Wat is dat nu juist: “Against modern football”. Wat verafschuwen wij als moderne voetbalhaters? En vanwaar komt eigenlijk de liefde voor het voetbal? Hoe ver gaat die? En zorgt dit alles niet voor een onwaarschijnlijke haat-liefdeverhouding?  

Against modern football

Haten wij het verdedigend voetbal van Mourinho of het tikitakagedoe van Barcelona? Komt onze afkeer voort uit de evolutie van het spelletje? Dat van Manchester United lijkt tegenwoordig regelrecht uit een betonmolen te komen terwijl Messi en co eerder getraind worden ter voorbereiding op de audities van SYTYCD. Hunkeren we naar het voetbal uit de jaren ‘70 met Cruijff, of naar de periodes ervoor: de tijd van Pelé, Eusebio of Di Stefano?

Misschien ligt het aan de voetballers zelf? Zij die het dragen van voetbalschoenen in alle kleuren van de regenboog belangrijk lijken te vinden. Diegenen die niet zonder lichaamstekeningen kunnen, waar emmers inkt aan verloren zijn gegaan en zij die hun haardossen zoveel aandacht schenken dat menig paradijsvogel er jaloers op is. Eens een goal is gescoord, worden voor diezelfde overbetaalde balstampers teksten op T-shirts belangrijker dan het clubshirt; smartphones verstoppen voor die levensbelangrijke selfie is een nevensport geworden.

Is voetbalhaat ontsproten aan de corruptie van figuren zoals ex-balvirtuoos Platini of diens eeuwige rivaal Blatter? Of aan het beleid van instanties zoals UEFA en FIFA die op het graf van honderden slaven wereldbekers organiseren? Dichter bij huis ontzeggen ze honderdduizenden gewone werkende mensen een wedstrijd door het systematisch – of is dat symptomatisch – hanteren van woekerprijzen. Zijn zij het die stadions liever vullen met zakenrelaties dan met voetbalsupporters en ons zo tot voetbalhaters omvormen. Is het misschien toch een strijd tegen de 101 matchfixers, tv-bonzen, spelersmakelaars en eigenaars van uitzendrechten?

Of ligt het wel aan de ver doorgedreven commerce?! Supporters in Salzburg, Leipzig, Brasil, Ghana en New York protesteerden allemaal toen het bedrijf Red Bull hun kroonjuwelen de vuilbak insmeet: logo, clubnaam en kleuren weg. Zomaar, van de ene dag op de andere.

Het zijn allemaal zaken die in het moderne voetbal als normaal worden beschouwd. Althans in de ogen van zij die naar beneden kijken en roepen dat supporters gewoon moeten supporteren.

Love for the game

In mijn glazen voordeur staat het logo van de oudste club van België gegraveerd. Iedereen mag het weten: ik ben een Antwerpsupporter. Al 37 jaar lang, uit en thuis, in regen en wind. Antwerp is voor mij ook simpel te omschrijven: dat zijn vrienden, onze rood-witte kleuren, het magische stamnummer 1 en het bewijs van onze geschiedenis door de letter R vooraan onze clubnaam. Royal Antwerp Football Club. Die Royal mag je er als club pas voorzetten eens er meer dan 50 jaren op de voetbalteller staan. Trots ben ik daar op. Fier gelak ne gieter!

Mijn vrouw vroeg ooit wie ik nu eigenlijk liever zag, haar of den Antwerp? Na even te hebben nagedacht, antwoordde ik dat het een oneerlijke vraag was. Met den Antwerp was ik immers al 25 jaar samen en met haar nog maar pas. Zij volgt die club nu al twaalf jaar via mij. Niet dat ze er erg veel van kent, maar ondertussen beseft ze wel wat het betekent. Geloof me vrij, dat Antwerpgevoel is met geen woorden te beschrijven. Dat heb je gewoon. En je kan het leren kennen door met iemand samen te wonen zoals ik.

Ik zal het dus niet proberen uit te leggen, dat gaat toch niet. Wil je de rest van het verhaal begrijpen, neem dan gewoon iets uit je eigen omgeving dat je echt dierbaar is – waarvoor je zowat alles zou doen en laten – en vervang dat door mijn club.

Voetbal is oorlog

Voetbal is oorlog luidt het vaak geciteerde bon mot van oertrainer Rinus Michels. Eerst vond die oorlog plaats op het veld, waar men sportieve veldslagen uitvocht. Nadien voegde het hooliganisme een extra dimensie toe aan die oorlog en verhuisde hij deels van het veld naar de tribunes en straten rond verschillende stadions. Maar het ging bij beide oorlogen nog steeds over rivaliserende clubs die streden met elkaar.

De laatste 15 à 20 jaar ontstond er echter in vele clubs een oorlog die van binnenuit wordt gevoerd: zakenmensen namen het over van voetbalmensen. Voetbalkennis verdween en werd vervangen door zakendoen. Miljoenen euro’s kochten zich steeds meer in met overal dezelfde beloftes: “kampioen spelen, een nieuw stadion, wij worden de grootste!”

Ploegen waar je als Antwerpsupporter een band mee hebt (had) werden het slachtoffer van die zakenmensen met grootheidswaanzin. B**rsch*t en Parma zijn dood en begraven. Ze verdwenen niet door successen. Nee, ze verdwenen doordat het gros van de supporters niet besefte dat er in hun club een oorlog plaatsvond, omdat de meeste supporters werden meegezogen door alle beloftes over sportieve hoogdagen.

En in het zog van al die beloftes laten supporters sommige zaken zomaar gebeuren.

Ticketprijzen worden duurder. Abonnementen zijn niet langer echt abonnementen, want voor bepaalde wedstrijden moet je nog steeds betalen, meer betalen zelfs, soms een ander abonnement nemen. Delen van het stadion zijn niet langer beschikbaar voor de modale supporter. Plaatsen waar je al jaren kwam, worden afgesloten door security die je bekijken alsof je er niet thuishoort.

In je eigen club groeit de tweedracht dagelijks. Een deel van de supporters focust liefst op sportieve successen, waar voor anderen het behoud van dat Antwerpgevoel primeert. Het zijn haat-liefdeverhoudingen die hun voorgaande niet kennen. Opnieuw valt het niet uit te leggen.

Pas als beiden onder druk komen te staan, breekt de oorlog echt uit. Dan wordt de voetbalpassie – dat Antwerpgevoel – gekanaliseerd naar de zakenmensen. Het sportieve verschuift naar de achtergrond, want de club staat onder druk omdat de onzekerheid over het voortbestaan toeneemt. Wat gebeurt er met ons magisch stamnummer, met onze clubkleuren en met die R waar we zo trots op zijn als de sportieve beloften niet worden ingelost?

Op dat moment weet elke voetbalsupporter wat against modern football betekent. Het moment waarop je beseft dat je het voortbestaan van het Antwerpgevoel niet meer in eigen hand hebt. En zolang die onzekerheid bestaat, zal de oorlog blijven woeden.

Vrije tribune, geschreven door Sven Naessens, verschenen in Aktief, ledenblad Masereelfonds, jrg.2017, nr.1