PreCOP Social Venezuela - juli 2014

Venezuela in de bres voor een sociaal klimaatbeleid

dinsdag 22 juli 2014 12:56
Spread the love

Vorige week discussieerden tweehonderd vertegenwoordigers van
internationale en nationale sociale organisaties op uitnodiging van de
Venezolaanse regering over de sociale aspecten van het klimaatbeleid. Met dit
initiatief, PreCop Social genoemd, omdat het plaats vindt in de aanloop naar de
klimaat-Cop in Lima, wil Venezuela een platform geven aan alle sociale groepen
om hun stem te laten horen in de klimaatonderhandelingen. Samen bespraken ze
een tekst die op tafel gelegd zal worden op de klimaattop van Ban Ki-moon in
New York in september en op de klimaatconferenties van Lima en Parijs. Hierbij
mijn persoonlijk verslagje als deelnemer aan dit merkwaardig evenement waar ik het
Internationaal Vakverbond (IVV) vertegenwoordigde.

Waarom doet een arm land zoals Venezuela de moeite om voor honderd
buitenlandse en honderd binnenlandse gasten vliegtuigtickets en verblijf in een
vijfsterrenhotel te betalen? De Venezolaanse minister van leefmilieu, Miguel
Leonardo Rodriguez, gaf dit duidelijk aan bij de start van de conferentie. In
de officiële klimaatonderhandelingen zitten de vertegenwoordigers van de landen
aan tafel. Sociale en milieuorganisatie krijgen op het einde van een
conferentie vijf minuten tijd om hun mening te geven. Op dat ogenblik is alles
al beslist en zijn de ministers hun koffers al aan het pakken om naar huis te
vertrekken. De Venezolaanse regering ziet dit anders, zij zijn overtuigd van el poder del pueblo organisado, de macht
van het georganiseerde volk. Volgens hen hebben middenveldorganisaties een
belangrijke rol te spelen om tot een sociaal rechtvaardig en effectief
klimaatbeleid te komen. Als vakbonden zijn daar helemaal mee akkoord. Kijk naar
ons werk met de Klimaatcoalitie om
maar één voorbeeld te noemen.

Naast deze zeer lovenswaardige intenties zijn er natuurlijk
nog meerdere redenen waarom de Venezolanen dit initiatief namen, verder meer
daarover. Maar, met goede intenties alleen maak je nog geen goede conferentie.  Het resultaat van de tekst werd in belangrijke
mate bepaald door de achtergrond van de deelnemers. Die was niet zo evenwichtig. Door visa
en ticket-problemen waren er bv. amper Afrikanen. De Environmental Justice organisaties en de links georiënteerde ontwikkelingsorganisaties waren bijzonder
ruim vertegenwoordigd. De vakbondsdelegatie bestond uit één persoon,
ondergetekende. Er waren zeer veel vertegenwoordigers van Venezolaanse sociale
organisaties die met milieu bezig zijn. Er was niemand van de Venezolaanse
vakbonden (omdat ze niet tot het kamp van de regering behoren).

De tekst
die via discussies in werkgroepen vastgesteld werd bevat duidelijke taal over
de rol van lokale gemeenschappen, kleine landbouwers, inheemse volkeren,
vrouwen, enz. in de strijd tegen de klimaatopwarming. El  buen vivir (het goede
leven) wordt als alternatief samenlevingsmodel naar voor geschoven. Het concept
komt van voormalig President Chavez. Er wordt gepleit voor een revolutionaire
tegencultuur en gesteld dat de rechten van Moeder Aarde voorrang moeten krijgen
op neoliberale maatregelen, economische globalisering en het patriarchaat. In de
tekst staan sterke veroordelingen van het huidige dominante liberale
economische model als oorzaak van de klimaatopwarming en de grote ongelijkheid.
De rijke landen krijgen een stevige veeg uit de pan. “Valse oplossingen” voor
de klimaatopwarming, zoals biobrandstoffen, grote dammen, nucleaire energie en
marktinstrumenten worden sterk veroordeeld.

Over de rol van werknemers is de tekst ontgoochelend zwak.
Slechts één paragraaf met een verwijzingen naar sociale bescherming en sociale
dialoog, niets over waardig werk of de bescherming van fundamentele
arbeidsrechten. Indien ik niet had geprotesteerd had er zelfs niets in
gestaan… 

Het gebrek aan syndicale kennis van de Venezolaanse
organisatoren (ze hebben zich expliciet verontschuldigd) doet natuurlijk niets
af aan de goede stukken over vrouwenrechten, inheemse volkeren, enz. en evenmin
van het belang van het event. Een echte evaluatie kan echter pas gemaakt worden
indien de dynamiek van Margarita ook effectief kan doordringen in de officiële UNFCCC-onderhandelingen.
Dit zal o.a. moeten blijken op de tweede zitting van de Social PreCop die in
november plaats vindt. Dan zal de tekst voorgelegd worden aan de ministers en
onderhandelaars van de landen. Het zal geen sinecure zijn om het vaak
revolutionaire taalgebruik te vertalen naar de realiteit van de
onderhandelingen. Het zal er ook op aankomen of de Venezolanen steun krijgen
voor hun initiatief van andere landen; ook landen buiten de klassiek
bondgenoten Bolivia en Cuba uit de ALBA-groep. Deze keer hebben ze expliciet
het aanbod voor hulp van het UNFCCC-secretariaat, Frankrijk, Polen en Peru
afgewezen.

Tot slot mogen we ook niet blind blijven voor het politiek
gebruik (intern en internationaal) dat Venezuela maakt van dit event. Na de
verkiezingen van april 2013, waarbij Maduro won met 1,5% verschil, blijkt het
land enorm verdeeld te zijn. Er zijn zeer grote problemen
voor de bevolking om aan basisproducten zoals toiletpapier, zeep en shampoo te geraken. Er is meer dan 60%
inflatie
, een zwarte markt voor de nationale munt, enz. Om de macht en het
prestige van het regime op te krikken werd onze conferentie rechtstreeks
uitgezonden op TV. Buiten op straat voor het hotel stonden aanhangers van de
regering te manifesteren ter ondersteuning van de ministers die deelnamen aan
de conferentie. Betaald door de regering volgens de taxichauffeurs die iets
minder fan bleken te zijn.

Als bezoeker ter plaatse krijg je wel een meer genuanceerd
beeld van het land. Een deelnemer uit El Salvador was verwonderd dat er nergens
wapens te zien zijn, niet aan de luchthaven, niet voor het hotel, noch voor
banken of andere gebouwen. Een lokale journaliste die verslag uit bracht over de conferentie was op een
erg realistische wijze kritisch voor de regering. Zelfs de medewerkers van de
regering op de conferentie waren bijzonder open en kritisch over de problemen
van hun land. Toch blijft het voor een rationele en nuchtere (?) Vlaming een vreemde ervaring om het revolutionaire
vuur en de personencultus van de Venezolanen te zien. In geen enkele speech
ontbrak een verwijzing naar El lider
eterno,
Hugo Chavez. Elke keer als zijn naam werd vernoemd was er
luidruchtig applaus (vooral) bij de Venezolanen. Het gros van de deelnemers aan
de conferentie ging alvast met opgeladen revolutionaire batterijen terug naar
huis.

De volgende grote stop is de klimaat-top van Ban Ki-moon in september en de COP in Lima in december. Laat ons hopen dat el poder
popular latino
een stevige duw kan geven aan een meer rechtvaardig en
sociaal klimaatbeleid.

Bert De Wel, Raadgever studiedienst ACV

take down
the paywall
steun ons nu!