Veel van mijn informatie haal ik uit de compacte presentatie “Athene en de Olympisch Spelen” van Dianne Boelmans & Judith M. Wijnands (Universiteit Utrecht).
Op 5 september 1997 werd Athene, de hoofdstad van Griekenland, gekozen als gaststad voor de Olympische Spelen van 2004.
Ik schreef al dat de Olympische Spelen best wel een misrekening kunnen genoemd worden voor wat betreft de Griekse begroting (en haar “evenwicht”). De ontwikkeling van enkele projecten werd op tafel gegooid om aan de toeristische vraag te kunnen voldoen tijdens de Spelen, alsook zouden deze na afloop kunnen bijdragen aan de verdere ontwikkeling van de regio. Het kostenplaatje zou uiteindelijk ongeveer drie a vier keer de initiële schatting overstijgen en een 9 miljard euro bedragen. Bruno Tersago schreef hierover een zeer degelijk artikel: http://m.deredactie.be/#!/snippet/53eb2eec0cf25f007d8d9822
1) er werd gesproken over de aanleg van een Olympische ring (verplicht door het Olympisch comité), die daadwerkelijk een verbetering van het wegennet met zich meebracht.
2) een verbetering van de kustzone werd vooropgesteld, omdat het geen aangename plek was voor de Atheners om te vertoeven en om de Olympische toeristen een plek van ontspanning en vertier te bieden. Van een plaatselijke afvalplaats zou een natuurpark worden gemaakt, er zou een openlucht zwembad gebouwd worden, alsook zouden restaurants, cafés en een theater verrijzen, dus ook aan jobcreatie werd gedacht. Dit project werd nooit uitgevoerd, omdat het geld niet voorhanden was.
3) de belangrijkste archeologische vindplaatsen in het centrum van Athene en daarbuiten zouden ontsloten worden. De toeristische trekpleisters zouden opgeknapt en met elkaar verbonden worden (ook die in de haven van Athene, Piraeus). Dit project is nog gaande.
4) in Acharnes zou het Olympisch dorp verrijzen.
Het Olympisch Dorp was één van de grootste projecten van de Olympische Spelen 2004, en tegelijk ook één van de meest misrekende. Het dorp ligt in Acharnes, aan de voet van de berg Parnitha aan de noordkant van Athene en was het grootste woningbouwproject in Griekenland ooit. Het strekt zich uit over 124 hectare en bestaat uit 2.292 medium grote woningen (van elk ongeveer 120-130 vierkante meter oppervlakte). Kostenplaatje om en bij de 300 miljoen EUR.
Het dorp bestaat uit twee delen: een woondeel voor destijds het verblijf van ongeveer 17.000 atleten en scheidsrechters en een ander deel voor de uitbating van winkels, sport- en trainingsvoorzieningen. De bedoeling was ook om veel groene ruimtes te voorzien, waaronder onder meer een groot park. Na afloop van de Spelen werd het dorp overgeleverd aan de hulpverleners van de dienst Sociale Huisvesting en zouden er zich 10.000 Atheense gezinnen huisvesten. De nieuwe inwoners zouden kunnen werken en winkelen in de nieuwe kantoren en shoppingcentra en er zou een (Olympisch) museum komen, om toeristen aan te trekken.
Het hoofd van de dienst planning van de gemeente Acharnes, N.M. Georgakopoulos, gaf in 2008, vier jaar na de Spelen, een kritische presentatie over de stand van zaken en toekomst van het Olympisch dorp.
De 10.000 nieuwe gezinnen die het Olympische Dorp ondertussen betrekken, bestaan voornamelijk uit personen die sociale/aangepaste huisvesting hebben aangevraagd (mensen met economische problemen en/of een fysieke beperking (de huizen zijn zeer goed uitgerust voor mensen met een beperking, daar de deelnemers aan de Paralympics er ook verbleven)). Het sociale aspect van op die plaats een dorp te installeren, werd op voorhand echter niet of niet voldoende onderzocht, met het gebrek aan sociale cohesie tot gevolg (lees: het dorp is geworden wat het niet mocht worden: een ghetto voor de armen). – Uit eigen ervaring kan ik spreken van het gevoel van een spookstad – . Het neerplaatsen van gebouwen is immers niet voldoende om een stad te creëren. Noch het beloofde cultureel centrum, noch het museum, noch het centrum voor senioren, noch het shoppingcentrum, noch de cinema, noch de bibliotheek, noch cafés, noch banken, noch het postkantoor, kwamen er. De bouwwerken hiervoor voorzien, staan dus allemaal leeg. Daarenboven krijgen de inwoners te maken met weinig efficiënt functionerende scholen, een tekort aan kinderopvang en de vaststelling dat de afwerking van de balkons van hun woningen (tot 2008, op dit moment spreek ik 2015, en weet ik het niet) niet gebeurde. Ook worden de archeologische site, het groengebied en het landschap niet onderhouden.
De bedoeling van het vestigen van het Olympisch dorp in de regio, zou echter wel als bedoeling gehad hebben een nieuwe nederzetting te laten ontstaan ìn de gemeente, en niét erbuìten. Ze zou functioneren als een lokaal centrum voor de directe omgeving en zou een verbindende schakel vormen met de bredere regio. Het initiële (maar dus weinig overdachte) voornemen was dus te voorkomen dat het Olympisch dorp zou fungeren als aparte stad met het risico tot het verworden van een ghetto.
5) Op het terrein van de oude luchthaven in Elliniko werden drie tijdelijke (na de spelen voor afbraak bestemd) stadions gebouwd.
Gezien Athene groter werd, kwam de initiële luchthaven, Elliniko, uiteindelijk quasi middenin de stad te liggen, met veel hinder voor de omwonenden tot gevolg. Daarom verplaatste het vliegveld in 2001 naar Spata, net buiten het centrum. Het oude vliegveld zou een plaats voor ontspanning worden, met een park van meer dan 1000 voetbalvelden groot. Echter, de regering bouwde op het terrein drie grote stadions voor de Olympische Spelen, waardoor de aanleg van het park naar de toekomst verplaatst werd. Aan de bevolking werd beloofd dat de stadions na de Spelen zeker verwijderd zouden worden om alsnog het park aan te leggen. De stadions laten staan zou enorm hoge onderhoudskosten vragen en daarenboven worden de sporten die er tijdens de Spelen plaatsvonden, niet of nauwelijks door Grieken beoefend: basket en handbal, hockey en softball.
Boelmans en Wijnands schreven nochtans in 2003: “Elliniko over tien jaar: Na de Olympische Spelen zal het Olympisch complex bij Elliniko grotendeels verdwijnen. Er zal ruimte komen voor verschillende bedrijven die zich hier kunnen vestigen. Deze bedrijven vestigen zich graag dichtbij het park omdat het een mooie plek wordt om te zijn. Ook zal het park heel goed zijn verbonden met andere delen van de stad omdat deze verbindingen voor de Olympische Spelen zijn aangelegd. Door de komst van deze bedrijven zal er, ook na de Olympisch Spelen, werkgelegenheid blijven voor de inwoners van Athene.”
Huidige situatie: de stadions staan er tien jaar na de Spelen nog steeds, de groene ruimte laat dus nog steeds op zich wachten. Op dit moment worden vluchtelingen tijdelijk opgevangen in sommige van de gebouwen en is het een zwaar bewaakt terrein.
