Cubaanse FOS-partners zetten samen beleid om in praktijk
In Cuba staat CENESEX, het Nationaal Centrum voor Seksuele Opvoeding, in voor het nationaal programma voor seksuele opvoeding en gezondheid. De FOS- partner krijgt zo de verantwoordelijkheid om het politieke beleid in de praktijk te coördineren en op te volgen. Welke stappen moeten er nog gezet worden? We spraken enkele sterke vrouwen achter de organisatie.
CENESEX beschikt over een dienst die de evolutie en naleving van de seksuele rechten opvolgt. Daarnaast biedt de organisatie bijstand aan voor personen waarvan de seksuele rechten geschonden zijn, geven medewerkers vormingen en zorgt de organisatie voor sensibiliseringsactiviteiten. Uit ervaring blijkt dat vooral op het werk en in familiale kring de seksuele rechten het meest onder druk staan. Vaak gaat het dan over seksuele intimidatie en in mindere mate om discriminatie wegens geaardheid.
De arbeidswet uit 2014 verplicht de werkgever om werknemers met respect te behandelen. De fysieke en psychologische integriteit moet beschermd worden, er moet respect zijn voor de waardigheid van werknemers en discriminatie wegens seksuele geaardheid is expliciet verboden. In elk bedrijf is er een reglement van toepassing dat samen met de vakbonden wordt opgesteld. Seksuele intimidatie wordt er niet in vermeld.
‘EMANCIPATIE IS ONMOGELIJK ZONDER KENNIS’
Ada Alfonso, genderspecialiste CENESEX.
Onder de bevolking en ook bij de Cubaanse vakbonden, leeft de indruk dat seksuele intimidatie in de werkomgeving amper voorkomt. Maar in Cuba is er heel weinig onderzoek naar het thema. Om dat gebrek aan gegevens weg te werken begon de juridische dienst van CENESEX dit jaar een eigen onderzoek. In het hele land en onder alle leeftijdsgroepen werden mensen bevraagd via enquêtes.
De eerste resultaten tonen aan dat vrouwen op het werk wel degelijk met seksuele intimidatie af te rekenen hebben. Een groot aantal vrouwen geeft aan dat ze de criteria voor lichte en gematigde vormen van seksuele intimidatie herkennen. Toch zijn er maar weinig die zichzelf als slachtoffer beschouwen. Ook in Europa blijkt vreemd genoeg dat veel vrouwen grensoverschrijdend gedrag op het werk herkennen, maar slechts weinigen de indruk hebben dat zij erdoor getroffen worden. Die tegenstelling wordt in Cuba versterkt door het machismo en de stijl waarmee man en vrouw met elkaar omgaan. In Europa zou die manier van omgaan al snel als problematisch beschouwd worden. Een collega “schatje” noemen is in Cuba bijvoorbeeld iets alledaags.
‘FIJNE EN MINDER FIJNE COMPLIMENTJES PLAVEIEN DE WEG NAAR SEKSUELE INTIMIDATIE’
Karelín López, psychologe Universiteit van Havana.
Op vlak van respect voor arbeidsrechten spelen de vakbonden en vakbondskoepel CTC, ook een partner van FOS, een fundamentele rol. Weinig vrouwen durven seksuele intimidatie aan te klagen. Ze vrezen weerwraak en weten dat ze op weinig publieke steun van collega ?s mogen rekenen.
‘VEEL ARBEIDERS DENKEN DAT ZE NOOIT EEN PROCES KUNNEN WINNEN. WAAROM ER DAN AAN BEGINNEN? ER IS VEEL VORMINGSWERK AAN DE WINKEL’
Liset Imbert, juriste CENESEX.
Om de twijfel bij vrouwen weg te nemen, werkt CENESEX, met begeleiding van FOS en steun van de Belgische socialistische vakbonden en mutualiteiten, samen met arbeidsters om het thema seksuele rechten op de kaart te zetten. De kaders, op alle niveau ?s van de vakbondsstructuur, en de syndicale medewerkers worden over seksuele rechten en intimidatie bijgeschoold. Die vormingsactiviteiten zijn aangevuld met bredere sensibiliseringscampagnes gericht op de vakbondsafgevaardigden en de arbeiders. Ook de administratie van de bedrijven zijn bij de activiteiten betrokken. Zonder hun bewustwording van de problematiek is een integrale aanpak onbegonnen werk.
CENESEX streeft ernaar om binnen de bedrijven interdisciplinaire teams, bestaande uit vakbondsleiders, juristen en medisch personeel, op te richten die de slachtoffers van seksuele intimidatie en discriminatie wegens seksuele geaardheid opvangen en begeleiden.
‘AANMELDEN IS EEN NOODZAAK OM DE SITUATIE ZICHTBAAR TE MAKEN’
Teresa de Jesús Hernández, uitgever CENESEX en slachtoffer discriminatie wegens geaardheid.
In Cuba bestaat duidelijk de politiek wil om de seksuele rechten van de bevolking en de arbeiders te respecteren. Die wil en het bestaande juridische kader in de praktijk omzetten is een uitdaging voor CENESEX in het sensuele Cuba.
Auteur: Yves van Gijsel
