In Europa mogen we geen klimaatmaatregelen nemen want anders worden onze bedrijven weggeconcurreerd door de Aziaten. Tegelijkertijd halen onze logistieke bedrijven, baggeraars enz. alles uit de kast om in Azië een graantje mee te pikken van de economische ontwikkeling die onze eigen bedrijven plat concurreert. Elke glimlach van de prinses naar een Aziatische beleidsverantwoordelijke kost handenvol jobs in België, terwijl we ondertussen machteloos moeten toekijken naar de opwarming van de aarde.
Het hoofddoel van de handelsmissies bestaat er in om deuren te openen voor de Belgische exportbedrijven in het buitenland. Hierdoor kunnen ze hun activiteiten in België versterken. Dit is bijzonder nuttig en noodzakelijk om onze welvaart te vrijwaren. We zien echter dat steeds meer van die export vervangen wordt door import met alle gevolgen voor de concurrentiepositie van onze bedrijven. Deze verschuiving van het economisch zwaartepunt van de wereldeconomie richting Azië en de Pacific is een structurele evolutie. De productie volgt de vraag. Met enige vertraging volgt ook de kennis de productie met alle gevolgen op middellange en lange termijn. In Europa wordt hard gewerkt om het aandeel van de industrie in het BBP terug op te trekken naar 20%. Ook Vlaanderen werkt aan industrieel beleid om de industrie te ondersteunen.[1]
Indien men het heeft over industrieel beleid komt keer op keer het milieu en klimaatbeleid in het vizier. De argumenten die aangehaald worden om een rem te zetten op het Europese, Belgische en Vlaamse klimaatbeleid zijn vaak terecht. Indien er in Azië geen gelijkaardig klimaatbeleid komt leidt dit alleen maar tot een verplaatsing van de emissies, geen vermindering (dit wordt carbon leakage genoemd). Het klimaat is er niet mee gediend en wij verliezen onze bedrijven en de jobs. Moeten we dan maar onze ogen sluiten voor de klimaatopwarming? Moeten de toekomstige generaties en de mensen in het Zuiden en het Noorden, die nu al hard getroffen worden door droogte en overstromingen, opdraaien voor onze wanhopige pogingen om onze concurrentiepositie te bewaren?
Vakbonden van over heel de wereld vinden van niet. There will be no jobs on a dead planet. Er is maar één oplossing: een gelijk speelveld voor alle bedrijven over heel de wereld. Dezelfde effectieve klimaatmaatregelen voor onze bedrijven en voor die in Azië en de rest van de wereld (om de VS niet te vergeten!). Ook de bedrijven zeggen dat ze zo’n level playing field willen. We stellen alleen vast dat hun stem heel luid klinkt om het klimaatbeleid bij ons af te bouwen. Het recente pleidooi van Business Europe om het Europese milieubeleid op de schop te zetten is maar één voorbeeld. We horen de bedrijven veel minder indien het gaat om op internationaal niveau tot een effectief en bindend klimaatakkoord te komen. Dit is spijtig, want hun stem weegt bijzonder zwaar in de beslissingen van de beleidsmakers.
Zo komen we terug bij de handelsmissie van prinses Astrid. Welke deelnemer aan de handelsmissie (beleidsmaker of bedrijfsleider) heeft er gepleit voor een sterk klimaatengagement van de Aziatische gastheren? Waarom wordt de prinselijke charme niet ingezet om de Aziatische beleidsmakers te overtuigen van de nood aan een sterk internationaal klimaatakkoord? Eerder het omgekeerde leek aan de orde. Zo is het zeer de vraag wat de bijdrage tot het klimaatbeleid zal zijn van de twaalf contracten die afgesloten werden om meer palmolie in te voeren uit Maleisië. Zo lang het economisch en het handelsbeleid business as usual is, maakt het klimaatbeleid geen kans op vooruitgang.
Toch zijn er zeker tekenen van hoop voor de klimaatconferentie die volgende week start in Lima. Het vijfde rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change heeft de boodschap van de klimaatwetenschappers duidelijker dan ooit laten klinken. Ban Ki-moon, de secretaris-generaal van de Verenigde Naties, heeft met zijn klimaattop in New York het klimaat terug op de agenda van de beleidsmakers gezet. Dit gebeurde later ook op de G20 in Canberra, Australië. Maar vooral is er het akkoord dat de Amerikaanse president Barack Obama en zijn Chinese ambtgenoot Xi Jingping afsloten. Dat geeft een beetje hoop voor de internationale klimaatonderhandelingen. Ondertussen blijft er brede steun vanuit de samenleving voor een sterk klimaatbeleid. Op 21 september 2014 vond in New York met zo’n 311.000 deelnemers de grootste klimaatbetoging ooit plaats.
Bij die betogers waren ook veel vakbondsvertegenwoordigers. Vakbonden van over heel de wereld pleiten voor een ambitieus klimaatakkoord dat moet afgesloten worden op de klimaatconferentie in Parijs volgend jaar. Om tot dit akkoord te komen moet er tijdens de conferentie in Lima een tekst op tafel komen waarover onderhandeld kan worden. Samen met de Belgische middenveldorganisaties hebben we onze eisen voor dit akkoord op papier gezet. We vragen duidelijke engagementen van de Belgische beleidsmakers inzake emissiereductiedoelstellingen en klimaatfinanciering. Met de internationale vakbonden hebben we ook onze bekommernissen op tafel gelegd. Die zijn klaar en duidelijk: ambitieuze klimaatdoelstellingen gekoppeld aan een kader om de transitie naar een koolstofarme economie op een sociaal rechtvaardige manier te laten verlopen. Er is nood aan een ‘rechtvaardige transitie’. Dit moet erkend worden in de teksten voor het nieuwe klimaatakkoord.
Bert De Wel is raadgever op de Studiedienst van het ACV
[1] Het ACV heeft zijn visie uitgewerkt in een groenschrift over de toekomst van de industrie. https://www.acv-online.be/acv-online/Themas/toekomst-industrie/de-industrie-een-toekomst-geven.html
