukwekkend, net zoals de lijst van solisten. Ronkende namen zoals Natalia Gutman, Maria Joao Pires, Jard van Nes, Martha Argerich, Gautier Capuçon en Francesco Piemontesi hebben met dit jeugdorkest samengewerkt. Zelf ben ik violiste en danig onder de indruk van de onwaarschijnlijke verzameling violisten die met het orkest soleerde. Janine Jansen, Isabelle Faust, Vilde Frang, Renaud Capuçon, Leonidas Kavakos en Yehudi Menuhin zijn er enkelen van.

Het EUYO wordt ieder jaar op basis van audities samengesteld. Het resultaat is een groep jonge muzikanten tussen 16 en 26 jaar oud, afkomstig uit alle 28 lidstaten van de Europese Unie. Het is een smeltkroes van culturen, waar iedereen respect toont voor elkaars achtergrond en openstaat om van elkaar te leren. Soms is het moeilijk om met elkaar een gesprek aan te knopen omdat niet iedereen dezelfde talen machtig is, maar daar merk je van zodra we op een podium zitten niks meer van. Daar spreekt de muziek voor ons en zijn we één. “United in Diversity” is de slogan van de EU. Zijn wij daar dan geen levend voorbeeld van?

Zelf kwam ik voor het eerst in het orkest in de zomer van 2014. Ik kende er niemand. De tournée zou zes weken duren en ik kende helemaal niemand. Logischerwijs voelde ik me voor vertrek daarom toch een beetje zenuwachtig. Die zenuwen verdwenen als sneeuw voor de zon toen ik eenmaal aangekomen was. De ontvangst was hartelijker dan ik me ooit had kunnen voorstellen en het werden de meest fantastische weken van mijn leven.

Die zomer maakte ik vrienden voor het leven en beleefde ik mijn mooiste concertervaring tot dan toe. We speelden namelijk de 4de Symfonie van Shostakovich op een Proms-concert in een volle Royal Albert Hall. Het publiek stond vlakbij, de radio zond het concert rechtstreeks uit en Vasily Petrenko leidde ons door dit zwaarbeladen werk met de concentratie van een scherpschutter. Het hele orkest zat op het puntje van zijn stoel en liet zich meebewegen op de muziek, die we met z’n allen met totale overgave speelden. En daar zat ik, midden in dit grote orkest, deel van het geheel, met kippenvel op elk stuk huid dat ik bezat en ik dacht: dit is gelukkig zijn.

Toen het applaus losbarstte, viel het hele orkest elkaar in de armen. Het publiek werd gek! Nooit vergeet ik dit moment. In de zomer erna volgden vergelijkbare momenten van pure extase om de schoonheid van muziek en de schoonheid van het samen muziek maken. Nergens anders, in geen enkel ander orkest vind je dit soort enthousiasme en deze totale overgave aan de muziek terug. 

Enkele jaren geleden veranderde de financiële situatie van het orkest. Tot en met 2013 zag de EU haar orkest als Cultureel Ambassadeur en waren subsidies gegarandeerd. In 2014 paste de EU haar subsidiebeleid echter aan en steunde ze niet langer organisaties, maar afzonderlijke projecten.

Het EUYO kwam in de subsidiepool van het zogeheten “Creative Europe”-programma. Het orkest paste haar beleid aan en werkte een educatief programma uit waarbij we vaker concertjes met kleine kamermuziekgroepen op ongewone locaties speelden. Zo speelden we in Bolzano bijvoorbeeld in kleine tenten. In deze tenten werden kijkgaatjes voorzien op verschillende hoogtes, zodat zowel kinderen als volwassenen een glimp konden opvangen van wat er binnenin gebeurde.

Er werden workshops voor kinderen georganiseerd, we speelden een flashmob in het Rijksmuseum in Amsterdam en op een groot plein in Wenen. Alles deden we om het orkest tot bij de mensen te brengen en ook zij die niet de weg naar de concertzaal vinden in aanraking te brengen met klassieke muziek. Voor het seizoen 2014-2015 kregen we geld via het “Creative Europe”-programma, maar nu voldoen we niet meer aan de eisen.

Versta me alsjeblieft niet verkeerd; het is goed dat er geld wordt uitgetrokken voor nieuwe projecten. Er moet ruimte zijn om te experimenteren. Maar een gevestigde waarde als het EUYO hoort niet in dezelfde zak te moeten tasten. Europa zou trots moeten zijn op het uitstekende niveau van haar jeugdorkest. Het zou trots moeten zijn op de internationale uitstraling die het EUYO heeft. Europa zou het mooiste voorbeeld van haar eigen boodschap moeten koesteren, maar in plaats daarvan zet ze haar jeugd aan de kant en sluit ze de deur. Dit is niet alleen jammer voor deze generatie van jonge muzikanten, die zich geen betere voorbereiding voor het professionele leven als orkestmuzikant kunnen voorstellen dan het EUYO, maar ook voor alle generaties die nog komen. 

Meteen nadat het nieuws de wereld in gestuurd was, brak op sociale media een storm van protest los. Niet alleen EUYO-leden en -oudleden uitten hun verontwaardiging, ook muzikale entiteiten zoals het Concertgebouworkest, de Berliner Philharmoniker, Placido Domingo en Simon Rattle zetten hun schouders al onder de protestactie #Save EUYO. Spontaan ontstond het idee om op verschillende plaatsen in Europa op hetzelfde moment een flashmob te organiseren. Hoe mooier dan met het maken van muziek kunnen we de verantwoordelijke politici doen inzien wat voor een grote fout ze begaan? 

Daarom verzamelen we ons op vrijdag 20 mei om 12u voor het Berlaymontgebouw in Brussel en spelen en zingen we allemaal samen het Europese volkslied. We hebben niet veel reden tot vrolijkheid, maar zomaar staan toekijken hoe de EU haar eigen culturele toekomst ondermijnt en de dromen van haar jonge muzikanten aan diggelen slaat kunnen we niet. 

Op de pagina van het Facebook-event #SaveEUYO Musicians for Europe, Belgian Edition (https://www.facebook.com/events/287684704906249/) kan je je aanmelden en posten we geregeld nieuwe informatie. Help ons alsjeblieft en kom vrijdag naar Brussel!

 

#SaveEUYO



EUYO in actie

take down
the paywall
steun ons nu!