Op wandelafstand van het Antwerpse Centraal Station vind ik aankondigingen van een nieuwe expres-koerierdienst, opgezet door de Israëlische firma Malca-Amit. “Breng ‘s avonds uw pakket naar het kantoor van Malca-Amit in Tel Aviv en de volgende ochtend worden ze ten laatste om 9.30 uur geleverd in het Antwerpse diamantcentrum”, staat er te lezen.

Om te tonen dat het de firma menens is, staat een gepantserde bestelwagen pal voor hun Antwerps kantoor geparkeerd. “Delivering peace of mind” (“wij nemen uw zorgen over”) staat bovenaan op het reclamebord. Totaal ongepast, als je beseft hoe belangrijk diamanten zijn voor Israël, een land dat in een permanente staat van oorlog verkeert.

Israël is de derde grootste exporteur van geslepen diamanten ter wereld. Volgens het Israëlische Ministerie van Handel was de sector in 2012 goed voor 5,6 miljard dollar. Malca-Amit, dat zijn expres-service enkele maanden geleden opstartte, is niet de enige privé-koerierdienst tussen België en Israël in de sector edelstenen.

Net om de hoek van hun kantoor spot ik het onmiskenbare logo van G4S, een bedrijf dat berucht is geworden voor leveringen van uitrusting voor Israëlische gevangenissen op de Westoever. Toen ik het G4S kantoor opbelde, vroeg ik iemand die zich Rob noemde of zijn firma diamanten transporteerde tussen Tel Aviv en Antwerpen. “Dat doen we dagelijks” was zijn antwoord. Hij voegde eraan toe dat de service nog maar sedert november vorig jaar was opgestart. “Te vroeg om uit te maken of het een winstgevende route is geworden”, besloot hij.

‘Hoeksteen’

Nog een andere firma, de Ferrari Group (geen banden met het gelijknamige automerk) adverteerde ook met een expressdienst. Toen ik hun kantoor belde met de vraag of zij diamanttransport verzorgden tussen Tel Aviv en Antwerpen, was het antwoord: “Ja, inderdaad, dat klopt.” Toen ik een volgende vraag stelde, zei hij: “Geen tijd voor een interview. Ik ben enkel een medewerker. Alle managers zijn met vakantie en komen binnen 2 à 3 weken terug.”

Acht op de tien natuurlijke diamanten in de wereld passeren via Antwerpen, waar ze op kwaliteit worden onderzocht. Hoewel Israël geen eigen diamanterts bezit, noemen vaklui diamanten de ‘hoeksteen’ van de Israëlische economie. De meeste grote spelers in de Israëlische diamantsector zijn in Antwerpen aanwezig, maar al verkopen ze een product met veel glamour en glitter, zelf houden ze zich graag discreet op de achtergrond.

Een klein bordje op een brievenbus, dat is alles waaraan je kan zien dat een van Israëls belangrijkste diamantfirma’s, AA Rachminov, een kantoor heeft hier in het Antwerpse Diamond Centre. Toen ik een foto nam van de ingang van het gebouw, kwam er meteen een veiligheidsagent naar buiten. Om hem geen excuus te geven mijn camera in beslag te nemen, wandelde ik langzaam verder met de air van een toerist.

‘Nultolerantie’

Een straat verderop — nabij het G4S kantoor waarvan hierboven sprake — staat het gebouw van de Diamond Exchange. Hier zijn verschillende Israëlische exporteurs vertegenwoordigd. MID House of Diamonds en Yoshfe Diamonds International op de eerste verdieping, Rosy Blue op de twaalfde. Op de website van MID prijkt tot mijn verbazing een hele sectie over ‘nultolerantie ten aanzien van diamanten uit conflictgebieden.’

Dus belde ik hun Antwerps kantoor met de vraag hoe zij dat beleid konden rijmen met de handel in diamanten uit Israël. De man die mij te woord stond, hield aanvankelijk vol dat MID een Belgische en geen Israëlische firma was (een pertinente leugen, de firma is opgericht door twee Israëlische broers, Benny en Yossi Meirov).

“Maar u brengt diamanten van Israël naar België,” wierp ik tegen.

“Sorry, maar dat is vertrouwelijke informatie,” gaf de man als antwoord.

“Waarom is dat vertrouwelijk?” vroeg ik.

“Daar kan ik u niet op antwoorden,” zei hij en haakte in.

Shir Hever, een linkse Israëlische econoom, berekende dat de diamanthandel ongeveer 1 miljard dollar per jaar oplevert voor de Israëlische oorlog en bezettingsindustrie. Toch heeft het Kimberley Process, een internationale organisatie die er moet op toezien dat de diamanthandel geen oorlogen financiert, geweigerd de Israëlische diamantexport onder te brengen in de categorie “conflict-” of “bloeddiamanten”. Het Kimberley Process is vrijwel uitsluitend gefocust op Afrika.

De hechte relaties tussen Israël en Antwerpen verklaren wellicht — tenminste voor een stuk — waarom de Belgische politieke elite Israël niet gauw zal beschuldigen van apartheid. De diamantwijk in Tel Aviv is tot op grote hoogte een verlengstuk van de Antwerpse diamantwijk. 

Tijdens het Zionistisch Wereldcongres in 1905 waren sommige Belgische deelnemers bereid zionisten die zich in Palestina gingen vestigen, de knepen van de diamanthandel aan te leren. Vele zionisten die in de jaren ’30 een diamantcentrum oprichtten in Palestina, begonnen hun activiteiten met het polijsten van half-afgewerkte diamanten uit Antwerpen.

Ook het Antwerp World Diamond Centre — de vertegenwoordiger van de Antwerpse diamantsector — bevestigt zijn afkeer van diamanten uit conflictgebieden. Voor Israël wordt echter een uitzondering gemaakt. Ik vroeg Caroline De Wolf, de woordvoerster van AWDC, of binnen de organisatie ooit discussies zijn gevoerd over het ethisch karakter van de handel met Israël, gelet op de systematische schendingen van de mensenrechten van de Palestijnen. “Daar nemen wij geen standpunt over in,” was haar antwoord.

Negatieve reclame treft de Antwerpse diamantwijk enkel wanneer er sprake is van een overval, of van fraude. Mijn onderzoek wijst echter op een schandaal van een veel grotere orde. Antwerpen is van vitaal belang voor een sector die een belangrijke financiële steun levert aan de apartheid in Israël.

Zolang deze steun blijft duren, is België medeplichtig aan de misdaden tegen de menselijkheid die in Israël worden begaan.

David Cronin is een Ierse journalist en politiek activist. HIj woont en werkt in Brussel.  Zijn nieuwste boek is Corporate Europe: How Big Business Sets Policies on Food, Climate and War (Pluto, 2013). Eerder schreef hij ook Europe’s Alliance With Israel: Aiding the Occupation (Pluto, 2011).