Op 27 november 2013 heeft de Senaatscommissie de mogelijkheid tot euthanasie bij ‘wilsbekwame minderjarigen die ondragelijk en uitzichtloos lijden’ goedgekeurd. Vanaf nu is het dossier in handen van de Kamer en de Senaat. Het kinderrechtencommissariaat stelt dat de praktijk de wetgeving voorbij holt. Levensbeëindiging en euthanasie bij minderjarigen behoren in België tot de realiteit. Als studente maatschappelijk werk ben ik voor de uitbreiding van de euthanasiewet inzake minderjarigen, want op lijden staat geen leeftijd.
Allereerst is het hanteren van een leeftijdsvoorwaarde om euthanasie te mogen bekomen ongegrond en onrechtvaardig. Enkel meerderjarigen hebben in België recht op een menswaardig en sereen levenseinde. De wens van minderjarigen wordt niet gehoord omwille van hun zogenaamde wilsonbekwaamheid om op een goede manier te beslissen over de beëindiging van hun leven. Ook de Orde van Geneesheren heeft in haar adviezen eerder al op deze discriminatie gewezen. De ervaring leert dat ernstig zieke kinderen door hun toestand van ondraaglijk lijden doorgaans de impact van hun beslissingen kunnen begrijpen. Hun lijdensweg heeft ervoor gezorgd dat hun mentale leeftijd niet meer overeenkomt met hun kalenderleeftijd, en dat er zo van een zekere maturiteit gesproken kan worden.
Verder wordt er in de patiëntenrechtenwet beschreven dat minderjarigen wel betrokken mogen worden in medische beslissingen aan het levenseinde, zoals het weigeren of stopzetten van levensverlengende behandelingen, maar de betrokkene mag in geen enkel geval meebeslissen over euthanasie. Het is absurd dat de lijdende patiënt tijdens zijn levenseinde in het nauw gedwongen wordt en uiteindelijk voor zelfdoding of bijvoorbeeld een hongersdood dient te kiezen. Het is ook eigenaardig dat het medisch personeel andere beslissingen wel over het hoofd van de patiënt mag nemen. Dit wordt ook wel passieve euthanasie genoemd, waarbij personeel ofwel nalaat iets te doen of stopt met iets te doen om de patiënt in leven te houden, zoals het beademingsapparaat loskoppelen of het toedienen van medicijnen stopzetten. Nochtans is in al deze acties het resultaat hetzelfde, namelijk dat de patiënt overlijdt. Het verschil zit hem in het respect voor het leven en anderen.
Zorgverleners mogen in dit verhaal niet vergeten worden. Ook zij hebben recent een oproep gedaan in een open brief om meteen de euthanasiewet voor kinderen te regelen. (De Morgen, 2013) Kinderartsen zijn verplicht om voor elke patiënt de meest geschikte onderzoeken en behandelingen voor te stellen en uit te voeren. Dit evidence based werken komt in het gedrang doordat zij euthanasie niet mogen toestaan bij minderjarigen, zelfs als dit er als meest geschikte uitkomt. Artsen geven toe dat zij minderjarigen, die zich in situaties van ondraaglijk lijden bevinden, helpen. Dit gebeurt dan buiten de wet om. Zulke beslissingen vereisen zorgvuldigheid, maar dat gebeurt niet omdat er geen registratie, rapportage of onderzoek kunnen gebeuren in deze gevallen.
Om te eindigen verwijs ik naar de verlaging van de minimumleeftijd voor het krijgen van een gemeentelijke administratieve sanctie (GAS). 14- jarigen worden verantwoordelijk gesteld voor hun daden en kunnen hiervoor een boete krijgen. Met andere woorden worden zij in zo’n situatie als handelingsbekwaam aangesteld, maar als het gaat over beslissingen rond hun eigen levenseinde kan dit niet. Dat klinkt niet alleen zo absurd. Het is dat ook.
Shana Nauwelaerts is derdejaarsstudent Maatschappelijk Werk – Thomas More campus Geel
