Kroniek van een aangekondigde fraude in Honduras
Opinie, Nieuws, Politiek, Staatsgreep, Verkiezingen, Centraal-Amerika, Manuel Zelaya, Porfirio Lobo, Hugo Chavez, Verkiezingsfraude, ALBA, Libre (Libertad y Refundación), PAC (Partido Anticorrupción), Xiomara Zelaya - Walter Antonio Andino

Kroniek van een aangekondigde fraude in Honduras

De uitslag van de presidentsverkiezingen in Honduras heeft een golf van protest veroorzaakt. Duizenden mensen zijn op straat gekomen, vooral studenten. Ze eisen nieuwe verkiezingen of het hertellen van alle stembiljetten. Onregelmatigheden kwamen aan het licht. De bevolking voelt zich bedrogen en protesteert.

dinsdag 3 december 2013 15:25
Spread the love

Als gegrepen uit een boek van Gabriel García Marquez. Het was aangekondigd: twee van de vier grote politieke partijen, Libre (Libertad y Refundación) en PAC (Partido Anticorrupción), twijfelden al vóór de verkiezingen in Honduras van 24 november over mogelijke fraude.

De officiële kandidaat en huidig voorzitter van het Hondurese parlement, Juan Orlando Hernández, van de rechtse nationale regeringspartij (PN), won zondag 24 november de verkiezingen met 36 procent (1.131.516 stemmen) van de stemmen. Xiomara Castro, echtgenote van de afgezette president Manuel Zelaya, haalde 29 procent (885.260 stemmen).

Vóór de verkiezingen was er al kritiek op het kiessysteem dat niet waterdicht is, en dat de PN daarvan gebruik zou maken om de verkiezingsuitslag in haar voordeel te beïnvloeden.

In de aanloop naar de verkiezingen werden de voorbije 15 maanden 39 leiders van Libre en het Nationale Front van Volksverzet (Frente Nacional de Resistencia Popular, FNRP) vermoord (cijfers uit een verslag van de International Federation for Human Rights, november 2013). Zes personen werden het slachtoffer van ontvoering -en moordpoging. Het is duidelijk dat de elite koste wat het kost de macht in handen wil blijven houden.

De verkiezingsuitslag heeft een golf van protest veroorzaakt. Duizenden mensen zijn op straat gekomen, vooral studenten. Ze eisen nieuwe verkiezingen of het hertellen van alle stembiljetten. Onregelmatigheden kwamen aan het licht. Zo stelt een verslag van FIDH dat veel mensen op lijsten stonden als ‘oveleden’, waardoor ze niet konden stemmen. Anderen stonden dan weer wel op de lijsten, en waren effectief overleden. Foute tellingen zijn legio.

De PN deelde ook kortingsbonnen uit voor winkels en gsm’s aan kiezers die voor haar zouden stemmen. Ze stond met tentjes aan de stemhokjes. FIDH wijst ook op de sterke militaire aanwezigheid tijdens de verkiezingen. Al deze elementen hebben een invloed gehad op het stemgedrag van de mensen.

De partij PAC klaagt de verdwijning aan van computeronderdelen o.a. transmissiemodems waardoor de verkiezingsresultaten niet correct werden geëncodeerd en verstuurd naar de centrale databank van de verkiezingscommissie.

Al deze aanwijzingen doen twijfelen aan de juistheid van de uitslag. Libre, een oppositiepartij, kondigde aan dat ze de uitslag niet erkent en riep op voor een massale betoging op zondag 1 december. In de nacht van zaterdag op zondag werd nog een lid van Libre vermoord.

Staatsgreep tegen Manuel Zelaya

Alles begon op 28 juni 2009 toen de democratisch verkozen president Manuel Zelaya werd afgezet door een staatsgreep. President Zelaya werd door de elite in Honduras persona non grata verklaard nadat hij ervoor gezorgd had dat het land zich had aangesloten bij de ALBA van Hugo Chávez.

Een plotselinge verandering in het traditionele Hondurese politieke landschap, dat sinds zijn ontstaan werd beheerst door twee politieke partijen: de Liberale Partij en de Nationale Partij, naar een links en progressieve president.

