Maar drie maanden later doet de partij er wel alles aan om, nog voor haar congres, een aantal tekstwijzigingen met een sociaal karakter in de spotlights te zetten. Waren de oorspronkelijke congresteksten dan toch niet zo sociaal? De vraag stellen is ze beantwoorden.

Oorspronkelijke teksten

De oorspronkelijke teksten toonden de ware aard van de huidige N-VA. De teksten zijn opgemaakt door de studiedienst in samenspraak met enkele topparlementairen. Daarin was er geen plaats voor maatregelen gericht naar diegenen die het moeilijker hebben. Ook was er geen plaats voor maatregelen gericht naar diegenen die het meer dan goed hebben en wel een extra steentje zouden kunnen bijdragen. Bij de bespreking van de congresteksten vóórdat ze publiek gemaakt werden vonden sociale amendementen geen ingang. Integendeel, de Europese minimumstandaarden en maatregelen op Europees niveau om sociale dumping tegen te gaan, die eerst wel in de tekst stonden, dienden in deze bespreking te wijken voor een passage die zich uitsprak tégen sociale minimumstandaarden, tégen Europese minimumlonen, …

Tactische bijsturingen

Oorspronkelijk richtten alle financiële maatregelen in de teksten zich naar de hogere middenklasse en de bedrijven. Niets bleef over voor diegenen die het moeilijker hebben. Ook het arbeidsrecht werd volledig herschreven in functie van de bedrijven en tegen de werknemers. Het was voor mij de reden om de deur dicht te trekken. Met dergelijke asociale teksten wilde ik me niet vereenzelvigen. Nadat (en doordat) ik de deur onaangenaam hard had dichtgetrokken, werd wel de verhoging van de 50% schijf in de personenbelasting (voor grootverdieners) nog snel uitgebreid naar de middenklasse door ook de 45%-schijf af te schaffen. Dat was, toen de kritiek kwam, hét grote tegenargument van de N-VA dat de partij toch wel sociaal was (al bereikte men zelfs met deze uitbreiding van de doelgroep nog steeds niet de Vlamingen die het financieel moeilijker hebben). De kritiek dat de partij sociale afbraak zou organiseren bleef echter aanhouden. Dus wordt nu voor een tweede keer bijgestuurd en richt men zich nu dan uiteindelijk toch op diegenen die het echt moeilijk hebben met een verhoging van de leeflonen (weliswaar onder voorwaarden) en de allerlaagste lonen …

Wie? Een kwestie van geloofwaardigheid

De partij stelt zich nu schijnbaar meer fatsoenlijk op naar het (te) grote deel van de bevolking dat vandaag de dag, met of zonder werk, de eindjes moeilijk aan elkaar kan knopen. Maar verandert er nu fundamenteel iets aan de zaak? Voor mij niet. Een paar zinnen op papier veranderen is eenvoudig en vrijblijvend. Ze praktiseren is nog iets heel anders.

Wie van de kopstukken van de N-VA ziet u deze sociale punten ter harte nemen? Bart De Wever, Ben Weyts, Philippe Muyters, Siegfried Bracke, Steven Vandeput, Theo Francken, Liesbeth Homans, Jan Jambon? Of de donkerblauwe nieuwkomers van de laatste maanden Johan Van Overtvelt, Annick De Ridder, …? Het zijn wel zij die deze punten zullen moeten verdedigen als er regeringsonderhandelingen zijn. Ziet u hen dat doen? Bart De Wever bij de sociaal-economische besprekingen in de bres voor hogere leeflonen, maatregelen voor kleinverdieners, …? Neen, ik denk dat er andere prioriteiten zullen gelegd worden …

Het verleden

Het sociaal-economische programma van de partij was bij de oorspronkelijke congresteksten al een sprookje: veel beloftes waar een zwaar prijskaartje aan vasthangt (met vooral de verlaging van de vennootschapsbelasting en de aanpassingen voor de hogere inkomensschijven in de personenbelasting). Nu zijn daar nog wat mooi klinkende beloftes inclusief prijskaartje aan toegevoegd, een paar honderd miljoen euro hier, een paar honderd miljoen euro daar. Sinterklaas is opnieuw in het land … en nu gelukkig ook voor diegenen die het moeilijker hebben.

Maar Sinterklaas bestaat jammer genoeg niet. Straks moeten er dus weer keuzes gemaakt worden, moet de vinger op de knip … en wat zal er dan sneuvelen? We weten al wat er deze legislatuur gesneuveld is. Haar enige twee sociale speerpunten (de extra kindpremie en de Vlaamse hospitalisatieverzekeringen) die trouwens ook in het Vlaams regeerakkoord stonden, werden allebei opgeofferd door de N-VA. “Door de crisis is extra sociaal beleid geen prioriteit”, zo klonk het toen. Nu plots weer wel?

Kwestie van prioriteiten

Bent u er gerust in dat de sociale standpunten (die wel tegen de zin lijken te zijn opgedrongen) het zullen halen van de neoliberale stokpaardjes die initieel al in hun programma waren opgenomen? Zullen de sociale ‘accenten’ het halen van lagere lasten voor de bedrijven, lagere socialezekerheidskosten (pensioenen, uitkeringen, gezondheidszorg, …), minder overheidstewerkstelling, een zo flexibel mogelijke arbeidsmarkt met flexibelere contracten, flexibelere ontslagregelingen, meer interim-jobs en mini-jobs, loonmatiging door het huidig sociaal overleg te hervormen en af te stappen van de huidige indexering…

De menukaart is nu langer en ziet er nu wel beter uit (toch voor de grote groep die niet donkerblauw denkt), maar wat zullen we krijgen na 25 mei? Wat de kok wil, daarvan hebben we al een duidelijke glimp gekregen in de oorspronkelijke teksten.

Niet mijn Vlaanderen

Het beleid van de voorbije jaren, het profiel van de kopstukken, mijn ervaringen met de congresteksten, … Het hangt allemaal samen. Als het Vlaanderen dat de N-VA vorm wil geven er één is dat vooral gericht is op de sterken in onze samenleving, dan pas ik daar liever voor.

De neoliberale maatregelen zullen misschien zorgen voor grotere winstmogelijkheden voor de grote bedrijven en aandeelhouders, maar veel gewone Vlamingen zullen er weinig plezier aan beleven. Een overheid met weinig inkomsten zal ook haar dienstverlening sterk moeten afbouwen omdat zij daartoe de mensen en de middelen niet zal hebben, opnieuw ten nadele van de gewone burger. Nogmaals, dat is niet mijn Vlaanderen.

Nick Mouton is gewezen N-VA-schepen en fractieleider in Lovendegem; Hij stapte onlangs over naar de SP.A.