Een doordeweekse dag
in een Vlaamse straat. Het contrast met de oude kasseien en gebouwen
is groot wanneer het scenario inzoomt op de moderne mens. We zien het
interieur van een kleine middenklassewagen met daarin luidruchtige
kinderen en zichtbaar moegetergde grootouders. Het geduld is op. Opa
zit aan het stuur, maar richt zich even tot de kinderen op de
achterbank, waardoor hij te laat een andere wagen opmerkt die een
parkeerplaats verlaat. Opa moet remmen, doet dat en vermijdt eventueel een
ongevalletje.

We weten dat deze kleine citroën handgeschakeld is,
één met een automatische versnellingsbak kan je namelijk niet in
gang duwen. Opa is dus vergeten zijn ontkoppelingspedaal in te drukken
bij het remmen, anders kan de motor niet stilvallen. Er is geen
enkele aannemelijke reden te bedenken waarom de motor daarna niet zou
willen aanslaan. De in de studio gemonteerde geluidsfragmenten impliceren een zeer zwakke
batterij, een onwaarschijnlijke suggestie die ook niet wordt
bekrachtigd door de continu even fel brandende dashboardverlichting
tijdens de startpogingen. Gesteld dat het geen electrisch maar een
electronisch probleem is, dan zou de wagen niet in gang geduwd
kunnen worden. Kortom, een technisch erg onwaarschijnlijk scenario.

Bovendien duurt het
tot er vijf (!) volwassen en een kind de kleine wagen helpen duwen eer
die in beweging komt. Niet moeilijk: Opa staat op de rem, zoals we
kunnen zien wanneer de brandende stoplichten even in beeld komen. De
economie staat op de rem, en de bankencrisis heeft aangetoond dat ook
banken en financiële instellingen ‘vergeten’ waren te ontkoppelen en
de motor hebben doen stilvallen. Het is de schuld van de
bankencrisis(en) dat onze nationale schuld na jaren van afbouw sinds 2009 zo gestegen is. Daar kan
marketing niks aan veranderen. We hebben al hard geduwd om de wagen
terug in gang te krijgen, maar de inzittenden worden dikker en dikker,
willen sneller en sneller. Dus moeten we nog harder duwen. Het is
niet zo dat mensen niet willen helpen, ze vinden dat anderen –
en soms ook zijzelf – meer hulp verdienen, meer aandacht. Niet alleen
de bestuurder en de inzittenden.

De enige ‘bad guy’
in het filmpje is de bromfietser. Niet de overstresste man, die naast
zijn opengesperde portier in de weg staat van de brommer en andere
weggebruikers. Niet alle idioten die claxonneren (verboden zonder
goede aanleiding bij stilstand). Neen, de bromfietser is de
boosdoener en wordt door opa overakterend vervloekt en door de jonge
held scheef nagekeken. Hoewel de grootvader eigenlijk mee de oorzaak
is van de onveilige situatie, vloekt hij op de plantrekker die
zijn weg vindt tussen de files, zij het misschien iets te vlot. Maar
opa is wel de idioot die de hele baan blokkeert, met zijn gestress,
zijn wagen, zijn opengesperde portier en zijn eigen.

Voor de Peter De
Roovers en andere ideologen binnen de partij en de meerwaardezoekers
tussen hun leden, wordt namens de N-VA door Bart De Wever verwezen
naar de Franse aristocraat Alexis de Tocqueville, die in de jaren
dertig van het 19e eeuwse VS de nog jonge democratie en het
kapitalisme in werking wilde zien – en daar met meestal
genuanceerde kijk over schreef en vaak profetische wijsheden over de
schaduwkanten van liberalisme en democratie uitte (het is maar wat je
wíl lezen en onthouden, nietwaar?). De gestrande wagen in het
filmpje is een verwijzing naar een gevallen boom die een weg
blokkeert, een graaggebruikt aforisme onder liberalen dat de
Tocqueville in één van zijn brieven vernoemde en volgens sommigen
daarmee zo ongeveer het tegendeel bedoelde van wat rechtse ideologen er
tegenwoordig van maken.
Woordvoerder en speechschrijver van Bart De Wever, Joachim Pohlmann,
wijdde er enkele maanden geleden een opiniestuk aan en stelde deze
slotvraag: “Of hebben wij het gewoon opgegeven en er ons bij
neergelegd dat de overheid ons leven veel beter kan leiden dan dat
wij dat zelf kunnen?” Zo!

