Opinie: Dit is waarom weerwerk moet

Opinie: Dit is waarom weerwerk moet

donderdag 24 mei 2018 11:30
Spread the love

“Elke 48 uur wordt in Colombia een mensenrechtenactivist vermoord”, vertelt Eberto Diaz me. Mijn gezicht verstomt, maar de voorzitter van vakbondskoepel Fensuagro geeft geen krimp. “De voorbije 15 jaar lieten meer dan 10 000 mensen die aangesloten zijn bij een vakbond het leven door het conflict in Colombia”, gaat hij gestaag verder. Ik kan nog steeds niet vatten dat wie ik spreek over het onnoemelijke leed in dit land, kalm kan blijven. Maar de druk op activisten en middenveldorganisaties is dagdagelijkse realiteit.

In 2017 werden wereldwijd 312 mensenrechtenverdedigers vermoord. Wie niet in die moordstatistieken eindigt wordt zwart gemaakt, gemarginaliseerd en bedreigd. Het Internationaal Vakverbond, de grootste vereniging van vakbonden ter wereld, zegt dat het levensgevaarlijk is om op te komen voor mensenrechten gelinkt aan arbeid.

Ze zijn er nochtans hoor, die mensenrechten. Dit jaar wordt de Universele Verklaring van de Mens 70 jaar oud. Functionarissen zullen in december afzakken naar New York om dure champagne te drinken en met mooie woorden te strooien. Maar het is niet omdat je de mond vol hebt over fundamentele rechten, dat die rechten effectief afdwingbaar zijn. Mensenrechtenverdedigers zetten beleidsmakers met de voeten op de grond: ze wijzen de wereld erop dat er naast woorden ook daden moeten zijn. Maar dat engagement betekent een onzeker leven.

Het verhaal van Wilfriedo

Neem nu Wilfriedo, een boer die ik ontmoette in Colombia. Zijn thuisland snakt naar adem na jaren van geweld. Als politiek activist, aangesloten bij een organisatie die opkwam voor sociale gelijkheid, werd hij door gewapende bendes van zijn grond verjaagd. Hij moest noodgedwongen 400 kilometer verder, in Cartagena, een nieuw leven opbouwen. Toen hij de uitbuiting van arbeiders en vluchtelingen zag, besloot hij samen met de lokale vakbond te strijden voor meer rechtvaardigheid. Huurlingen van de lokale economische machthebbers probeerden hem daarop te vermoorden en bedreigden zijn familie. Ik sprak hem op zijn tweede vluchtadres. Hij woont nu in een klein boerenhuis op een bergkam in het landelijke Viotá.

Volgens de lokale en internationale wetten heeft Wilfriedo het recht om zich te verenigen in een politieke partij en in een vakbond. Hij heeft recht op waardig werk en vrije meningsuiting. Als vluchteling kan hij volgens internationale verdragen aanspraak maken op bescherming. In Colombia is dat nog eens omgezet naar lokale wetgeving. Omdat hij een van de officiële 4 miljoen Colombiaanse vluchtelingen is, heeft hij recht op sociale bescherming en tal van voordelen. Voor die lokale wetten heeft hij veel actie gevoerd, eindelijk staan ze zwart op wit op papier.

Toch heeft Wilfriedo geen land, geen pensioen, geen waardige job en geen bescherming. Hij komt nog steeds op straat en brengt mensen samen. Wat is het gevolg? De politie slaat zijn betogingen uit elkaar. Nieuwe bedreigingen door gewapende bendes maken het moeilijk om mensen te overtuigen om zich openlijk uit te spreken. Ik vroeg hem wat zijn droom was. “Ik wil eigenlijk gewoon mijn grond terug voor mijn kinderen, zodat zij terug een menswaardig bestaan kunnen opbouwen”, zei hij. “Maar ook al wordt mijn leed vergoed, hun psychisch lijden door jaren van bedreigingen zal nooit hersteld worden.” Zijn stem trilde, hij brak in duizend stukjes.

Wereldwijd

Mensenrechten werden pas internationaal erkend na een vreselijke wereldoorlog. Er is een lange strijd gevoerd om de bescherming van onze rechten af te dwingen. Vandaag staan die verworvenheden opnieuw onder druk. De bescherming van vluchtelingen kwam tot stand nadat slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog jaren ronddoolden door Europa. Dat respect voor vluchtelingen wordt nu weggezet als onrealistisch. Intussen worden jobs onzekerder en pensioenen afgebouwd. Wie daartegen weerwerk biedt wordt gemarginaliseerd. Vraag dat maar aan Bruno Verlaeckt, voorzitter van ABVV Antwerpen. Hij dreigt 10 jaar in de gevangenis te belanden omdat hij deelnam aan een stakingsactie in de haven van Antwerpen. Iets waar zelfs in Colombia met verbazing op wordt gereageerd.

De Europese organisatie Concorde, die verschillende ngo’s samenbrengt, is op dat vlak glashelder. “De beperking van het middenveld is gelinkt aan wereldwijde antidemocratische ontwikkelingen die universele mensenrechten in twijfel trekken. De oorzaak hiervan ligt bij beleidsmakers die de macht naar zich toe willen trekken en geen verantwoording willen afleggen. Ook in Europese landen wordt zo de democratische ruimte ingeperkt.”

Laten we ons niet neerleggen bij het machtsonevenwicht. Laten we weerwerk bieden en opkomen voor onze mensenrechten. Laten we solidair zijn met alle mensenrechtenverdedigers die dagelijks hun leven riskeren voor onze rechten.

Dries Merre is communicatiemedewerker bij de solidariteitsorganisatie FOS en leidt de campagne weerwerk moet. Spreek je uit tegen de druk op mensenrechtenverdedigers op http://weerwerkmoet.be

take down
the paywall
steun ons nu!