Verandering is dringend nodig, en we bevinden ons op een kantelpunt. Wie wil bijdragen aan verandering, vraagt zich misschien af hoe dat te doen. Er is niet maar één weg, maar gegeven het belang van het lokale, is lokale verandering een weg om te bewandelen. Kleine(re) lokale acties kunnen zich verspreiden en een systemische impact hebben. Een overzicht van mijn allerkleinste verzetsdaadjes.

Heer in het verkeer

Je moet eens rondkijken, in het verkeer. We zitten toch wel vrij grimmig achter het stuur. Ernstige koppen, strakke lippen, snel getoeter, agressieve maneuvers. Uiteraard zitten we achter het stuur zoals we zijn: behoorlijk gestresseerd. Dat de snelheid waarmee de tredmolen draait enkel afhangt van de snelheid waarmee we er zelf in willen lopen, is een onderwerp voor een andere gelegenheid.

Ik rijd, mede onder aanmoediging van enkele boetes, met plezier de maximumsnelheid. Dat is dan zone 30 in een zone 30. Iemand die het in z’n hoofd haalt van niet de maximumsnelheid aan te houden, steek ik niet per sé voorbij, en ik blijf er ruim achter. Life in the slow lane betekent ook op de autostrade 110 gaan rijden rechts. 20% verschil in slijtage, ongeveer gelijk aankomen, vaak stukken minder harmonicastress.

Maar het meest geniet ik van te stoppen voor zwakke weggebruikers. De verbaasde blik van de fietser aan het fietspad met voorrang die hij nooit krijgt, de glimlach van een oude dame die over het zebrapad gaat, zelfs het handgebaar van de autobestuurders aan de school die ik laat inritsen, van allemaal word ik zelf goedgezind, en ze kosten niets.

Ik wuif naar bekenden, steek m’n hand op naar busschauffeurs en mijn duim naar gemeentewerkers en de mannen van de vuilkar. Een begroeting terug is een bevestiging dat ik besta.

Kassavraagjes

Ik heb de vreemde gewoonte van mijn geld enkel uit te willen geven op plaatsen waar de mensen die er werken deftig behandeld worden. Dus probeer ik dat te weten te komen. Ik vraag me af hoe het zou voelen om in hun plaats te zijn en hun werk te doen en vraag hoe het gaat. Je zegt al snel “prettig weekend” tegen iemand die nog bijna anderhalve dag moet werken.

In de supermarkt begon ik zo te praten met een kassierster. Ze is opvallend welgezind, en slaat gemakkelijk een praatje. Zo kwam ik te weten dat nieuwe werknemers in een regime terecht komen waar ze een heel pak van de voordelen van hun oudere collega’s niet hebben. Ook krijgen ze de meer ondankbare uren. Je kan de toekomstige stress-gerelateerde problemen voorspellen. Een collega van haar durfde dan weer haar loon zeggen. 17 jaar dienst bij Carrefour, 1400 euro netto voor een fulltime. Ik probeer de rekening van een gescheiden vrouw met twee kinderen te maken. Does not compute.

Dus zal ik waar mogelijk mijn aankopen verleggen. De kip en vis van een lokale slager gedragen zich héél anders bij het koken en smaken ook anders. Er is hier een geweldige bioboer, ik leerde al wat vegetarisch lekkers klaarmaken. Daar de juiste prijs voor betalen, kost me tijdelijk meer maar zal er voor zorgen dàt er nog lokaal en deftig werk bestaat voor mijn kinderen.

Het verbaast me altijd mateloos dat we met pakweg vijf in de rij staan, en iedereen staat maar te denken “godver, laat het vooruitgaan alstublieft” en dat ook uit te stralen, in stilte. Maar als je dan een kassapraatje houdt, heb je wel een klein publiekje. Dus een afsluitende zin, luider want van ver, wordt door heel wat mensen gehoord. “Sterkte”, bijvoorbeeld, als de nieuwe organisatie volledig niet doorgesproken blijkt met de werkgevers. Ja, wie geeft haar of zijn werk eigenlijk?

