Eén dag per jaar is een Vlaamse studentenstad het podium voor twee kemphanen. Dan staat rechts tegenover links of, in hun bewoordingen, “fascisten” tegen “anarchisten en communisten”. Op 20 maart was het opnieuw de beurt aan Antwerpen.

Elk jaar is het een strijd: welke betoging was het grootste, wie brulde het luidst? Niet zelden komt het tot schermutselingen. Toch is het al te simpel om iedereen die meeloopt in dezelfde hoek te plaatsen. Wel had de stad Antwerpen duidelijk nagedacht over de trajecten van beide betogingen. Er zou zich geen gelegenheid voordoen om elkaar te treffen. De anti-NSV-betoging vertrok aan het station van Antwerpen-Berchem, terwijl de NSV-optocht plaatsvond in de studentenbuurt in hartje Antwerpen.

Geen tronen blijven staan

De afkorting NSV staat voor Nationalistische Studentenvereniging. Ze telt zeven autonome afdelingen aan Vlaamse universiteiten en hogescholen. De voornaamste eisen zijn de oprichting van een onafhankelijke Republiek Vlaanderen met Brussel als hoofdstad, afschaffing van de faciliteiten in de rand rond Brussel en de teruggave van enkele gebieden in Henegouwen, Waals-Brabant en Luik (zoals Komen, Moeskroen, Edingen, Overmaas, …)

Daarnaast verwerpt de NSV het federale karakter van Europa en is voorstander van een samenwerking op basis van een intergouvernementele werking. De macht ligt dan bij landen en niet bij een overkoepelende organisatie. Op maatschapelijk vlak kunnen de standpunten van de NSV conservatief genoemd worden. Zo is het huwelijk een verbintenis tussen man en vrouw. Abortus wordt alleen toegestaan in zeer uitzonderlijke gevallen.

De optocht, want het is een vertoon dat naast een protestmars ook gaat om gezien worden, draagt elke keer een ander thema. Dit jaar was dat een aanklacht tegen de Belgische monarchie als instelling.

“Allemaal gekloot door dezelfde politiek”

Aan de andere zijde spreekt de organisatie over 500 enthousiastelingen, terwijl de politie het hield op ongeveer 250 anti-NSV-betogers. Zoals elk jaar is de tegenmanifestatie een initiatief van enkele maatschappelijke bewegingen, zoals Blokbuster, Actief Linkse Studenten (gelieerd aan de LSP) en het Anti-Fascistisch Front. 

Een groot deel van de aanwezigen behoort dus tot een organisatie met een duidelijke boodschap. Laurent zei: “De reden waarom ik hier ben is héél breed, niet alleen tegen de NSV, maar ook tegen het bestaan van een maatschappelijke voedingsbodem voor extreemrechts. Het fascisme is geen meningsuiting maar een misdaad, dat hebben we gezien in de jaren ’30. De NSV stelt zich tegenwoordig low profile op vanwege de electorale wind in de zeilen die de Vlaamse Beweging momenteel heeft. Dat verandert echter niets aan hun haatdragende en geweldadige achtergrond.”

Maarten voegde eraan toe: “Het echte karakter van de NSV zie je aan de organisaties waarmee ze zich identificeren. Zo nodigenden ze een spreker uit van Casa Pound, een Italiaanse groep die zichzelf omschrijft als ‘fascisten van de 21ste eeuw’. Eerder werden Udo Voigt, voorzitter van de Duitse neofascistische partij NPD, en de Britse Holocaustontkenner Nick Griffin uitgenodigd. Het maatschappelijk en economisch deficit is een voedingsbodem voor extreemrechts, kijk maar naar Griekenland. Dat willen we vandaag duidelijk maken.”

Niet iedereen die aanwezig was op de betoging deed dat vanuit een politieke overweging of wist van het bestaan van de NSV. Sommigen mensen kwamen uit interesse, of om zich uit te spreken tegen racisme. Zoals Dinojan: “Er zijn veel mensen die geen respect voor elkaar hebben, die niet als broeders en zusters willen samenleven. Ik ben niet politiek actief en ken de NSV niet, ik ben hier voor een sociale strijd tegen racisme. Op mijn school Heilige Familie Sint-Willebrord zijn er veel mensen die zoals ik een anderstallige achtergrond hebben. Mijn leekrachten hebben mij aangespoord om sociaal geëngageerd te zijn.”

“Vlaanderen alles, Belgiqueske niekske”

In het hart van de Antwerpse studentenbuurt verzamelde de NSV voor haar jaarlijkse mars. Het ging er beduidend grimmiger aan toe dan in Berchem. Omstanders keken vol ongeloof naar de Vlaamse vlaggen en slingerden verwijten naar de demonstranten. Op een bepaald moment daalden zelfs eieren neer op de passerende optocht. Maxim verklaarde: “Ik ken de NSV niet, maar dit voelt aan als een politieke mars van extreemrechts, zeker als ik naar de slogans luister. Zolang het er maar een honderdvijftigtal zijn, vind ik het niet erg. Als binnenkort de straten vollopen is het wel beangstigend.”

Zelf trekken de NSV’ers zich niet veel aan van de verwijten. Voor hen staat het Vlaams nationalisme voorop, de aantijgingen van links zijn niet onderbouwd. Zo denkt Jeroen erover: “Ik vind dat elk volk het recht heeft om over haar eigen lot te beschikken. Wij zijn misschien radicaal in de zin dat we vasthouden aan onze principes en geen nodeloze compromisen willen sluiten. Wij zijn echter totaal niet racistisch of geweldadig. De mensen kunnen overal waar wij gaan zien dat we geen neo-nazi’s zijn. Wij zijn een democratische organisatie die ook sociaal-economische standpunten formuleert, en die hebben vaak een vooruitstrevend en progressief karakter.”

In de optocht liepen niet alleen mensen mee die lid zijn van de NSV. Andere organisaties met een verwant gedachtegoed waren ook naar Antwerpen afgezakt. Iemand die liever anoniem wll blijven, legde uit: “Ik ben lid van Voorpost en we zijn vandaag met een delegatie naar hier gekomen omdat we vinden dat alle volkeren recht hebben op zelfbeschikking, ook de Catalanen, de Bretoenen en anderen. Wij streven daarnaast voor een vereniging tussen Vlaanderen en Nederland, de Vlaamse onafhankelijkheid is daar een opstap van. Het fascisme verwerpt zelfbeschikking, Voorpost wenst zich dus niet te associëren.”

Slotbetoog

De sfeer bij de twee optochten door Antwerpen was totaal verschillend. Bij de ant-betogers werd de term “journalist” onthaald op schroom. Sommige aanwezigen antwoordden liever niet en bedankten voor de micro onder hun neus. Omstanders kwamen nieuwsgierig kijken uit hun ramen of stopten om akte te nemen van het schouwspel. 

Bij de NSV-optocht was er begeleiding van politie-agenten én beveiligingspersoneel van de organisatie Voorpost. Op de term “journalist” werd argwanend gereageerd. De media is voor velen deel van het probleem. Ze zouden deel uitmaken van het establishment dat barrières oplegt en ze zouden de spreekbuis zijn van de gevestigde orde.

Beide optochten eindigden met een slotbetoog. Het ene trachtte front te maken tegen de besparingsdrift die door Europa gonst en die een voedingsbodem zou zijn voor extreemrechts. Aan de andere kant van de stad weerklonk een oproep om te stemmen op partijen die een einde willen maken aan de monarchie, die totaal geen voeling zou hebben met de meerderheid van het volk.