Woensdag ging in Zwitserland eindelijk Genève II van start. Hoe verliep de eerste dag?

Lina Dibeh: “De openingsceremonie maakte de tegenstellingen duidelijk. De Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergei Lavrov, benadrukte het recht van Syrië om zijn soevereiniteit en onafhankelijkheid te verdedigen tegen buitenlandse inmenging. De minister van Buitenlandse Zaken van de VS echter, John Kerry, hamerde erop dat er in het overgangsproces geen plaats is voor de Syrische president Assad. Contradictorische uitgangspunten dus.”

“Er was ook een incident met de speech van de Syrische minister van Buitenlandse Zaken, Walid Mouallem, die de hem toegemeten tijd ver overschreed. Elk land kreeg vijf minuten, met twee minuten extra voor de twee Syrische delegaties (de regering en de oppositie, de Syrische Nationale Coalitie). Maar hij sprak 34 minuten.”

“Mouallem richtte zich rechtstreeks tot John Kerry. Hij zei dat niemand het recht heeft om zomaar te stellen dat de president of de grondwet van Syrië niet legitiem zijn, tenzij het Syrische volk zelf. Daarnaast schetste hij het lijden van het Syrische volk als gevolg van het terrorisme. Omdat Syrië het terrorisme in haar eentje moet bevechten, moet de wereld haar verantwoordelijkheid nemen om het lijden van het Syrische volk te verzachten. ”

“De vertegenwoordiger van de Syrische oppositie tot slot, Ahmed Al Jarba, pleitte voor de uitvoering van de “Genève I”-verklaring, maar dan wel volgens zijn interpretatie van die verklaring. De VS en Rusland interpreteren de verklaring immers elk op hun eigen manier. Het verschil zit hem in de rol van de Syrische president tijdens de overgangsfase. Volgens Rusland heeft Assad het recht om mee te doen aan de verkiezingen, zodat het volk kan beslissen. Volgens de VS moet hij sowieso weg. Dat is ook hoe de oppositie de “Genève I”-verklaring interpreteert.”

Is er ook al echt onderhandeld?

“Vrijdag zijn de onderhandelingen begonnen, maar er was onenigheid in de rangen van de oppositie. Al Jarba, die gespeecht had op de openingsceremonie, is opgestapt uit de delegatie. Daardoor zijn de onderhandelingen een dag uitgesteld.”

“De volgende dag zaten ze voor het eerst samen onder leiding van Lakhdar Brahimi, de speciale gezant van de VN. De onderhandelingen waren natuurlijk niet openbaar, maar Brahimi liet achteraf weten dat de Syrische regering de focus legde op de humanitaire crisis en de toegang voor hulpverleners tot heel Syrië, ook rebellengebied. De Coalitie legde de nadruk op een staakt-het-vuren, althans in die gebieden waar rebellen zitten waarop de Coalitie invloed heeft. Voor ISIS en Al-Qaida kunnen zij niet spreken. De Coalitie vroeg verder de vrijlating van een reeks gevangenen, waarvoor de regering in ruil de vrijlating van gijzelaars die in handen zijn van de rebellen vroeg. Maar de Coalitie kan niet veel geven.”

“Zondagavond is dan een akkoord bereikt over de evacuatie van vrouwen en kinderen uit de stad Homs, waar het leger in bepaalde wijken strijd voert met rebellen die onder de controle staan van de Coalitie.”

Is er van Genève II ook iets te merken in Syrië zelf?

“Interessant is dat er parallel met Genève II op verschillende plaatsen in Syrië kleine “Genèves” worden gehouden onder leiding van lokale leidersfiguren. Zo waren er in verschillende wijken in Damascus succesvolle onderhandelingen tussen de regering en gewapende groepen.

Er werd een soort verzoening bereikt op basis van een akkoord over twee zaken: 1) De gewapende strijders verlaten de wijk. Sommigen van hen kunnen hun wapens inleveren en worden niet vervolgd. 2) Het leger trekt zich uit de wijk terug en maakt plaats voor de politie. Zo wordt de veiligheid hersteld en kan de bevolking naar de wijk terugkeren.”

Lees ook: Kan Genève II vrede brengen in Syrië?