Verandert dat wat? Collega’s van haar maken nu kennis met mij, en van naar de winkel gaan word ik goedgezind (ook als het enkel voor katteneten is). Verder denk ik altijd dat zelfs het kleinste verzet nooit zinloos is. Andere mensen krijgen er ideeën van. Wie weet praat een ander eenzaam iemand nu wél met de kassierster en voelt zich ook net dat tikje beter.

Glimlach

 Ik kijk mensen altijd in de ogen als de gelegenheid zich voordoet. Sinds enkele jaren durf ik daar ook een ongegeneerde glimlach bij doen. Ik geef toe dat een aantal vrouwen en ook wel enkele mannen dan nors terugkijken. Maar veel vaker volgt een glimlach terug. De volgende keer glimlacht de andere eerst naar jou en dat is altijd een kleine zonnestraal. De drempel voor een klein startvraagje om kennis te maken is ook verlaagd.

Compliment op een onverwacht moment

Het zijn blijkbaar vrij onzekere tijden, als je ziet hoe ongerust in de toekomst en gewond onze jongeren zijn. Er zijn meerdere crisissen die zich vrij gelijktijdig voordoen, dus er is enige reden voor onrust. Bijgevolg is de kleur van veel wat we horen donker en de toon negatief. Een compliment op een onverwacht moment heeft dan een grote positieve impact.

Zo zag ik hoe veel ouders bij het uitwuiven van de bus die op sneeuwklassen vertrok erg emotioneel waren. Je wéét gewoon dat iedereen aan Sierre denkt. Weet je nog, Sierre, en hoe we even verenigd waren?

Dus toen mijn zoon erg enthousiast terugkwam en ik zag hoeveel moeite de leerkrachten zich getroost hadden (elke dag bloggen voor de overbezorgde ouders), en me realiseerde welk een verantwoordelijkheid die juffrouwen dragen in hun vrije tijd, moest ik een compliment geven. Zo iets dat je vaak denkt, maar niet doet.

Ik schreef dus een welgemeend compliment naar de directie, met vermelding van alle juffen waarvan ik vond dat ze mijn (gevoelige, verlegen) zoon een duwtje hadden gegeven. Ze ging het inkaderen, zei een juf die ik vermeldde. Het is zoals Bilbo Baggins zegt: “It’s a dangerous business, Frodo, going out of your door. You step into the Road, and if you don’t keep your feet, there is no telling where you might be swept off to.””. Geef één compliment en kijk wat er gebeurt.

Dislocaties

 Dislocaties, een term uit de materiaalkunde,  zijn kleine weeffoutjes in een regelmatig opgebouwde structuur.

Wanneer een structuur onder spanning gezet wordt, blijkt breuk niet op te treden door het gelijk verscheuren van alle bindingen tussen atomen in twee vlakken.

Het volstaat om één kleine opbouwfout in de structuur te hebben, die zich vrij doorheen de structuur kan bewegen, om breuk te krijgen. Dat gebeurt bij veel lagere spanningen dan wanneer je alles tegelijk probeert te breken. Denk aan hoeveel makkelijker het is een blad te scheuren startend van een klein scheurtje aan één kant dan door het vlak in twee te trekken.

Als we niet willen dat de structuur die onze samenleving is, breekt onder te hoge spanning hebben we er misschien baat bij kleine dislocaties te gebruiken. Ze zijn altijd aanwezig, maar bewegen enkel onder spanning.

Gegeven de actuele spanning op de structuur die onze samenleving uiteindelijk is, is er nu momentum voor klein verzet om snel uit te zaaien. Scheurtjes (cracks) groeien.

Ring the bells that still can ring
Forget your perfect offering
There is a crack in everything
That’s how the light gets in.

(Leonard Cohen – Anthem)