Zelaya nam een reeks beleidsmaatregelen die ten goede kwamen aan de arbeiders en armere bevolking. Zo verhoogde hij bijvoorbeeld het minimumsalaris met meer dan 60 procent, een maatregel die enkel mogelijk was dankzij het lidmaatschap van de ALBA (en vooral dankzij de goedkope Venezolaanse olie die de Hondurese economie versterkte).

De elite was plotseling haar macht kwijt en dit bleef niet zonder gevolgen: een staatsgreep was in de maak en werd versneld in gang gezet toen president Zelaya een hervorming van de grondwet wilde doorvoeren na consultatie van de bevolking in een referendum in 2009.

De grondwetsherziening ging over burgerparticipatie en volgens bepaalde bronnen over de nationalisatie van bedrijven waaronder zelfs de militaire basis van Palmerola, het hoofdkwartier van de Amerikaanse militaire basis. Palmerola wordt gebruikt als uitvalsbasis voor de VS en de ‘war on drugs’ in Centraal-Amerika.

Dit is een van de redenen waarom mensen speculeren over de betrokkenheid van de VS bij de staatsgreep. Honduras heeft altijd een belangrijke strategische positie gehad voor de VS. Sinds de VS greep verliest in Zuid-Amerika is Honduras nog belangrijker als bastion om de economische en politieke hegemonie in Midden-Amerika te verzekeren.

In het verleden werden al vanuit Honduras VS-interventies in Midden-Amerika uitgevoerd. Op 28 juni 2009 werd Manuel Zelaya op een vliegtuig gezet en in zijn pyjama naar buurland Costa Rica overgebracht.

Politieke en sociale instabiliteit

Sindsdien kent het land een periode van politieke en sociale instabiliteit. Armoede en geweld zijn sterk toegenomen. Honduras heeft de hoogste moordcijfers van de planeet (81 moorden per 100.000 inwoners; voor België ligt dat cijfer op 2,1). Dagelijks worden in Honduras 20 mensen vermoord.

Tijdens de rechtse regering van Porfirio Lobo bleef het geweld toenemen, net als de armoede en de ongelijkheid. Dit terwijl onder Zelaya de armoede met 7,7 procent was gedaald en de extreme armoede met 20,9 procent. (El Heraldo, 07/11/2013).

De afgezette president wilde terugkeren naar zijn land, maar er was een enorme tegenstand van de elite. Er vonden nieuwe verkiezingen plaats, maar deze werden niet erkend door de bevolking. Velen beschouwden Porfirio Lobo van de Nationale Partij als een niet-legitiem verkozen president (presidente golpista).

Uiteindelijk werd een compromis bereikt en mocht de echtgenote van Zelaya meedoen aan de nieuwe verkiezingen. De nieuwe partij Libre (Libertad y Refundación), opgericht in 2011, ging met Xiomara Zelaya als lijsttrekker naar de stembus. Libre genoot de steun van de bredere linkse beweging en de FNRP.

Het was de eerste keer in de geschiedenis van Honduras dat een nieuwe partij aan de macht zou kunnen komen en dat de linkse beweging verenigd was rond één kandidaat, één project en één vlag. Libre stond gedurende lange tijd op kop in de peilingen.

En toen kwamen de verkiezingen van november 2013. De onbestuurbaarheid van het land dreigt met een frauduleuze verkiezingsoverwinning. De nieuwe regering zal niet worden erkend door Libre en PAC.

De meeste mensen klagen de onregelmatigheden aan en voor velen voelt het aan als een nieuwe staatsgreep. De wonden zijn nog niet geheeld voor een volk dat in Zelaya de verwachte messias zag.

Zeker is dat de nieuwe regering een bron van sociaal conflict zal zijn. Ze wordt opnieuw een lijdensweg voor de al zwaar getroffen Hondurese bevolking.

Walter Antonio Andino

Walter Antonio Andino is Hondurees en is module begeleider in de specialisatie Latijns-Amerika bij CIMIC, Thomas More Hogeschool, Mechelen.

dagelijkse newsletter

take down
the paywall
steun ons nu!