Al gehoord van de Trans-Atlantische handelsakkoorden die op stapel staan tussen de EU enerzijds, en de VS (TTIP) en Canada (CETA) anderzijds? Het blijft voor velen onder ons een erg technisch en moeilijk verhaal om te volgen, ook al blijkt meer en meer dat het allesbehalve een ver-van-ons-bedshow is. De onderhandelaars maken immers belangrijke keuzes, die een grote impact kunnen hebben op de samenleving. De akkoorden houden heel wat risico’s in voor de arbeidsrechten, de gezondheidszorg, consumentenbescherming, milieu en de democratische besluitvorming.
De pleitbezorgers van de vrijhandelsakkoorden beloven economische groei, werkgelegenheid en een stijging van de gezinsinkomens. Heel wat studies bewijzen nochtans het tegendeel! Middenveldorganisaties roepen moord en brand om de onderhandelingen tegen te houden. Ze hebben overschot van gelijk! Waarom hoort elke kritische burger tegen TTIP te zijn?
Wij zetten nog eens 10 goede redenen op een rijtje:
1. Jobverlies
De aangekondigde economische voordelen zijn verre van zeker. Studies verwachten eerder jobverlies. Volgens simulaties gebaseerd op het globale beleidsmodel van UNCTAD zou TTIP kunnen leiden tot het verlies van 600.000 banden in Europa en een inkomensverlies voor werknemers van $4000 per jaar. De mogelijke verliezen voor België, Nederland en Finland zouden zelfs nog omvangrijker zijn.
2. Ongelijke arbeidsrechten zorgen voor oneerlijke concurrentie
De VS ratificeerde slechts 14 conventies van de Internationale Arbeidsorganisatie, waarvan slechts twee fundamentele. In de EU ratificeerden de lidstaten elk gemiddeld 80 conventies waaronder de acht fundamentele. Arbeidsrechten bevinden zich in bepaalde Amerikaanse staten op een minimaal niveau waardoor oneerlijke concurrentie ontstaat. Amerikaanse bedrijven kunnen zo goedkoper produceren dan Europese, omdat ze minder arbeidsrechten toepassen en minder aansprakelijk zijn voor de levenskwaliteit van hun werknemers.
3. Deregulering of verlaging van Europese standaarden
De kans is groot dat de EU en de VS niet tot een akkoord zullen komen over harmonisatie van regelgeving. Daarom zullen ze via wederzijdse erkenning van regelgeving proberen om elkaars procedures en regels te accepteren. Professor De Ville (UGent) vreest dat er een race tot the bottom op gang zal komen. De partij met de hoogste normen zal haar wetgeving aanpassen aan de partij met de laagste normen. Want wat zullen bedrijven in Europa doen als ze geconfronteerd worden met concurrentie van Amerikaanse bedrijven, die minder strenge regels moet volgen en daardoor goedkoper kan produceren? “Die zullen hun overheid onder druk zetten om haar wetgeving te versoepelen. ”
4. Macht aan de multinationals en beperking van de beleidsruimte door ISDS
De Europese Commissie wil een investor-to-state dispute settlement-mechanisme (ISDS) opnemen in TTIP. Dat komt erop neer dat overheden gedwongen kunnen worden om miljarden euro’s schadevergoeding te betalen aan multinationals, als “compensatie” voor wetgeving die hun winsten zou kunnen aantasten. Het ISDS-mechanisme belet overheden dus om regelgeving door te voeren die in het belang van hun bevolking is en laat investeerders toe om perfect (grond)wettelijke overheidsmaatregelen aan te vallen voor internationale arbitragecolleges, bestaande uit privé-juristen.
Een voorbeeld: Het Zweedse Vattenfal eiste 3.7 miljard euro van Duitsland toen dat land in 2012 overging tot haar uitdoofbeleid voor kernenergie.
5. TTIP zal uw gezondheid schaden
De VS willen TTIP gebruiken om in Europa intellectuele eigendomsrechten in te voeren op medische procedures die de beschikbaarheid van nieuwe behandelingen voor patiënten en de geneeskundige vooruitgang sterk verminderen. Er zullen meer patenten op geneesmiddelen komen, minder generische competitie en dus hogere prijzen voor geneesmiddelen.
6. Commercialisering van diensten van openbaar belang
Met TTIP en CETA wordt de commercialisering van diensten van openbaar belang zoals de ziekteverzekering, drinkwatervoorziening, openbaar vervoer, … onomkeerbaar. De toegang tot die diensten voor de meest kwetsbare groepen zal hierdoor sterk beperkt worden.
7. Ondemocratische besluitvorming
De manier waarop handelsakkoorden worden afgesloten kunnen we niet echt democratisch noemen. De onderhandelingen gebeuren achter gesloten deuren; aan het einde volstaat een beslissing van de Raad en de Europese Commissie om de voorlopige, maar moeilijke omkeerbare, uitvoering te bevelen. Dat terwijl parlementen op het einde enkel ja of nee kunnen zeggen tegen het totaalakkoord.
8. Regels opleggen aan de rest van wereld
TTIP wordt uitdrukkelijk voorgesteld als de “gouden standaard voor toekomstige handelsakkoorden”. Het is dus een akkoord dat aan de rest van de wereld regels wil opleggen die overeengekomen zijn door de twee grootste economieën ter wereld. Regels die voor een groot deel werden afgewezen door ontwikkelingslanden in het kader van de Wereldhandelsorganisatie.
9. Negatieve impact op ontwikkelingslanden.
Een vergaande vrijmaking van de handel tussen de EU en de VS en een exclusieve wederzijdse erkenning van regelgeving zal ten koste gaan van de intra-Europese handel én het marktaandeel van derde landen. Voor de meeste ontwikkelingslanden zal de impact negatief zijn. Voor een –nog niet bewezen- Europese winst van amper 0,05% kan TTIP in sommige Afrikaanse landen zorgen voor een daling van het inkomen tot 7%.
10. TTIP zal het milieu schaden
Het is nu al duidelijk dat TTIP het milieu geen goed zal doen. In het verleden werden 60% van de ISDS-zaken aangespannen tegen Europese lidstaten vanwege het milieubeleid dat ze voerden. In verschillende gevallen zijn financiële compensaties toegekend of is het milieubeleid afgezwakt. Tijdens de onderhandelingen heeft de Europese Commissie al een toegeving gedaan naar de Amerikanen, door de zeer vervuilende brandstof uit teerzand minder strikt te reguleren. Het is een voorbode voor het type gelijkschakeling van normen dat we in de toekomst mogen verwachten.
11. Het middenveld wil de nefaste neveneffecten niet aanvaarden. Zeker als er in ruil enkel erg onzekere economische baten worden gesteld.
Een brede coalitie van Belgische middenveldorganisaties, waaronder 11.11.11, vakbonden en mutualiteiten, vraagt daarom de opschorting van de onderhandelingen van de Trans-Atlantische handels- en investeringsakkoorden (TTIP met de VS en CETA met Canada).
Lees hier hun gemeenschappelijke verklaring
Ook de sp.a is duidelijk: Géén TTIP, met clausules als ISDS. Lees meer over hun standpunt in een opiniestuk op mo.be en een opiniestuk dat verscheen op detijd.be
PETITIE
Vind jij ook dat de Europese Unie de onderhandelingen over het handelsakkoord met de VS moet opschorten en het handelsverdrag met Canada niet mag ratificeren? Onderteken dan nu de petitie!
Bron: 11.be, MO*, sp.a
21 mei 2015
Auteur: Liesbet Vangeel
Contact: Liesbet.Vangeel@fos-socsol.be
