In de supermarkt vind je heerlijke fruitsoorten van overal ter wereld. Maar als je weet in welke omstandigheden ze soms geplukt zijn, krijgen ze een zure bijsmaak. Is er verandering mogelijk?

Vroeg gaan sporten en erna snel een banaan eten, ‘s middags genieten van een lekkere honingmeloen met ham en ‘s avonds ontspannen met een glaasje rode wijn; het klinkt voor velen als muziek in de oren. Je staat er misschien niet bij stil, maar de ingrediënten van die dag hebben iets gemeen. Het fruit en de drank, komen vaak van de andere kant van de wereld. En dat heeft zo zijn kost.

Plantages

Of je nu naar de bananenplantages in Ecuador, de meloenplantages in Honduras of de wijnvelden in Zuid-Afrika trekt; de situatie van de landarbeiders is schrijnend. Wie werkt op de plantages hoort bij de allerarmsten en werkt in erbarmelijke arbeidsomstandigheden.

Mannen en vrouwen leveren zware krachtinspanningen om het fruit te produceren, gebukt onder een blakende zon in een vochtig klimaat. Ze krijgen geen beschermend materiaal, terwijl vliegtuigjes de plantages op elk moment van de dag kunnen besproeien. Vaak worden ze betaald per prestatie, aan de hand van het aantal gevulde dozen, waardoor ze verplicht en onbetaald overuren kloppen. Dat alles tegen hongerlonen.

Vrouwen hebben het extra zwaar te verduren. Zij worden minder betaald en zwangerschap wordt niet geduld. Ook seksueel geweld is alomtegenwoordig. Wie actief is bij een vakbond krijgt de slechtst betaalde en zwaarste jobs. Activisten worden ontslagen, bedreigd en soms zelfs vermoord.

Eerlijk fruit?

Is eerlijk fruit mogelijk? De wetgeving over leefbare lonen, goede werkomstandigheden en vakbondsvrijheid mag geen dode letter blijven. Om te kunnen opboksen tegen de macht van de bedrijven, die winst belangrijker vinden dan het leven van hun werknemers, zijn ook internationale spelregels nodig. Regels die afdwingbaar zijn. Om echt iets te veranderen is er dus druk nodig.

Supermarkten en internationale fruitbedrijven kunnen voor verandering zorgen. Maar vaak lijken ze niet in staat of niet geïnteresseerd om van het steeds-de-laagste-prijsprincipe af te stappen. De taak ligt daarom bij ons allemaal om als consumenten of als werknemer binnen ons bedrijf voor verandering te zorgen.

Wat kan jij doen?

• Steun organisaties die het verschil maken. Heel wat organisaties zetten zich in voor de rechten van landarbeiders. Een organisatie als FOS* (FOS.ngo) kan alle hulp gebruiken om landarbeiders wereldwijd te helpen.
• Stel vragen in je supermarkt. Vraag naar de herkomst van het fruit en hun fairtrade beleid. Als je als consument transparantie eist, zal er verandering komen!
• Koop fairtrade fruit in de supermarkt of bijvoorbeeld in de Oxfam Wereldwinkels.
• Koop ook lokaal. Het hoeft niet elke dag exotisch te zijn, zeker als je zeker bent dat een product oneerlijk is.
• Zet duurzaamheid op de agenda in je bedrijf. Ben je vakbondsvertegenwoordiger? Zet duurzame productieketens mee op de agenda van de ondernemingsraad.
• Teken de petitie die momenteel loopt bij de Make Fruit Fair-campagne en reageer zo op ernstige schendingen van arbeidsrechten in de fruitsector.

Samen met ABVV Horval organiseert de ngo FOS de campagne ‘Eerlijk Fruit’. FOS werkt samen met organisaties die actief zijn op de bananenplantages in Ecuador, de meloenenplantages in Honduras en de wijnvelden in Zuid-Afrika. Intussen zet ABVV Horval zich in voor de rechten van arbeiders in de Belgische voedingsindustrie. Met de campagne willen ze stappen zetten naar een rechtvaardige wereld, waar het fruit in de supermarkt niet de vruchten zijn van de uitbuiting van arbeiders. Surf naar eerlijkfruit.be en ontdek meer.