Wie o wie zal de
auto – de boom – van de weg halen? Wie zet de eerste stap? Wanneer
wordt er initiatief genomen? In het filmpje pas wanneer een jongetje
van zo’n 10 jaar oud plots een beetje verliefd wordt op het meisje,
de kleindochter, die hem vanachter glas lieflijk toelacht. Het heldje
rukt zich los van de hand van zijn moeder en riskeert lijf, leden en
de gemoedsrust van zijn moeder om het prinsesje te redden. Hij
kijkt wel even naar links wanneer hij van tussen de geparkeerde
wagens de rijbaan op rent, maar van rechts had evengoed een
(snor)fiets kunnen komen in de nu wel erg chaotische Vlaamse straat. Als je niet beter wist, zou je trouwens al
even kunnen denken dat je naar een (dure) Kijk Uit!-aflevering aan
het kijken was. Zo meteen zou er een autoriteitsfiguur komen
verklaren dat de kijker voorbeelden had gezien van hoe het níet
moet. Daarna zou volgen wat er wel moet (kalm blijven, niet naast een
opengesperd portier in de weg gaan staan van tweewielers, naar links
én rechts kijken vooraleer je als voetganger de rijbaan betreedt, de
wagen bij panne rustig naar de kant duwen – dat kan gemakkelijk met twee volwassenen –, wegenhulp bellen, enzovoort). Even daarvoor hadden we
kunnen zien hoe de gestrande – nu ook weer niet zó oude opa –
net niet werd aangereden door een brommer en met veel misbaar van
lieverlee maar terug in de auto kroop. Waarmee de wagen opnieuw de
inerte boom van de Tocqueville werd.

De goed
geassimileerde zwarte – hij heeft weliswaar een lang Afrikaans
kapsel, misschien een rastakapsel, maar hij wérkt tenminste – mogen
we van de jongens en meisjes van Brandhome* gerust ‘Mauro’ noemen. In
het scenario is Mauro om ongekende redenen op de stoep houten
paneeltjes in ‘t kanariegeel aan het schilderen. Hij kan bezwaarlijk
een nette schilder genoemd worden. We zagen al dat zijn oortelefoon
en de ladder tegen de gevel gedeeltelijk onder de gele verf zaten. En
alléén gele verf, geen andere kleuren. We kunnen dus aannemen dat
de jongeman voor de eerste keer schildert, of uitsluitend in het
kanariegeel, anders vallen die details niet te verklaren, noch het
gegeven dat zijn beide handen
volledig en gedurig onder de verf zitten, zodat de gestrande auto
getooid wordt met zijn handafdrukken. In
gele verf! Ben eens
curieus of de gemiddelde
Vlaamse opa / autobezitter
daar gelukkig mee zou
zijn. Mauro kon er in het
filmpje alvast mee lachen, terwijl hij de schouders ophaalde.
Daarvóór
was het hem blijkbaar nog niet opgevallen dat zijn handen dropen van
de gele verf. Rare jongens, die rasta’s.

Het
hele filmpje wordt verder uitgemolken in spin-offs van een halve
minuut, vanuit het
gezichtspunt van de andere ‘helfies’. Daartussen zit ook Ella, een
jonge vrouw die op enkele
seconden een paar keer met een andere wagen stilvalt,
niet omdat er vervelende kinderen op de achterbank haar afleiden,
maar omdat ze niet kan rijden. Ze zit dan ook in een leswagen. Zoals
Mauro nooit eerder een dag geschilderd had, hopen we, zo waren het voor haar de eerste moeizame uren achter het stuur. Wanneer
we Ella uit de leswagen zien stappen om helfie te worden, mogen we
dan ook
heel blij zijn dat ze oftewel alweer de motor deed afslagen bij het tot stilstand komen,
ze
eraan gedacht had om
de versnellingsbak in neutraal te zetten vooraleer uit te stappen, of
dat de instructeur goed bij de pinken was. Voor ‘t zelfde geld waren
de benen van de kleine held verbrijzeld als
gevolg van nóg
een vergeten ontkoppelingspedaal.

De
N-VA trekt een miljoen euro uit
om een zogezegd positieve metaboodschap
te brengen – omdat de
mandatarissen die niet willen
brengen. In werkelijkheid
brengt de campagne krèk dezelfde keiharde liberale
boodschap. Clichés
worden herbevestigd,
roekeloos gedrag wordt
verkocht als heldendom en
iederéén
moet een held zijn, een helfie; helpen om de stilgevallen auto terug
in gang te duwen, die niet zo subtiel staat voor de economie. En weer
wordt iedereen gevraagd om zo hard mogelijk te duwen en alles te
geven, terwijl de mensen in de wagen, de échte selfies – zij die de economie in
handen hebben – blijven zitten
en geduwd worden.

*
Eric Saelens, de oprichter en
creatief genie achter het merkenmerk, heeft een gratis te verkrijgen
boek geschreven over ‘zijn’ verkiezingscampagne van de N-VA in 2014.
In één zin legt hij zijn eigen boom op de weg: “Daar sta
je dan. Met enkele honderdduizenden euro’s te spenderen, en niemand
die het wil verdienen.”