Vandaag zouden we het kunnen omdopen tot “1:54”, want in het Verenigd Koninkrijk bezit de rijkste bovenlaag van 1% evenveel als de 54% onderaan de ladder. Of “10:45”, want  vandaag bezit 10% der Britten 45% van alle rijkdom. Het toneelstuk “Lay Off” waarmee John McGrath en zijn 7:84 Theatre Co. in de jaren zeventig  door het V.K. toerden, is dus brandend actueel.

Zonder grenzen

“Lay Off” (to lay off = ontslaan) verhaalt over de massale ontslagen die in het Verenigd Koninkrijk vielen toen de eerste mondialiseringsgolf in de jaren zeventig toesloeg in het kielzog van de zogenaamde oliecrisis.

Er was toen nog geen sprake van globalisering, maar los van de woordenschat lijken de fenomenen en oorzaken zeer goed op elkaar: een samenspel van nieuwe technologie, wetenschappelijke vorderingen en centralisering,  maar ook een daling van sociaal bewustzijn en solidariteit, de capitulatie van vakbonden en overheden voor het liberalisme, de winstzucht zonder grenzen.  

Wonder der wetenschap

Het kost dus maar een kleine inspanning om in 2016 te luisteren naar de opname van” Lay Off” die in 1975 als langspeelplaat werd uitgebracht. “Lay Off” is een goed voorbeeld van links theater uit die tijd: het is helemaal geen klassiek toneel, maar een mengeling van liederen, sketches, verhalen – en ook wel toneel natuurlijk.

”Lay Off” haalt in wezen de bekende verhalen over de vooruitgang en de welvaartsstaat onderuit. Niet zozeer door ze te verwerpen, maar door aan te tonen dat elke medaille twee zijden heeft. De toon is nogal ironisch. Zo wordt in “Thank You” kritiek geuit op de consumptiemaatschappij, al die vorderingen (wasmachines e.d.) waarvoor we Dank U moeten zeggen.

In “Science Is A Wonder”, wordt de keerzijde van de wetenschappelijke vooruitgang opgesomd, milieuvervuiling en kankerverwekkende stoffen bijvoorbeeld. “Working” behandelt de penibele werkomstandigheden van de mijnwerkers. Geen tien jaar later zou dit toneelstuk bijzonder actueel blijken te zijn:  in 1984 barstte de mijnstaking los en volgde een nooit geziene machtsstrijd die de  opkomst van het meedogenloze neoliberalisme inluidde. “Lay Off” klinkt ook nu als een soort voorspelling.

Radio 68 draait de volledige LP.

Eddy Bonte

 De uitzending   “Lay Off” door “7:84 Theatre Co. England” (LP,1975), op maandag 04 en dinsdag 05 januari, telkens om 1300 en 1700 uur in het programma “Free Speech / De Gedachten zijn Vrij” op  www.radio68.be “Free Speech * De Gedachten zijn Vrij” is een wekelijks programma van 1200 tot 2000 uur op maandag en dinsdag.

Radio 68 Radio 68 www.radio68.be is een niet-commerciële en onafhankelijke internetradio die opkomt voor bepaalde types muziek en woord die je zelden of nooit hoort in een samenleving waar enkel geld en glitter telt. Radio 68 wil ook de herinnering levend houden en focust daarom op zeldzame, vergeten, over het hoofd geziene, onterecht opzijgeschoven, niet-commerciële en door de media verbannen artiesten, genres en muziekjes.