Over heel Latijns-Amerika bedreigen grootschalige mijnbouwprojecten de cultuur, levenswijze en gronden van lokale gemeenschappen. De nationale overhede en ook de mijnbouwbedrijven stigmatiseren en criminaliseren de lokale bevolking die zich tegen dergelijke projecten verzet.
Geregeld vallen er bij confrontaties tussen de bevolking en de politie dan ook slachtoffers en zelfs doden.
In Peru vielen er vorig jaar verschillende doden bij protesten tegen het Conga-project, een uitbreiding van de reeds bestaande goudmijn Yanacocha in Cajamarca. In Colombia waren er recentelijk ook verschillende doden te betreuren: doelbewuste moorden om het lokaal protest de mond te snoeren.
Op 30 september werd Adelinda Gomez in het departement Cauca vermoord toen ze een vergadering verliet en op weg was naar huis. Ze had eerder al doodsbedreigingen gekregen als ze niet zou “stoppen lastig te doen over mijnbouw”.
Op 2 november werd nog een andere boerenleider in Colombia, Cesar García, vermoord. Hij was lid van een lokale organisatie die zich verzet tegen het grootschalige mijnbouwproject ‘La Colosa’, een goudmijn die multinational Anglogold Ashanti wil inplanten in het kleine landelijke dorpje Cajamarca, in de regio Tolima.
Ook tijdens de bijeenkomst in Lima kregen de aanwezigen slecht nieuws te horen: in Ecuador was een lid van de inheemse bevolkingsgroep Shuar doodgeschoten door het leger tijdens een militaire operatie die tot doel had de zogenaamde illegale mijnbouw aan te pakken. De Shuar lieten in een persbericht weten dat zij zelf niets te maken hebben met illegale mijnbouw in de regio, maar er juist zelf het slachtoffer van worden.
Keer op keer moeten lokale gemeenschappen de rekening betalen voor mijnbouwprojecten die hen door multinationals en de nationale overheden worden opgedrongen.
De inkomsten van mijnbouw gaan naar de bedrijven en de gemeenschappen betalen de milieukosten. In veel gevallen zijn het Canadese mijnbouwbedrijven, die in het zuiden proberen makkelijk geld te verdienen ten kosten van rurale gemeenschappen die hiertegen in opstand komen.
Repressie en criminalisering van het verzet zijn daarbij schering en inslag, ook in landen waar linkse en progressieve regeringen aan de macht zijn, zoals in Ecuador.
Maar ook in Canada zelf zijn er inheemse groepen die te lijden hebben onder mijnbouwprojecten. Tijdens de bijeenkomst in Lima getuigde Beverly, lid van de Xatisull First Nations in Canada, dat haar gemeenschap omringd is door mijnbouwprojecten waartegen zij protesteren.
Ondanks dat zij zelf geen woord Spaanse sprak en vertaling nodig had om te verstaan wat de andere deelnemers te vertellen hadden, zei ze achteraf verbaasd te zijn over de gelijkenissen tussen het verzet in het zuiden van het continent en dat in haar eigen land.
“Alleen hoeven wij niet voor ons leven te vrezen”, voegde ze er nog aan toe in haar dankwoord voor de uitnodiging.
In een slotverklaring van de bijeenkomst klaagden de aanwezigen de systematische politiek van criminalisering van het verzet, evenals de inzet van het leger om protest te onderdrukken aan, een trend die toeneemt in het hele continent.
De slotverklaring klaagt deze verontrustende trend aan en sluit af met de woorden: “Omdat wij het leven op de eerste plaats zetten, zullen wij geen mijnbouw toelaten in Ons Amerika”.
Het Observatorium voor Mijnbouwconflicten heeft verschillende instrumenten om de criminalisering van protest in de regio te documenteren. Een kaart waarop alle gevallen van criminalisering, van bedreigingen tot moorden, worden bijgehouden: http://criminalizacion.conflictosmineros.net/ en een database met mijnbouwconflicten in heel Latijns-Amerika: http://basedatos.conflictosmineros.net/ocmal_db/
